Andvari - 01.01.1991, Síða 129

ANDVARI
„SÖNGUR ER í SÁLU MINNI'*
127
lært af henni að meta ljóðrænan skáldskap, svo sem vert væri. Einnig taldi
hann, að bjartsýni Ásrúnar hefði orðið sér mikils virði á þessum árum“.
VI
Það er athyglisvert, að á einmánuði 1891 hefur fyrrgreint sveitarblað, Aðal-
dælingur, göngu sína á milli bæja í Nessókn í Aðaldal og flytur þá efni frá
hendi Sigurjóns Friðjónssonar í bundnu og lausu máli og ritað með hendi
hans. Fyrst er ljóð hans Áramót, en meginefnið er þó grein, sem ber heitið
Dálítið um tvo trúboða og trúarbrögð. Þarna var á ferðinni algjör nýlunda á
íslenskum trúarakri og mun fæstum kunnugt, að sá boðskapur barst í hendur
Aðaldælingum a.m.k. fjórum áratugum fyrr en hann var kynntur og þá mun
ítarlegar í merkri þýðingu og útgáfu, sem allir landsmenn áttu kost á að
kynnast.
Virðist þessi grein í Aðaldælingi lykill að sérstæðum viðhorfum Sigurjóns
Friðjónssonar, er setja ótvírætt mót á ljóðagerð hans. Áherslan á mýktina á
ekki síst uppruna sinn að rekja til þess boðskapar, sem þar er fluttur.
Mér sýnist ærin ástæða til þess að birta greinina hér í heild eftir vönduðu
afriti Áskels Sigurjónssonar:
DÁLÍTIÐ
um tvo trúboða og trúarbrögð
Á 6. og 5. öld f. Krist var maður uppi í Kína Lao Ztse að nafni. Hann var maður djúp-
vitur, en lifði einbúalífi og var algerlega misskilinn af samtíð sinni. En sökum þess og
annars hins, að hann lifði mjög réttvíslega, héldu ýmsir eftir dauða hans, að þetta
mundi guð verið hafa. Og nú voru grundvölluð ný trúarbrögð - Taoisminn, ein af aðal-
trúarbrögðum Kínverja - á kenningum Lao-tse. [Nafnið er ritað breytilega í hdr.]
I trúarbrögðum þessum er margt fagurt að finna, en flest er það blandað hleypidóm-
um. Norðurlandabúar hafa lengst af gefið þeim lítinn gaum, en nú á þessari öld hafa
ýmsir fræðimenn varið miklum tíma til að rannsaka þau og þótti sú fyrirhöfn að fullu
launuð, þegar „Tao-te-king“ lítill bæklingur eftir Lao-Tse fannst núna fyrir nokkrum
árum.
„Tao-te-king“ ritaði Lao-Tse stuttu fyrir dauða sinn og er það allt, sem eftir hann
liggur. í bæklingi þessum skýrir hann frá Iífs- og trúarskoðunum sínum, sem eru næst
því á þessa leið:
í alheiminum ríkir almáttug, alstaðar nálæg, algóð vera. Vér sjáum hana ekki og
verðum þó alstaðar vör við hana. Ekki getum við þreifað á henni, en þó umvefur hún
oss. Hún er sístarfandi án þess að hafa aðra starfshvöt en kærleikann -.
(og hún er sjálf kœrleikurinn, eilífur, alltfaðmandi, allt gagntakandi kœrleikur; vér
sjáum hana ekki, en verðum þó alstaðar varir við hana, getum ekki þreifað á henni og
þó umfaðmar hún oss. Hún er sístarfandi án þess að hafa aðra starfshvöt en kœrleikann
og hún er sjálf kœrleikurinn, eilífur alltfaðmandi, allt gagntakandi kærleikur.)
Tilverunni má líkja við hafið. Hver getur séð af yfirborði hafsins hvað býr í djúpum
þess? Mannlífið er aðeins öldufaldur á yfirborði hins mikla tilveruhafs, mennirnir