Samvinnan - 01.06.1971, Page 51

Ð
Þar sem ég álít það ekki heppi-
legt að listamenn vinni eins og
hverjir aðrir verkamenn hjá
einhverjum aðila, hlýtur frægð
og frami i flestum tilfellum að
vera viðhlítandi mælikvarði á
gildi hans, að vísu með þeim
undantekningum sem auglýs-
ingamoldviðri getur haft i ein-
staka tilfellum.
0
Með eftirprentunum hefur ver-
ið unnið mjög þarft verk til
kynningar á myndlist, og sé ég
því ekkert til fyrirstöðu að
halda því áfram, ef vandað er
til verksins og ekki prentað í
alltof stórum upplögum.
0
Tiltæki þessa sænska teiknara
finnst mér ágæt auglýsing fyrir
viðkomandi, sem því miður er
ekki hægt að endurtaka.
o
Ég tel að hið opinbera ætti að
stórauka myndlistarkennslu og
fræðslu og stuðla þannig að
heilbrigðu listmati almennings,
því hjá almenningi skapast að
sjálfsögðu ekki heilnæmt and-
rúmsloft nema hann hafi
þroskað myndvit.
0
Meðferð íslenzkra fjölmiðla á
málefnum myndlistarinnar er
fjarri því að vera upp á það
bezta. Mál þessi hafa nokkuð
verið til umræðu að undan-
förnu, og sýnist sitt hverjum.
Sjónvarpið gerir jafn hátt und-
ir höfði okkar færustu mynd-
listarmönnum og algerum við-
vaningum, og sumir blaðamenn
gerast sjálfskipaðir listfræð-
ingar þegar þeir f j alla um sýn-
ingar. Ekki hef ég neina alls-
herjar lausn á þessum málum
handbæra, en tel að fjölmiðlar
okkar og forráðamenn sýning-
arsala ættu að hafa sér til
ráðuneytis sérfróða menn á
sviði myndlistar. Að vísu eig-
um við grátlega fáa listfræð-
inga, og að hafa leiðbeinanda
úr röðum myndlistarmanna er
neyðarúrræði, þar sem þá
greinir mjög á um ágæti kol-
lega sinna, einkum þeirra sem
troða nýjar slóðir. Örugglega
verður starf myndlistarráð-
gjafa örðugt, þegar haft er í
huga að verk sumra mestu
myndlistarmanna síðustu ald-
ar hlutu ekki náð fyrir augum
forráðamanna fjölmiðla og
sýningarsala þeirra tíma, fyrr
en viðkomandi listamenn voru
orðnir háaldraðir eða ekki
lengur í tölu lifenda. +
Kjartan Guðjónsson,
listmálari:
O
Það er alltaf uppi tizku- og
tímabundið snakk um, að þetta
eða hitt ætti að vera svona
eða hinsegin. Rauðsokkur vilja
t. d. fá algert jafnrétti kynj-
anna, listamenn listina í þágu
fólksins o. s. frv. En það er
byrjað á öfugum enda; slíkt
verður aldrei annað en málæði
nema áður sé komið á sósíal-
ísku þjóðskipulagi. Að mála
kapítalismann rauðan hefur
reynzt heldur vanþakklátt
verk. Að vinna gegn ríkjandi
söluháttum er að vinna með
sósíalisma.
0
Fæstir listamenn hafa nokkuð
af þessu að segja; það er eng-
inn markaður til að keppa um.
Aftur keppist markaðurinn um
þá fáu sem selja.
0
Það er bezt að buna svolítið á
uppboðin. Þar á sér stað dálítið
kátbroslegt kauphallarbrask
eða rúletta með vanillukeim af
menningu. Það segir enginn
grand nema þrístirnið sé í
borði: Ásgrimur, Kjarval, Jón.
Aðrar sagnir fara eftir föstum
reglum, en án allrar áhættu;
allt spottprísar 40 þúsund og
þar fyrir neðan (hægt að losna
við það á sama). Það sem kall-
að er grand er allt uppundir
100 þúsund (svosem einn þriðji
af því sem miðlungs popp-
strákar fá í útlöndum), og
kaupandi fær nafn sitt í blöðin
eins og sannri hetju sæmir.
Þeir pókernáttúruðu veðja
stundum 2 þúsund kall eða
minna á óþekkta eða óviður-
kennda jókera (alltaf hægt að
gefa það ættingjum). Það væri
oftast nokkurnveginn sama
þótt farið væri í hnífakaup að
óséðu.
o
Hér er varla hægt að tala um
frama neins á almennum
markaði. Ástsælustu listamenn
þjóðarinnar eru metnir lágt,
sennilega enginn ennþá hálf-
drættingur við bílverð. Það er
ekki langt síðan þingmenn létu
hafa það eftir sér í Kaup-
mannahöfn, að þeim þætti
Kjarvalsmálverk dýrt á 220
þúsund. Þessi mynd kann að
vera konungsgersemi, árgang-
urinn er góður. Sem betur fer
hafa bræður okkar Danir
sennilega ekki tekið eftir þess-
ari höfðinglegu búsýslan ís-
lenzkra þingmanna þar á
staðnum. Við kaupum bila
orðalaust á sama verði og efn-
aðir útlendingar.
0
Þetta kemur ekkert frumleika
við heldur smekk. í þessu sam-
bandi væri ekki fráleitt að
vitna til Toscaninis sem sagði
eitt sinn: Að hlusta á tónlist af
hljómplötu er eins og að tala
við kærustuna sína í síma.
Ef mynd er annars nógu góð
til að vera endurtekin þúsund
sinnum, sé ég ekkert athuga-
vert við þetta.
0
Máttur auglýsingarinnar er
mikill og listamenn oft furð-
anlega viljugir að leika þau
skoffín, sem margur góðborg-
arinn hefur unun af að
hneykslast á, eða klappa á koll-
inn á. Jafnvel þeir sem hafa
sagt þjóðfélaginu upp trú og
hollustu einsog hippar, jippar,
anarkistar eða hassistar eru
mengaðir oní tær af kapital-
ísku auglýsingaskrumi. Nú
leika þeir róttæk skoffín í Sví-
þjóð — í auglýsingaskyni.
o
Ég held það væri spor í rétta
átt ef hægt væri að semja við
listamenn um vikukaup og gera
þeim kleift að vinna fyrir
brauði sínu eins og annað fólk
— með list sinni. Fari ég frek-
ar útí þetta, lendi ég aftur í
pólitík.
0
Nei, það getur varla kaliazt
annað en vandræðalegt fálm í
blindni. ^
Sigurður Örlygsson,
nemandi i Myndlista- og
handíðaskóla íslands:
O—Q
Það hlýtur að vera rökrétt af-
leiðing núverandi þjóðfélags-
fyrirkomulags á fslandi, að
listamenn framleiði fyrir al-
mennan markað. Sþurningin er
því hvort núverandi þjóðfélags-
skipan sé heppilegur jarðvegur
fyrir list. Þeirri spurningu
treysti ég mér ekki að svara. Sé
hinsvegar gengið út frá ríkj-
andi fyrirkomulagi, er stærsti
gallinn sá, að fæstir kaupend-
ur málverka kunna að greina
kjarnann frá hisminu og láta
því blekkjast af yfirborðs-
kenndu fúski. Það eru oþin-
berir aðilar, skólar og fjölmiðl-
51