Vikan - 15.12.1960, Blaðsíða 21

Pólland
Nú á dögum liggur Pólland á bak við járn-
tjaldið, og hinar gömlu jólavenjur eru þess vegna
næstum því taldar byltingarsinnaðar. Og þó að
stjórn landsins væri svo frjálslynd að leyfa jóla-
hald að gömlum sið, ætti hún erfitt með að út-
vega þegnum sínum hið nauðsynlegasta til hins
he.ðbundna jóiaborðs.
Á hinum góðu, gömlu dögum var soðinn karfi
venjulega aðalmaturinn, því að sem kaþólskir
föstuðu Pólverjar á aðfangadagskvöld.
Karfinn var soðinn i fiskisúpu, sem var helm-
ingur vatn og helmingur öl. Strax og fiskurinn
var soðinn, var hann tekinn upp úr súpunni, breitt
yfir hann og honum haldið heitum, þangað til
hægt var að bera hann fram með þessari súpu.
Fisksúpan var soðin að nýju og jöfnuð með einni
matskeið af hveiti, siðan var bætt í hana dáiitlu
af brúnuðum sykri, handfylli af rúsinum og ann-
arri af brauðmylsnu og dálítilli smjörsköku. Svo
var suðan látin koma upp aftur og aftur yfir
hægum hita, og stöðugt var hrært i. Því næst
var hún látin yfir allan fiskinn, um leið og hann
var borinn inn.
Á eftir karfanum var desert úr band-spaghetti
með valmúufræjum. Rúsínur voru lagðar i volgt
vatn, svo að þær tútnuðu út. Um leið voru val-
múufræ lögð í skál og hellt yfir þau sjóðandi
vatni. Eftir 5 eða 10 mínútur var vatninu hellt
af, og þá voru fræin steytt í mortéli og einni
teske.ð bætt við fyrir teske.ð af valmúuíræjum.
þess, að þær detti ekki i sundur. Suðan tekur
um það bil fjóra tíma.
Fyrst er aðeins súpan borin fram. Til að geta
borið sopa rellena fram með henni, eru brauð-
ferningar ristir í ofni, um leið og soðin hænsna-
lifur er skorin í ferninga og einnig tvö eða þrjú
harðsoðin egg. Súpan er borin fram sjóðheit, og
hver íær sér eins og hann vill af brauðteningum,
lifrarstykkjum og eggjateningum, en þetta er allt
borið fram sitt í hverju lagi.
Þá er soðni hanakjúklingurinn borinn fram með
grænmetinu. Þetta er holl og næringarmikil
máltíð, og til að geta notið hennar fullkomlega
þyrfti maður helzt að hafa fastað í alllangan tima.
ÞÝZKALAND
Þjóðverjar hafa alltaf verið miklar kjötætur,
svo að það er kannski ekkert undarlegt, þótt
þeir borði karfa au bleu á jólunum í staðinn fyrir
gæs eða eitthvað þess háttar. 1 Frakklandi mundi
au bleu þýða það, að fiskurinn væri steiktur í
víni, í Þýzkalandi láta þeir sér nægja að sjóða
hann í edikvatni.
Fiskurinn er settur yfir eldinn í vatni með
miklu ediki, salti og pipar. Þegar vatnið sýður,
er fiskurinn tekinn upp úr pottinum og borinn
rjúkandi á borð ásamt írosnum, ósætum rjómaís.
Um leið er skál með rifinni piparrót látin ganga
um borðið.
Piparrótin á að svíða svolítið í munninn, svo
yftl/Hvfa t&4tð(u4Pis
Þegar bandspaghettíið var soðið, var rúsínunum
og valmuusykrinum bætt í það. Valmúufræin
gaiu aDæunuin serstætt, beizksætt bragð á eftir.
I Póllandi voru kjukhngarnir og hænsmn geymd
þangað trl á jóladag, en þá voru þau Iramreidd
meo suituðunr perurn og neguistóngum.
SPÁNN
I háborg kaþólskunnar er auðvitað ekki um
neinn joiamat að ræoa fyrr en eitir miðnætur-
messuna. 1 stað.nn taxa peir hitt ut i þvi merri
mæn, pegar messu loxs er iokiö.
r>essi nætur.naitiö er venjulega cocido de
nativmad tbiandaöur kjöt- og grammetisrétturi
og turrones tnoKKurs konar hunangs- eða
inarsipanKaKai. ADæunnn er keypiur, en viö
tiiuunmg kjotréttarms þarf á konum að halda,
sem eru enKi hræuuar Viö að lara snemma á
íætur og eru lunar nenogum eidmoöi og dugnaði.
Stór teirpottur er lyiitur til haiis af vatni. I
þaö er bæu saiti og Uautiu ai spænskum p:par
og þetta latiö sjóöa. iaagmn áóur heiur naiít
kno ar baunum venö iagi i bieyu. Þegar vatmð
syour, eru baunirnar settar ut t ásamt rnogru
svmakjoti og lrauu knoi af mogru nautakjoti.
hjogur viihgrasker eru amýdd og þvegm tog
iiuuauö meo saiti, eí þau eru mjog groii og skoíuö
mjog vanuiega. Aöur en pau eru snoruö, eiga pau
ao nggja 1 saiti i lnnin nnnutur. isiöan eru pau
SKorm i styKKi, um pað bh o cm iong, og sett
í supuna asamt sex guiroium og tvennur næpum.
Þetau er svo ant Suo.o í uin yaO bil prja luna,
íyrsl viö nnkinn hita, en siöan viö hægan. iiaituin
tiuia aöur en supan er borm fram, er toii htium
karLoiium bælt 1 hana. Um ieiö og supan syour
i annaö sinn, er hænsniö iagt i. ijaö er oílusl hana-
kjuKiingur.
januramt þessu hafa verið útbúnar pelotas,
noKiturs Konar boiiur. rviagurt svinakjot og reykt
svmaKjot, enmig magurt, nerur venö sKoriö i
smuu.ia. Brauö er iagL i bieyu og valiunu prýst
út, sioan er pvi bianuaö saman v;ö svmaKjouð
ásamt tvennur tii premur eggjum, aiit ertii' pvi,
hve magmö a aö vera inlKio. haman viö Pelta
eru svo seLtir iuruKjarnar, íiokKuö steinseija, sait
og p.par. nessu er onu branuao vel saman. íhví
næst er deigmu rúhaö í Kuiur, sem uyiL er i
eggjaiivnu og paKkaö mn i nvnu bioðni a innu
græna SavoyKaii. Kulurnar eru settar i vatns-
baö yíir súpuna, svo að þær sjóði, en gæta verður
að fólk njóti betur þess, sem á eftir kemur. En
séuð þ.ö nremræKtaö.r pjoðverjar og getið rakið
ættir yKkar aht aitur í vniiuiennsKu miöalda
kemur hin óv.öjainainega, Vvneihnaehts-Smnen,
joiaKakan, strax a exur Karíanuni. nuu er Dum
tii a pennan hatt:.
1 kg mondiur, 00 g ger, 4—5 dl mjóllt, 200 g
smjor, lou g Di'uöm svmaieiti, loO g syKur, 1 isk.
sa.t, 2 eggjarauöur, 3o0 g hvitar rusmur, dálitið
ai sitronuiiyöi, i.00 g monuiur, i.2o g iinar ræmur
ai suituou sitroiiuhyöi.
Uerue.g.ö jí ao huooa duglega, þangað til íoft-
bólur myndast. Svo er hmu 1‘iandaö smatL og
smatt 1 ue.g.ö, sem gert er e.ns og stort brauo
og gey-.it a koíuu.u s.uo um nouma.
n.ug.nii eiur er KaKan sett í g.oðvolgan ofn,
og þegar hUn er tekin ut eitir svona e.mi tnna,
er ne.it yur hana uruonu s.iijoi'i, og par otan
a er urent yyKKU iagi ar iiorsyKri.
Bandaríkin
Fólk er vant að segja, að þetta yngsta stór-
veidi veraidar haii enga ganua s.öi, en pað er
oöru nær. jeað er e.n.mlt siour ira dogum piia-
grimanna, se.n iær iáanuariKjamenn tn aö buróa
verr a tvennur mestu hanoum arsms en enuranær.
A oilum liiiium öoö uogum arsms boröa þeir
næringarrikasta og bezta inat i hemn, en á
þessu.a tvennur hatiðisuugum iata þeir sér nægja
aó Dorða kaiKun, pann iugi, sem ira SKaparans
hendi neiur purrasta og se.gasta kjot, sem nugs-
azt getur.
joiamatur Bandarikjamanna er sem sagt
steiKtur Kaikún meö myraDerjasósu og einhverju
ai þessuin hræönegu saioLum, sem ViKubiuom
keppasl urn ao gem uppsKrntir a. ultast er þaö
eitt saiatbiaö nieo ananasbitum i rjoma og riinin
graöaostur olan a onu sainan. En eitl ma segja
peii.i tn iuoss, þeir liaia iagt niour innn Pung-
nieita joiaouo.ng og teK.ö upp inn sKeinnitnegu
mmcep.es, en pao eru Siuaior.,i iynt ai noKKuóum
rusmum, Kurenum og epium. Þetia er bonö irain
VOlgl.
jeannig litur þá jólaborðið út liér og þar í
hennmum, og við sknjum pao vei, aö ykkur iinnst
fre.Stanui ao rey.ia enmverja ai pessum rélium.
Eu v.o viiju.n raoieggjd yKKur aö raOuera yKKur
v.ö hennii.sióiKiÖ iyrst, — annars gæti oröiö da-
litiö emkennileg stemmning v:ð jólaborð.ð. Fólk
er nú einu sinni vant að íá hangikjöt. -jc
VIKAN 21