Vikan - 15.12.1960, Blaðsíða 20

ÉR ætlum við að segja ykkur frá helzta
jólamat í ýmsum löndum. Það gæti verið
gaman að prófa eitthvað af þessu á jólun-
um, þó að við búumst nú við, að flestir vilji það,
sem þeir fengu í fyrra og þar áður o. s. frv. En
hvað um það, valið er öllum frjálst.
BELGIA
Belgar hafa löngum verið þekktir sem miklir
matmenn, og sýna matvörubúðir þeirra það rétt
fyrir jól í miklum mæli. Fyrir utan ógrynnin
öll af fuglum eru þök og veggir verzlananna
skreytt með litlum, ljósrauðum og feitum grísum.
Belgum þykja heilsteiktir grísir gómsætir og þá
sérstaklega á jólunum.
En und:rbúningur undir þessa matargerð er
ekki svo einfaldur. E'ftir að menn hafa valið sér
gris. vel og vandlega, og fjarlægt úr honum öll
innyfli, nudda þeir holið með handfylli af krydd-
jurtum og fylla það svo með smjöri, salti, pipar,
og rifnum múskathnetum. Síðan hella þeir úr
konjakglasi yfir allt saman og kveikja í. (Þið
athug'ð að grisinn liggur á bakinu.)
Úr lifrinni, snöggsoðnu spiki, tveimur bollum
af brauð 'olum, hrærðum út í mjólk, 4 hökkuðum,
litlum laukum, 1 hvítlauk, nokkrum sveppum og
einum kúiusvepp. skornum í þunnar sneiðar og
ásamt miklu kryddi, er búið til mauk, sem búk-
urinn er fylltur með. Það. sem þá er eftir að
troða út, er fyllt með ólífum og reyktum smá-
pylsum. Þá er grisinn saumaður saman og bund-
inn. Síðan er honum komið fyrir á eldtraustu
fati, sem er þakið olífuolíu, en í henni hefur
legið timían (krydd) og iárviðarlauf, sem nú hef-
ur drukkið feitina í sig. Allt í kringum grísinn
er lagður krans úr smálaukum. Þessu er svo öllu
saman komið fyrir í ofni og steikt i tvo tíma,
fyrst í stað við hægan hita.
Þegar grísinn svo er tilbúinn, er hægt að skera
af honum ljúffengar og meyrar sneiðar, því að
beinin og hnúturnar eru orðin það stökk.
ENGLAND
Ekkert enskt jólaborð er hugsanlegt án hins
hefðbundna jólabúðings, en tilbúningur hans er
nokkuð viðamikill. Hér er uppskrift að búðingi,
sem búinn er til þremur vikum fyrir aðfangadags-
kvöld og er handa 18 persónum.
500 g hreinsuð og smáhökkuð uxatólg, 250 g
hveiti, 250 g sálduð brauðmylsna, 200 g rúsinur,
200 g vel hreinsaðar og skolaðar kúrenur, 200 g
sykur, 75 g sultaðar appelsínur, skornar í smá-
hyrninga, 70 g sultaðar sitrónur, skornar í smá-
ferhyrninga, 70 g hakkaðar möndlur, 70 g þurrk-
uð kirsuber steinlaus, 10 g salt, 3 g steyttur kan-
ill, 2 g steytt engifer og hálft g steyttur negull.
Ofan á þetta eru svo 4 ný egg, 1 afhýtt epli, skorið
í smáferhyrninga, rifið hýði af 1 sítrónu og 1
heil sítróna, sem soðin er í mauk, og síðast aldin-
safi. Gleymið eldíi heldur 1 dl af rommi og 2
dl af mjólk. Blandið þessu nú öllu vel saman.
Á aðfangadag er búðingsformið smurt, deiginu
hellt í og lok sett á; síðan er þetta bundið vel
saman. Þá er pottur fylltur að tveim þriðju af
vatni, eftir að búið er að setja það á botninn.
Potturinn er settur yfir eldinn, og þegar vatnið
sýður, er búðingsformið sett á fatið, þá er vatn-
inu haldið sjóðandi i 5 tíma. Auðvitað verður
að hella sjóðandi vatni í pottinn, um leið og
vatnið gufar upp. Eftir það er búðingnum velt
á volgt fat og borinn fram, eftir að dálitlu rommi
hefur verið hellt yfir hann, og þá á síðasta
augnabliki er kveikt í romminu.
Einnig er hægt að sjóða jólabúðinginn, um leið
og hann er búinn til, en þá verður að velgja hann
í vatnsbaði, áður en hann er borinn fram.
FRAKKLAND
Frakkar eru, eins og allir vita, annaðhvort
kabólskir eða trúlausir. Hinir trúlausu halda auð-
vití'ð »kki iól. o°- hiá hinum kabóisku er jóia-
mí1t:ii!n fösfurriáltið sem undirbúningur b’nnar
h^tiðlenu m’ðnæturroessu. Hin eiginlpga iólahá-
tíð. með iólatré. gíöfum o. s frv., hefst ebki fvrr
en á ióladev. En Frakkar hafa matantrorð í bað
m'klum be’ðri, að þeir geta ekki m5ðað iólamál-
t5ð:na við einn rótt, La p:é»e de résistan»e aðnl-
rétt’nn. vantar ekki, en eftir okkar mætikvarða
er bann aðe:ns e;nn af ’~’ö’-erum. t. d. fuvlum og
stoiVum. sem eefur húsbónöanum tækifæri til
að sVenkia b°tur af rauðv’ninu.
Þe'r. sem blondnir eru í t.rúnni. eru van:r að
SRn-’einn siði b;nna tveo-cria með bví að bnrða
miög létta rnáltíð á aðfangadagskvöld og fara
s’ðon í kirk’u. bvi eð bótt be:r séu ekki míög
trúaðir. er jó'agnðsbiónnsta í kabótskum kirkium
bæði auvum og evrum t’l vnd’s En á eftir halda
bo’r ió'av'oðsknn Hel~t f,”’a he:r bá ó veitinganús,
bar s»m þeir hafa pantað mat. kl e:tt um nótf-
inn. Þar sem ekki er nekkur le’ð að liúka mál-
tiðmni fvrir klukkan tvö en þá er lokað. trvggja
þe:r sér vín fyrir fram þann tima. sem veitinga-
b’"’s:ð lögnm ^arnkvæmt. venður að loka fvrir
alia sölu. Vín'ð er hnft í kassa undir borðinu, og
meðan þiónarnir hnida áfram að bera fram mat-
inn, er sjálfsafgreiðsla á víninu, þangað til birtir
og veitingamaðurinn má aftur opna vínkjall-
arann.
Þá, sem þannig hafa vakað alla jólanóttina,
langar af eðlilegum ástæðum ekkert sérstaklega
til að halda frekar upp á jóladaginn.
ÍTALÍA
ítalir halda jólin hátíðleg eftir kaþólskum sið-
um og venjum, en Það er mikill munur á þeim
á Suður- og Norður-ltalíu. Á Pósléttunni og i
Mílanó eru áhrif frá Sviss og Þýzkalandi svo
sterk, að jólin þar eru næstum norræn, það er
að segja með jólagjöfum og jólatré þegar á að-
fangadagskvöld, þó að maturinn sé yfirleitt ein-
hver fiskréttur, með tilliti til hefðbundinna venja.
I Róm erum við stödd mitt á milli norðurs og
suðurs, og það. sem einkennir jólahaldið þar mest,
er sá siður að gefa lögregiunni gjafir. S'ðurinn
er leifar frá þeim tíma, þegar páfinn var einnig
konungur í Róm, og lögregla páfa hafði svo mik-
ið vald, að það borgaði sig að gera henni til geðs.
En ef þið viljið kynnast ósviknum, ítölskum
jólamat, verð'ð þið að fara til Napóli, þar sem
aðíangadagskvöld er heilagt og maturinn er föstu-
rratur. M'ðnæturmessu á nefnilega að vera lokið,
áður en fólk þorir að hugsa til jólafagnaðar. Samt
er það nú svona og svona með föstuna á aðfanga-
dagskvöid.
Máltíðin byrjar auðvitað á hinu óhjákvæmilega
spaghettí, sem i tilefni dagsins er skreytt með
girnilegum skelfiskum. Hin eilífa tómatsósa er
lífguð upp með heilmiklu af ólífuoliu og krydd-
uð með hvítlauk, muldum ansjósum og grænum
og svörtum ólífum. Aðalrétturinn er auðvitað
fiskur, helzt capitone, stór og feitur áll. sem hin-
ir gömlu Rómverjar kölluðu herrarétt þegar í
fornöld. Hann er borinn fram steiktur (í olíu
auðvitað) með salati úr rifnum piparrótum,
blönduðum með blómkáli, aubergine (krydd) og
spænskum pipar.
Ábætirinn er strufoli, kúiur úr kökudeigi,
blönduðu með hunangi og litum, sykruðum ávöxt-
um. Þetta er borið fram á glæsilegu fati, alþöktu
sælgæti í öllum litum. Þar sem þeít'a er föstu-
maturinn, getur fólk ímyndað sér, hvernig jóla-
máltíðin er.
2G VIKAN