Fálkinn - 17.12.1932, Blaðsíða 45

F Á L K I N N
41
Ágúst Kvarctn sem Nathan Ketilsson.
var æfður. — Smink þektisi
ekki —- en nolnð voru önnur
ráð lil að breyta litarhætti
sinum og útliti“.
1(>00 ára afmæli Eyjafjarðar.
Arið 1890, var 1000 ára af-
íi æli Evjafjarðar haldið hátíð-
k-gt á Akureyri. Einn þáttnrinn
í þeim hátíðahöldum, var sýn-
ing fjelagsins á leikriti Matth.
Jocliumssonar „Helgi magri“.
Nú voru komnir nýir leikend-
ur til sögunnar svo sem Páll
Jcnsson skáld, er ljek Helga
magra. Frú Anna Stepliensen
er ljek Þórunni hyrnu o. fl. Þá
kom og í fyrsta sinn fram á
leiksviðið Friðlinnur Guðjóns-
son í hlutverki Vífils og Mar-
grjet Valdimarsdóttir er ljek
Þorbjörgu Iiólmasól UngU
stúlkurnar, Ijeku hinar glæsi-
legu ungfrúr Olga Schiöth og
María Jensen. Mikill rómur var
gerður að sýningu þessari, en
sökum veikinda var ekki sýnt
nema fá kvöld, og varð tap á
fyrirtækinu.
Næstu ár eftir þetta dofnað:
nokkuð vfir starfsemi fjelagsins.
Gaman og alvara.
iÁrið 1885 stofnuðu þeir Páll
Jónsson skáld, Hannes Blöndal
og Ásgeir Sigurðsson fjelag er
þeir nefndu „Gaman og alvara“,
„til skemtunar og fróðleiks“. -
Jafnframt því, sem það var mál-
fundafjelag — sem átti að æfa
menn í mælsku og rökfimi sá
það um allar skemtanir í bæn-
um, og þá um leið leiksýningar.
Fjelag þetta var fjölment og í
uppáhaldi bjá bæjarbúum,
sýndi það ýms leikrit, t. d. eftir
Moliere-Hostrup svo og innlenda
smáleiki, aðallega eftir Pál Jóns
son skáld, sem i alt hefir samið
16 leikrit stór og smá. Nú komu
Goodtemplarafjelögin til sög-
unnar (1888) með sína smáleiki
og skemtanir. Kraftarnir
dreifast nú, svo að fátt var um
merkar leiksýningar fram vfir
1890, en þá lifnaði enn á ný yf-
ir þessari starfsemi.
Fyrsta leikhús Akureyrar.
Arið 1897 var reist á Akltr-
eyri hið fyrsta leikhús norðan-
lands, var það gert með hluta-
Haraldnr Björnsson sem Fjalla-Eij-
vindur.
fje. Var leiksviðið rúmgott og
lofthæð mikil. Búningsherherg-
in voru allgóð, «5 að tölu og sal-
ur fyrir ca 220 áhorfendur. -
Nú færðist „Gleðileikjafjelagið"
aftur i aukana og starfaði með
lalsverðu lífi fram yfir aldamöt.
Meðal annars var „Nýjársnótt-
in“ (1. E.) þá sýnd, „Skjaldvör
hötlkona' eftir Pál Jónsson
o. m. fl. Enn höfðu nýir
leikendur bæst í hópinn, sem
mikill fengur var í, má þar
fremsta telja hina glæsilegu og
fjölliæfu Margrjeti Valdimars-
dóttur o. m. fl. 1904 var leik-
húsið selt og því breytt i póst-
hús og með þvi lauk starfi
Gleðileikjafjelagsins. Leik-
starfsemi er slitrótt á þeim ár-
um sem nú fara i hönd, en 1906
var hið núverandi leikhús Ak-
ureyrar fullgert, og 1907 var
enn stofnað nýtt leikfjelag á
Akureyri, sem nefnt hefur verið
„Gamla leikfjelagið.
Leikendur voru margir þeir
sömu og áður. Margrjet Valdi-
inarsd., Svafa Jónsd., Halldóra
Vigfúsd., Vilhelm Knudsen, Páll
Jónsson og Páll Magnússon
voru þeir helstu.
Fjelag þetta starfaði með
miklu fjöri, og tókst því að
koma upp miklu betri sýning-
um, en áður höfðu sjest á Ak-
ureyri. Fór svo fram um nokk-
Sigr. Stefánsdóttir, sem Disa í
fíaldra-Lofti.
ur ár — fór sýningum fjel.
stöðugt fram, kröfur áhorfanda
uxu að sama skapi. Sýndi fjel.
mörg ágæt leikrit á þessuin ár-
iæði útlend og innlend, enda
var aðsóknin góð og ljetu marg-
ir bæjarmenn sjer mjög ant um
fjelagið. Bæjarfógetinn á Ak.,
Guðl. Guðmundss. var t. d. einn
af aðalstyrktarmönnum þess, á
þessu tímabili. Var nú byrjað
að greiða leikendum þóknun fvr-
i- vinnu sína, þó mjög væri það
af skornum skamti, þar sem fjel.
var algjörlega stvrklaúst. Á
næstu árum dreifðust kraftar
fjelagsins. Vilhelm Knudsen,
sem hafði liaft forystuna um
skeið, flutti búrtu, ásamt fleir-
um. Leiksýningarnar urðu
dýrari og kröfur áhorfenda uxu
stöðugt, og þar sem fjelagið
ekki naut opinbers fjárstyrks
fór svo að lokum að það lagð-
ist niður. Árin 1912- 18 var
því ekkert fast leikfjelag starf-
andi á Akureyri. Merkustu leik-
sýningar á þessu tímabili, má
telja sýningu þá á „Ljenharði
fágeta“ (E. H. Kv.) 1912 er
Hallgr. Kristinsson veitti for-
Frá Svava Jónsd'óttir sem Ainman
i „Franska æfintgrinu".
stöðu (ljek hann Ljenharð, en
frú Margrjet Valdimarsd. Guð-
nýju). — svo og sýninguna á
„Skugga-SveinV' 1916, þar sem
Jón Steingrímsson ljek Svein.
1915 dó Margrjet Valdimars-
dóttir. Með henni misti norð-
lensk leiklist sina mikilhæfustu
leikkonu. Er það ekki ofmælí
að hún hafi verið ein fremsta
listakona þessa lands.
Hið núverandi Leikfjelag
Akureyrar,
var stofnað 1917, er það í raun-
inni beint áfrainliald gömlu fje-
laganna. Opinberan fjárstvrk
hlaut það fyrst árið 1926, og
hefur það haldið honum síðan.
Starf þess hefir verið næstum
óslitið í þessi 15 ár. Það liefur
leitast við að sýna aðeins leik-
íit eftir hestu höfunda. Meðal
merkustu leiksýninga ]iess má
tclja t. d. Æfintýri á gönguför
(II. II.), Fjalla-Egvind (J. S.),
Vjer Morðingjar (G. K.), Ljen-
harður fógeti (E. H, K.),
Galdra-Loftur (J. S.), A útleið
(S. V.), Sá sterkasti (K. Br.),
Heimkoman (II. S.) o. m. fl.
Fjelagið hefur og stofnað til
sýninga með útlendum og inn-
lendum gestum, og unnið að
leiksýningum með utanbæjar-
leikflokkum, sem komið hafa
til Akureyrar.
Með hverju ári hafa sýning-
ar fjelagsins farið batnandi,
bæði hvað snertir útbúning all-
an og meðferð leikenda á blut-
Fregmóðnr Jóhannesson, málari.
verkum sínum. Freymcíður Jó-
hannesson málari, sem um
skeið var einn aðalmaður fje-
lagsins gerði leiksviðið úr garði
1929 með liringtjaldi og öðrum
nýtísku útbúnaði, eftir að
hafa kynt sjer þá tækni við
útlend leikhús. Aðrir styrktkr-
menn og leikarar fjelágsins á
þessum 15 árum hafa verið
margir og má þá nefna frú
Svövu Jónsd., Álfheiði Einarsd.,
Þóru Hallgrimsd., Gísla Magn-
ússon, Har. Björnsson, Hallgrím
Valdimarsson, Sig. E. Hliðar,
Vigfús Jónsson, Jón Norðfjörð,
Páll Vatnsdal, I. Eydal og nú
síðustu árin hinn góðkunna leik-
ara Agúst Iivaran o. m. fl.
Leikfjelag Akureyrar og
starfsemi þess er nú fyrir löngu
orðin landskunn, og fjelagið
viðurkent, sem annað besta
ltikfjelag Islands. Akureyrarbú-
ar liafa hvað eftir annað sýnt,
að þeim þykir vænt um það
og meta starf þess að verðugu.
Fjelagið hefur unnið sjer
heiðurssess í hugum og meðvit-
und bæjarbúa og alls Norður-
lands, og besta sönnun þess
er hin mikla, og oft óbrigðula
aðsókn úr sveitunum að sýn-
ingum fjelagsins.
(Einkarjettur: Fáikinn).
Tek að mjer
aðgerðir
á reiðtýgjum og ak-
týgjum. Smíðahnakka
eftir pöntunum.
BENEDIKT EINARSSON
Akureyri.