Samvinnan - 01.08.1969, Blaðsíða 23

Bryndís Schram:
Hin ósýnilega stétt
„Æ, hvaö kemur mér
þetta viö?”
sem feður. Og væri þá ekki hægt
að hafa þá menntun í samskól-
um og nefna foreldramenntun?
Pilturinn á væntanlega helming-
inn í barninu. Ef sérstök þörf er
talin á að mennta fólk til barn-
eigna — og vissulega eru þær
meðal mikilvægustu málefna
þjóðfélagsins — á hann fullan
rétt á að fá sömu menntun og
stúlkan. Það hlýtur að fara að
líða að því, m. a. með aukinni
menntun kvenna, að ekki verði
lengur talað um móðurhlutverk
konunnar, eins og hún og börnin
sjái aldrei karlmann og föður
barnanna komi þau hreint ekk-
ert við. Einstæðar mæður og
ekkjur með börn í uppeldi eru
til allrar hamingju í minnihluta
í þjóðfélaginu, en þær geta ein-
mitt talað af reynslu um hve
mikilvægt er að hafa til að bera
annað og meira en sérhæfingu í
móðurhlutverki. Þeim er mikill
akkur í að kunna til einhverra
verka, sem hægt er að selja á
vinnumarkaði og það helzt dýrt.
Mér er sízt í hug að gera lítið
úr móðurhlutverkinu og húsmóð-
urstörfum. Við vitum öll hve mik-
ilvæg þau eru. Hins vegar tel ég,
að hver kona eigi að stefna að
því, meðan hún hefur tíma til,
að öðlast einhverja þá menntun
eða starfsþjálfun að hún geti
síðar valið, hvort hún vill ein-
ungis einbeita sér að heimili sínu
eða sinna einnig einhverjum
öðrum störfum sér til aukinnar
lífsánægju og þjóðfélaginu til
hagsbóta. Með markmiðsleysi
sínu í menntun eru þær konur
alltof margar, sem loka þeirri
leið að geta valið og verða að
sitja við einn kost, hvort sem
þeim líkar betur eða verr.
Háskólamenntun kvenna
Að loknu stúdentsprófi er
námsval kvenna mjög á sömu
leið og í menntaskóla. Stúlkurn-
ar sækja flestar í styttra nám,
svo sem hinar ýmsu B.A. deildir.
Á þessu námsstigi kemur það
einnig til skjalanna, að ekkert
samræmi er milli þess fjölda
stúlkna, sem innritast í háskól-
ann, og þeirra sem ljúka þaðan
prófi, enda bendir það sem um
er rætt hér að framan ekki til að
svo geti orðið. Þessi þáttur í
menntun kvenna er öllum kunn-
ur og því ekki ástæða til að
fjölyrða um hann. Staðreyndin
er, að við núverandi þjóðfélags-
hætti hefur stúlkum verið inn-
rætt, að þeim þurfi ekki að vera
neitt kappsmál að ljúka háskóla-
prófi. Piltarnir, sem það gera,
opfi séð fyrir þeim. Hitt er sv-
annað mál, að þær vinna oft baki
brotnu fyrir þeim árum saman,
ósérhæfðar við láglaunastörf, til
þess að hljóta þá umbun.
Vigdís Finnbogadóttir.
í þann mund sem ég var að
ganga frá handriti að þessari
grein fyrir Samvinnuna, heyrðist
í útvarpinu til tveggja útlend-
inga, sem búsettir eru hér á
landi og áttu að tíunda þá galla
í fari mörlandans, sem helzt
gerðu þeim lífið leitt. Útlending-
arnir voru kurteisir og fóru um
okkur mildum höndum. Ekki gat
þó hjá því farið, að konan ræki
augun í eitt þjóðlífseinkenni ís-
lendinga, sem er einkum áber-
andi vegna fjarveru sinnar; kon-
an lýsti sem sé eftir hinni ósýni-
legu helft íslenzks þjóðlífs, kven-
þjóðinni. Hvar skyldi hún vera
niðurkomin?
Annar útlendingur meðal vor,
frúin í Norræna húsinu, hefur í
blaðaviðtali, sem vakti nokkra
athygli, þótzt hafa fundið felu-
staðinn: íslenzkar konur halda
sig innan fjögurra veggja heim-
ilisins; sjóða ýsu, drekka kaffi,
og ef að líkum lætur, bera sig
upp hver við aðra undan dýrtíð,
barnauppeldi, vöntun á vöggu-
stofum, barnaleikvöllum og dag-
heimilum svo og öðrum þjóð-
félagslegum og persónulegum
fylgikvillum barneigna, sem eru
þeirra upphaf og endir, ær og
kýr.
Að vísu skýtur þetta skökku
við ummæli farfuglsstúlku, sem
sló sér niður í nokkra daga
í tjaldbúðunum í Laugardal og
óðar var haft við blaðaviðtal,
eins og títt er um útlendinga,
sem tylla hér niður fæti, og
spurð, hvernig henni kæmu af-
komendur víkinga fyrir sjónir.
Stúlkan var í öngum sínum og
spurði á móti hvar allir ungir
menn á íslandi væru niðurkomn-
ir. Hún sagðist hafa verið á rölti
um miðbæinn, og þar hefði ekki
annað orðið á vegi hennar en
fjölmennir herflokkar tánings-
stúlkna og gráhærðir bissniss-
menn á hlaupum með víxileyðu-
blöð undir hendinni. Henni hefði
verið sagt, að ungir menn væru
að vinna.
Er þetta ekki einmitt þver-
sögnin í lífi íslenzkra kvenna?
Framan af ævi, fram undir að
skólaskyldu lýkur, sitja þær við
sama borð (skólaborðið) og pilt-
ar og þykja hlutgengar til jafns
við þá í öllu tilliti, en síðan
byrja þær að heltast úr lestinni
hver á fætur annarri. Eftir að
skólaskyldu lýkur, eða gagn-
fræðaprófi, tekur við hið stutta
blómaskeið alls þorra íslenzkra
kvenna, tíminn sem þær eyða í
hinni svokölluðu „biðstofu hjóna-
bandsins“. Þá flögra þær um,
frjálsar og litskrúðugar eins og
fiðrildi (unz þær að lokum fest-
ast í neti einhvers fiðrildaveið-
arans). Þessa hverfulu stund eru
þær karlþjóðinni augnayndi bak
við síma- eða búðarborð eða í
þúsund og einum skrifstofustól
skriffinnskuveldisins, sem þær
halda volgum, hver á fætur ann-
arri, unz riddarinn hugumprúði
kemur þeysandi á hvítum fólks-
vagni til að nema þær brott úr
prísundinni. Til hvers? Sínum
augum lítur hver á silfrið.
Sjónarmið X: Konan er sjón-
hverfing. Hinn ástfangni maður
er brjóstumkennanlegur blind-
ingi. Svo lengi sem konunni tekst
að viðhalda sjónhverfingunni,
tekst að láta manninn ganga
sjálfviljugan upp í blekkingunni,
er hún drottning í ríki sínu. Fi'á
þeirri stundu hefst hin ósýnilega
undirokun karlmannsins. í stríði
verður sá veiki ævinlega að beita
hyggindum, undirferli, klókind-
um, ef hann á að eiga von um
að sigra andstæðinginn (a la
andspyrnuhreyfingin gegn naz-
istum, Víetnamar gegn Banda-
ríkjamönnum). Taó er eins og
vatnið, og vatnið eyðir klöppinni,
og konan er eins og Taó. Sigur-
verkið er í því fólgið, að hún
beitir hinum heimska kraftajötni
fyrir vagn sinn, sjálfviljugum,
jafnvel óðfúsum, því að hún hef-
23