Andvari - 01.10.1967, Page 132

ARNÓR SIGURJÓNSSON:
Trolldómur Egils Skallagrímssonar
Egill Skallagrímsson er hamrammastur
alla mennskra manna, sem Islendinga-
sögur fornar og nýjar skýra frá. Hann
ræður yfir slíkum kynngikrafti líkamleg-
um og andlegum, að hann verður sigur-
vegari í hverri raun. Hann mætir engum
þeim berserki á hólmi eða í hernaði, sem
verður honum yfirsterkari. Bíti berserkinn
eigi járn, leggur Egill hann undir í hrygg-
spennu og bítur hann á barkann. Hann
hrósar einnig sigri yfir þvílíkri galdra-
kind sem Gunnhildi kóngamóður. Hann
reisir henni og eiginmanni hennar, Ei-
ríki konungi blóðöx, níðstöng, sem rist er
svo mögnuðum rúnum, að þau verða land-
flótta úr Noregi. Þegar Gunnhildur nær
honum með töfrabrögðum á vald þeirra
Eiríks til Norðymbralands, leysir hann
höfuð sitt með kynngikvæði sem ekkert
hatur fær staðizt. Hann er í senn hrotti
og hetja, dólgur og skáld, brennandi í
hatri, tryggur í vináttu og heitur í ást til
eiginkonu og barna. Þrátt fyrir alla þá
kynngi, sem í honum býr, og allar þær
andstæður, sem hann býr yfir, er honum
lýst sem svo heilsteyptum manni, að við
neyðumst til þess að taka sögu hans sanna,
ef ekki sagnfræðilega sanna, þá sem raun-
sanna lifandi mynd úr samtíð hans, gerða
af höfuðsnillingi.
En hvaðan er Agli Skallagrímssyni
komin öll þessi hamremmi, er hann ræð-
ur yfir? Á þetta skulum við reyna að líta
með augum þess manns, er skráði sögu
hans, til þess að reyna að skilja þá báða,
Egil og höfund sögunnar.
Til er skrá yfir forn skáld norsk og ís-
lenzk, þar sem sum skáldin eru aðeins
nefnd, en gerð stuttlega grein fyrir öðr-
um, og um hverja þau hafa ort. Skrá
þessi hefur varðveitzt í handriti því af
Snorra-Eddu, sem kallað er Uppsala-
Edda, og einu handriti Heimskringlu, en
annars væri hún glötuð. Prófessor Sigurð-
ur Nordal hefur í hinni miklu ritgerð
sinni í Nordisk Kultur urn söguritun ís-
lendinga að fornu, getið þess til, að Snorri
Sturluson hafi komið með skrá þessa úr
fóstrinu í Odda. Þessi tilgáta er fjarri því
að vera ólíkleg, þó að hún verði varla
sönnuð. Annað, sem ekki brýtur í bág
við þessa tilgátu, verður þó að teljast enn
líklegra, jafnvel svo líklegt, að telja má
nærri fullvíst: Snorri hefur haft skrá þessa
höndum. Ef hann hefur ekki fengið hana
á bókfelli í Odda, var honum vel trúandi
til að hafa samið hana af þeim fróðleik,
er hann fékk þar.
Og nú skulum við fletta upp í skránni:
„Úlfur hinn óargi var hersir ágætur í
Noregi í Naumudal, faðir Hallbjarnar
hálftrolls, föður Ketils hængs. Ulfur orti
drápu á einni nótt og sagði frá þrekvirkj-
um sínum. Hann var dauður fyrir dag.“
Þetta er mesta frásögnin um nokkurt
skáld í skáldatalinu.
Svo skulum við taka Egilssögu og lesa
upphaf hennar, fyrstu málsgreinina: