Samvinnan - 01.02.1972, Side 33

Yfirlit yfir fjölda afbrigðilegra nemenda á skyldunámsstigi og áætlun um sérkennaraþörf
Tegund sérkennslu %c Fjöldi nemenda Fjöldi sérkennara Athugasemdir
1. Börn með skerta heyrn:
1. a) Aukahjálp í venjulegum bekkjum 3,2 112 1 Önnur hjálp talin
1. b) Heyrnardaufrabekkir 1,2 63 5 með í VI.
2. Heyrnleysingjaskóli 0,6 32 (4—16 ára) 8
II. Börn með skerta sjón:
1. e) Aukahjálp í almennum bekkjum 0,3 11 Taldir með í VII.
1. b) Sjóndapurrabekkir 0,2 7 1
2. Blindraskóli 0,15 5 1
III. Börn með skerta hreyfifærni:
1. Skóli og þjálfunarstöð fyrir heilasködduð
börn, lömuð og fötluð 1 53 (4—16 ára) 6 5 sérkennarar heila-
2. Langlegusjúklingar á sjúkrahúsum og í skaddaðra og 1 tal-
heimahúsum 0,6 30 (4—16 ára) 2 kennari.
IV. Börn með skerta greind:
1. Fávitahæli og sérskólar á fávitastigi 4 140 10
2. Vanvitaskólar 10 394 27
3. Hjálparbekkir I almennum skólum 25 875 58 Stuðningskennsla
I fámennum
V. Börn með skerta félagslega aðlögunarhæfni skólahéruðum.
og geðheilsu:
1. Taugahæli og geðsjúkrahús 1 35 4
2. Heimavistarskólar 3 105 11
3. Athugunarbekkir í almennum skólum 2 70 7
VI. Börn með skerta mál- og talfærni:
Talkennslumiðstöð með heimavist 2 70 5 Einnig fyrir forskóla-
Talkennsla í skólum (farkennsla) 28 980 15 börn og fullorðna.
VII. Börn með væga námsörðugleika:
1. Þroskabekkir (7ára börn) 10 350 14 Stuðningskennsla
2. Lesbekkir og/eða stuðningskennsla 60 2100 36 í fámennum skólum.
Samtals: 152 5,432 211
Ath. Reiknað var með 35 þús. nem. á skyldustigi.
Sérkennaraþörfin:
Heyrnardaufrakennarar 14
Blindra- og sjóndapurrakönnarar 2
Kennarar greindarskertra og hreyfih. 102
Kennarar barna m/hegðunarvandkvæði 22
Talkennarar 21
Kennarar lestrega 50
211
virkri en deildaskiptri sér-
kennslumiðstöð, þar sem full-
nýta mætti húsnæði, sérhæft
starfslið og dýran tækjabúnað.
Spjaldskrárdeiid sérkennslu-
miðstöðvar annaðist skráningu
allra barna á landinu með
þroskaafbrigði af einhverju
tagi, sem ætla mætti að leiddu
til uppeldis- og námsvand-
kvæða. Hér þyrfti þvi að koma
á tilkynningarskyldu fæðingar-
stofnana, héraðslækna og fleiri
aðila.
Læknastöðin hefði á að skipa
mismunandi teymum sérfræð-
inga, er önnuðust rannsóknir
og sjúkdómsgreiningar og gæfu
síðan foreldrum og heilbrigðis-
og skólayfirvöldum ráð um
nauðsynlegar aðgerðir.
Ráðgjafarþjónustan skipuð
sálfræðingum, félagsráðgjöfum
og sérkennurum hefði á hendi
foreldraráðgjöf og eftirlit með
uppeldi og námi þroskahöml-
uðu einstaklinganna, hvar sem
það færi fram, og veitti þeim
og aðstandendum þeirra ráð-
gjöf og aðstoð eins lengi og
nauðsyn bæri til, eftir að reglu-
legu námi lyki.
Heyrnarstöðin myndi ann-
ast greinandi störf, úthlutun
heyrnartækja o. s. frv. fyrir
allt landið. Hún yrði göngu-
deild fyrir Suð-Vesturlandið, en
veitti öðrum landshlutum far-
þjónustu.
Xalkennslustöðin yrði eðlileg
miðstöð skólatalkennslunnar,
og þangað yrði öllum örðugustu
tilfellunum vísað, enda myndu
starfa þar sérfræðingar á hin-
um ýmsu sviðum málmeina.
Hún yrði göngudeild fyrir börn
og fullorðna með heimavistar-
aðstöðu, og í tengslum við hana
væri skóli fyrir mjög mál-
hömluð börn.
Vanvitaskóli fyrir börn með
skerta greind á aldrinum 6—17
ára yrði fjölmennasti skóli sér-
kennslumiðstöðvarinnar. Ekki
væri hyggilegt að hafa þar
fleiri nemendur en 200 (þótt
gera megi ráð fyrir að fjöldi
þeirra, sem á slíkri sérkennslu
þurfi að halda, sé a. m. k. 400
á öllu landinu), bæði vegna
þess að allmörgum nemendum
á vanvitastiginu væri unnt að
að kenna í hjálparbekkjum al-
mennu skólanna og eðlilegt er
að reikna með tveimur vanvita-
skólum annars staðar en í
Rej'kjavík, t. d. á Akureyri og
einhvers staðar á Suðvestur-
landi.
Heyrnleysingjaskólinn er eini
sérskóli landsins, sem býr við
góðar aðstæður að því er tekur
til húsnæðis, búnaðar og
kennslukrafta, og þess vegna
er ekki óeðlilegt að í kringum
hann verði sérkennslumiðstöð-
in reist.
Blindraskóli er svo lítil ein-
ing, að erfitt er að hugsa sér
sjálfstæða tilveru hans, nema í
tengslum við hliðstæðar stofn-
anir. í sérkennslumiðstöð nyti
hann góðs af hvers konar sam-
eiginlegri þjónustu og sér-
greinakennslu. Á hinn bóginn
gætu blindrakennararnir látið í
té dýrmæta aðstoð við fjölfatl-
aða nemendur á hinum stofn-
ununum. Auk þess þyrftu
blindrakennararnir að vera til
ráðuneytis almennum skólum
á landinu við að útbúa heppi-
lega kennsluaðstöðu fyrir sjón-
döpur börn, sem þar væru við
nám.
Skóli fyrir hreyfihamlaða
þarf að vera staðsettur þar sem
unnt er að koma við teymis-
vinnu hinna ýmsu sérfræðinga,
sem við lækningu, sjúkraþjálf-
un og uppeldi nemendanna
starfa.
Göngudeild fyrir börn undir
skólaaldri — og jafnvel full-
orðna — gæti vel verið hluti
þeirrar læknis- og sjúkraþjálf-
unarþjónustu, sem sérkennslu-
miðstöðin léti i té, ef það þætti
henta.
Skólaheimili fjölfatlaðra er
e. t. v. brýnasta úrlausnarefnið
í dag. í sérkennslumiðstöð
væri þjónusta við fjölfatlaða
nemendur, sem þurfa á ýmiss
konar sérhæfðri kennslu og
meðferð að halda, auðveld. Þá
gæti vistun fjölfatlaðs nem-
anda á einhverri hinna stærri
stofnana, t. d. vanvita- eða
hreyfihamlaðraskóla, verið
hagkvæmari en vistun á sér-
stakri stofnun fyrir fjölfatlaða.
Með því að byggja upp sér-
kennslumiðstöð er því minni
þörf á skólaheimili fyrir fjöl-
fatlaða en ella mundi.
Framhaldsskóli starfsnáms er
fyrst og fremst hugsaöur sem
deildaskiptur verknámsskóli,
sem þjónaði öllu landinu. Hann
yrði eins konar yfirbygging á