Vikan - 13.12.1962, Blaðsíða 30

Pamfíllinit
hann
■ ■
Orlygur
Nú er bókamarkaðurinn nokkurnveginn orðinn
fullur í bili; andans jöfrar þjóðarinnar hafa
sveitzt og streitzt síðan um síðustu jól og nú eru
verkin komin í gyllta kili og fínar kápur. Margt
af þessu eru firna alvarlég verk, enda ætla höf-
undarnir að fá Nóbelsverðlaun síðar meir. En
ekki Örlygur. Hann tekur það að sér að skemmta
okkur í ár; gera okkur glaðan dag í skammdeg-
inu. Hann er ekki Nóbelsverðlaunakandídat, í
bók hans fyrirfinnst ekki þessi þrúgandi alvara,
sem allt ætlar að klára. Hann bregður upp mynd-
um af ýmsum frægum pamfílum í prófil, bæði í
rituðu máli og með teikningum. Hann hefur mál-
ið svo skemmtilega á valdi sínu, myndríkt og
margslungið, að Nóbelsverðlaunamennirnir gætu
ýmislegt af lært. En þetta er svo eðlilegt og
áreynslulaust hjá Örlygi. Og teikningarnar eru
í ótal stíltegundum, sumt hreinn karíkatúr,
aðrar gætu birzt á forsíðu Time. Sjáið bara
myndina af Árna heitnum Pálssyni, prófessor,
sem hér fylgir með. Hvílík glimrandi tök á
verkefninu.
Örlygur er fæddur í námunda við Steinkudys
á Skólavörðuholti 1920 sonur Sigurðar skóla-
meistara á Akureyri. Uppalinn í nánd við
,,stúdentafabrikkuna“ fyrir norðan, ódæll í æsku
og sendur til betrumbóta í kyrrláta sveitasælu
Þingeyjarsýslu, eftir því sem hann sjálfur segir.
í bók Örlygs, Pamfílar og prófilar, kynnist
maður skáldum og listamönnum, aristókrötum
og hverskyns fyrirfólki, húnvetnskum sauða-
þjófum og skagfirzkum merakóngum. Hann
sprettir rösklega úr spori og segir: „Hott, hott og
hana nú. Þá bregð ég mér á bak Skjónu minni
þeirri tryggu, en brokkgengu stóðhryssu andans.
Pegasus, skáldfolinn frægi, er hvort sem er
fullsetinn tignari riddurum á hlemmiskeiði
snilldarinnar. Ég ætla að reyna að hleypa henni
á flug í gegnum alla hljóðmúra dapurleika og
drunga, inn í villtan og trylltan dans gáska
og gamans, jafnvel þó að sú glannareið kosti
mig rófubrot eða hálsbrot."
Pamfíllinn hann Örlygur hefur dregið margan
ógleymanlegan prófíl í þessari bók. Ég ætla,
að hún þyki allmerk viðbót í bókaskápinn.
gs.
spyr stúlkan, ofurlitið vorkunnlát.
— Hún var ég og ég var hún.
Við borðuðum við sama borð. Fór-
um saman í bíó. Svo fór hún. Og
ég er aftur orðinn ég.
Maðurinn var svolítið annars hug-
ar og talaði út í vegginn.
— Var kannski bara gott að hún
fór? spyr stúlkan, og skilur lífið.
— Já, það var gott. Og allra bezt
núna, segir maðurinn, og strýkur
varlega yfir ljóst hár stúlkunnar
Hann hugsaði sér að hún væri dóttir
hans, og var mjög hrærður og mild-
ur.
Stúlkan sat þögul og kyrr, drukk-
in og hugsaði um ekkert.
Maðurinn hellir víni í tvö glös og
réttir henni annað.
Það var gott að drekka, gott að
halla sér upp að þessum fullorðna
30 VIKAN
föðurlega manni, sem þekkti lífið og
skildi allt. Gott að hann tók utan
um hana fast. Gott að gleyma og
hverfa, glatast, vera heima, lítil og
sofna.
Það kemur morgunn og grá birta.
Sunnudagur.
Þau vakna og sjá að þau eru
þarna. Stúlkan fer allt í einu að
gráta af því henni er illt í höfðinu.
Hún hellir dálitlu víni í glas, drekk-
ur það í flýti og líður strax betur.
Maðurinn flýtir sér að raka sig
og laga sig til. Hann er á þeim aldri,
sem útheimtir fullkomna snyrti-
mennsku. Svo kemur hann inn í
herbergið aftur, talsvert venjuleg-
ur miðaldra maður. Hann horfir
forvitnislega á stúlkuna.
— Segir einhver eitthvað þegar
þú kemur heim? spyr hann.
— Það segir enginn neitt, svarar
stúlkan, og finnur að henni geðjast
vel þessi ópersónulegu og þó nánu
kynni. — Þau voru sjálf úti að
skemmta sér, og vita ekkert, bætir
hún við.
— Hvað ertu gömul? spyr mað-
urinn allt í einu, leiðinlega hvers-
dagslega.
—- Átján, svarar stúlkan snöggt,
hissa á spurningunni.
— Af hverju komstu heim með
mér, og af hverju drekkurðu þig
út úr fulla, svona ung og falleg
stúlka? Maðurinn er mjög föðurleg-
ur og miðaldra.
— Hvað var athugavert við það?
spyr stúlkan, undrandi og það kem-
ur þrjózkusvipur á andlitið.
— Þú ættir að gæta þín. Það getur
hæglega farið illa fyrir þér ef þú
heldur svona áfram. Þú átt að vera
góð stúlka og giftast seinna ein-
hverjum góðum ungum pilti.
Mundu, að við lifum bara einu
sinni og kannski tæplega það.
— Hvað ertu? Ertu gamall pré-
dikari, sem hefur hengt hempuna
sína inn í skáp. Stúlkan er bæði reið
og særð. — Var ég ekki nógu góð
við þig, gamli feiti--------
— Gæs, segir maðurinn, hægt en
reiðilega. — Komdu, ég ætla að ná
í bíl og aka þér heim.
Þegar hann kemur í Klúbbinn
um kvöldið er hún þar. Situr ein
við borðið því vinkona hennar er að
dansa. Hann sezt á móti henni, full-
ur af lífsreynslu, skilningi og mildi.
— Þjónn, tvo whisky, takk. —
Ég var að leita að þér. Augun þín,
svo ung og melankólsk. Það er ekki
hægt að gleyma svona augum.
Svo hún gekk um með hvíta
svuntu og vaskaði upp hjá þér í
fimmtán ár?
Stúlkan hlær stríðnislega, og
smáu hörkudrættirnir við munninn
eru greinilegri en í gærkvöldi.
—- Ég er búinn að gleyma því,
svarar maðurinn.
— Komdu, við skulum dansa.