Andvari - 01.10.1967, Page 92

194
ÞORVALDUR SÆMUNDSSON
ANDVARI
verði kennd heima; en mér finnst það
einhvern veginn vera fruntalegt, og að
ég komist ekki beinlínis að því máli, fyrr
en direktionin væri fyrst búin að ákvarða
um þessa kennslugrein, og að ég geti þá
fyrst sótt um embættið, eða hvað sýnist
þér? En til að koma fótum undir þetta
mál og fá d. til að stofnsetja þessa
kennslugrein, til þess þarf einhvern, sem
er ofar á strái en ég; nánustu forstöðu-
menn skólans, — skólinn sjálfur og stifts-
yfirvöldin — ættu að gera það, eða rétt-
ara sagt vera búin að því. Hvað held-
urðu, ætli það væri nema til tómrar bölv-
unar að koma einhverjum artikula um
þetta inn í blöðin?; heldurðu ekki, hvað
vel og varlega, sem hann væri saminn,
að það yrði að minnsta kosti til litils
gagns? En getur þú með öngvu móti kom-
izt eftir, hvort nokkuð eða ekkert hefur
verið ráðgert um þetta í direktioninni? ...
Þunglyndið, sem þjáði Jónas ávallt í
skammdeginu, a. m. k. hin síðustu ár
ævinnar, virðist ekki hafa með öllu yfir-
gefið hann þennan vetur í Sórey, þótt
sennilega hafi hann verið glaðari í hragði
þar en oftast áður, eftir að fátækt, sjúk-
leiki og vinamissir höfðu sett mark sitt
að ráði á hann. Til þessara þunglyndis-
kasta benda fáein ummæli í bréfum hans
frá þessum tíma. Eitt af bréfum hans til
Jóns Sigurðssonar, dags. 15. marz 1844,
endar á þessum dapurlegu orðum:
. . . Mig er nú farið að langa mikið
eftir póstskipinu. Ég finn glöggt á mér,
að ég frétti eitthvað ljótt með því, annað-
hvort Heklugos eða manndauða eða „i
al Fald“ einhvers vinamissi. Mér sýnist
mál það fari nú að koma....
Og í bréfi til Páls Melsteðs yngra, dags.
í Kaupmannahöfn 5. júlí 1844, er þessi
fáorða lýsing á Sórey:
. . . Saurar liggja lágt, og loftið er þar
óhollt og þokusælt, en fallegt er þar í
kring. Andinn í bænum er heldur en
ekki smákaupstaðarlegur, og ekki held
ég vísindi geti vel þrifizt nema í stór-
borgum, eða þá fyrir einstaka menn í
sveitaró. . . .
Af þessum ummælum Jónasar virðist
helzt mega ráða það, að hann hafi verið
búinn að fá nóg af róseminni í Sórey í
bráð og ekki talið sér henta að vinna
öllu lengur að ritstörfum sínum þar,
enda hafði Jónas að mestu lokið við að
rita sinn hluta bókar þeirrar, er þeir
Steenstrup unnu að í félagi.1) Við samn-
ingu íslandslýsingarinnar þurfti Jónas
líka oft á ýmsum gögnum að halda, sem
aðeins voru fáanleg í Kaupmannahöfn.
Idonum hefur sjálfsagt þótt bagalegt að
þurfa sí og æ að vera að kvabba á vinum
sínum að útvega sér og senda þessi gögn
til Sóreyjar. Hitt er efalaust, að kyrrð og
ró sveitalífsins hafa verið honum miklu
hollari og heilsusamlegri en ys og þys
stórborgarlífsins í Kaupmannahöfn.
Og loks er veturinn liðinn og nýtt
vor komið í Sórey. Skógarnir byrja að
laufgast á ný og animónurnar stinga koll-
inum upp úr moldinni. Allt er þrungið
nýju lífi, ilmi og angan hins unaðslega
vors. Jónasi hefur liðið vel þá 9 mánuði,
sem hann hefur dvalizt þarna úti í
sveitinni hjá góðum vinum við ánægju-
leg og árangursrík vísindastörf. Hann
hefur áður haft lítið af raunverulegu og
góðu heimilislífi að segja, því að hann
hefur verið einmana og einstæðingur
mestan hluta ævinnar. En hér hjá Steen-
strup og konu hans hefur hann notið
hlýju heimilislífsins og vinsemdar og
virðingar í hvívetna. Steenstrup mun
1) Þeir hugðust nefa þessa bók Islands Na-
turforhold. Bók þessi var aldrei gefin út.