Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1914, Side 16

10
tímans að þakka, hve mjög þeir eru á undan samtíðar-
mönnunum.
Síðast, en ekki sízt, ber að nefna útbreiðslu þá á kenn-
ingum samvinnumanna, sem ritstjóri þessa tímarits hefur
haft með höndum undanfarin ár. Er þar til að telja bæði
sjálft tímaritið og fyrirlestraferðirnar. Hvorutveggja eru
spor, stigin í rjetta átt, og þarf sú starfsemi að halda á-
fram, engu síður, þó fundnar verði fleiri útbreiðsluleiðir.
Blaðagreinar og fyrirlestrar hafa það sameiginlegt, að ná
til margra, en áfátt er báðum í því, að geta varla gefið
nema byrjunarvakning. Áhrifin vara of stutta stund til að
geta gerbreytt rótgrónum skoðunum, nema þar sem skiln-
ingur er mestur fyrir.
Pannig má telja, að hjer á landi
Undirbúningurinri, sje enn gert svo lítið, að minnsta
eins og hann þarf kosti frá hálfu landsstjórnarinnar, til
að vera. að efla samvinnumenntun, að varla
sje von á öðru en að þjóðlíf okkar
verði í aðalatriðunum nauðungarsamvinna, þar til meira
er að gert. Þau örfáu dæmi úr þingmálasögu okkar, sem
fyr voru nefnd, munu sannfæra flesta gætna menn um,
að allur þorri kjósenda geti ekki myndað sjer óhlutdræga
rökstudda skoðun um slík mál, með þeim undirbúningi,
sem þeir hafa fengið.
Og í fjármálunum er sama sagan. Kaupmenn hafa, að
heita má, alla verzlun sjómanna og bæjarmanna í hönd-
um sjer, og mikið af sveitaverzluninni líka. Nú er óhætt
að telja, að hvert sveitaheimili, er við kaupmann verzlar,
gjaldi þeim 10 króna árlegan skatt á mann, öldungis að
óþörfu. Það eru 20,000 krónur í sýslu með 2000 íbúum.
Miklu hærra er þó gjald þetta af bæjárfólki, sem verður
að kaupa næstum allt til heimilánna. Oneitanlega virðist
þetta vera dálaglegur skildingur, ekki sízt í landi, þar
sem fátækt þrengir jafnmikið að eins og hjer. Þessi reikn-
ingur er byggður á þeim hundraðsgróða sem kaupfé-