Náttúrufræðingurinn - 1990, Blaðsíða 43

2. mynd. Kvendýr selalúsar
Echinopthirius horridus. A
female seal louse E. horridus.
naglýs (Mallophaga) sníkja aftur á
móti á selum (Hopkins 1949, Sprehn
1949).
Samanburður á soglúsategundum
sela bendir til þess að þær hafi þróast
eftir tveimur megin línum (Kim 1975).
Þetta er talið renna stoðum undir þá
kenningu að selir séu ekki komnir af
einni heldur tveimur tegundum rán-
dýra sem báðar aðlöguðust sjávarlífi
fyrir um 20 milljónum ára. Rándýr
sem voru forfeður otra urðu einnig
forfeður loðsela, sæljóna og rostungs
(yfirættin Otarioidea) en forfeður
bjarna eru taldir forfeður hinna eig-
inlegu sela (yfirættin Phocoidea)
(King 1964, Kim 1975).
Samkvæmt Jancke (1938), Hopkins
(1949) og Scherf (1963) hefur soglúsin
E. horridus fundist á selategundum
um allt norðurhvel og virðist út-
breiðsla hennar vera ívið meiri en lýst
var fyrir hjartaorminn hér á undan.
Auk þess að hafa þráfaldlega fundist á
landsel hefur hún líka fundist á útsel,
hringanóra, blöðrusel, kampsel,
vöðusel og baikalsel (Pusa sibirica
Gmelin, 1788).
E. horridus nærist eingöngu á blóði
og lifa lýsnar aðeins í stuttan tíma
missi þær tak sitt í feldi selsins. Þær
geta fært sig milli sela snertist þeir í
látrum eða á öðrum þeim stöðum þar
sem þeir liggja uppi. Kópar lúsugra
urta sýkjast yfirleitt strax eftir fæð-
ingu. Ol'tast halda lýsnar til á haus og
á innanverðum afturhreyfum.
Sem ungviði eru kynin jafnstór en á
fullorðnum lúsum er stærðarmunur á
kynjunum. Fullvaxin kvendýr eru
97