Andvari - 01.10.1967, Blaðsíða 28

130
JÓHANN HAFSTEIN
ANDVARl
og þú hefir ætíð verið sterkur stuðningsmaður grundvallarhugsjóna og fyrir-
ætlana sáttmála þjóðanna. 1 þér hefi ég ætíð átt traustan vin og vitran ráðgjafa."
Allmikið þóf hafði um það staðið að velja eftirmann Lie í hina mikil-
vægu stöðu. Mest fylgi hafði Lester B. Pearson, utanríkisráðherra Kanada,
og náði hann 10 atkvæðum í Oryggisráðinu, en Rússar beittu neitunarvaldinu.
Einnig var talsvert talað um ambassador Romulo frá Filippseyjum. Frá fram-
kvæmdastjóravalinu er sagt í New York Times og þar m. a. frá því greint, að
Lester Pearson, sem ekki aðeins var einn fremsti til þess að taka við, þegar
Trygve Lie hætti, heldur hafði einnig verið einn líklegasti, þegar hann tók
við, hafi haldið veizlu fyrir hinn nýja framkvæmdastjóra og þá sagt í ræðu:
„Þegar rennur út tími Hammarskjölds í þessari stöðu, er rétt að hafa í huga,
að ég mun þá verða tiltækur. En eflaust verður þá einhver Dani kosinn, þar
sem Skandinavar virðast hafa hér forréttindi. Það verður því ekki fyrr en 1963,
sem ég get fengið möguleika." „Þú gleymir Thor Thors frá íslandi", greip
þá einn fulltrúi fram í, og L. Pearson sagði sem svo: „Alveg rétt, ég hefði víst
heldur enga möguleika þá.“
Ef til vill mundi það varpa nokkru ljósi á aðstöðu og viðhorf Thors innan
Sameinuðu þjóðanna að vitna í nokkur orð hans sjálfs í ræðunni í almennu
stjómmálaumræðunum í upphafi allsherjarþingsins í september 1953. Hann
víkur fyrst hæversklega að því, að ef til vill undrist fulltrúar, að hið litla land,
ísland, skuli vilja taka þátt í þessum umræðum. En við skulum hafa í huga,
að þá hafði Thor í tvö ár verið framsögumaður pólitísku nefndarinnar, en í því
fólst að gera allsherjarþinginu grein fyrir hinum sundurleitu skoðunum, sem
innan þessarar nefndar höfðu komið fram. Hlutlaus greinargerð á þessum
vettvangi var ekki á færi neins nema ágætismanns, en sá, sem hafði leyst þennan
vanda svo af bar, var líka öllum hnútum kunnugastur í hinu pólitíska völundar-
húsi Sameinuðu þjóðanna. í ræðu sinni víkur Thor að vonbrigðunum og erfið-
leikum Sameinuðu þjóðanna. Þessi þjóðasamkoma er ekki það, sem menn höfðu
vonað. En síðan segir hann:
„Þrátt fyrir allt þetta, þrátt fyrir alla veikleikana innan S. Þ., þrátt
fyrir allan áróður og pólitísk hrossakaup er það samt svo, að sérhver þjóð,
jafnvel sú smæsta, ber sína ábyrgð og öllum þjóðum ber skylda til þess
að leitast við að halda á lofti hugsjónum og tilgangi okkar stefnuskrár og
þjóna þessum hugsjónum. Sérhvert ríki hefur þá alvarlegu skyldu að gæta
orða sinna og atkvæðis hér og að beita hvorutveggja samkvæmt beztu sam-
vizku í þjónustu friðarins og framfara og í engu öðru augnamiði né til-
gangi. Það eru innan S. Þ. mörg stríðandi og truflandi öfl, og það er á