Vikan - 13.12.1962, Blaðsíða 42

PIPARKVÖRNIN
GEFUR BETRA
BRAGD...
LILLU KRYDD ER ÁVALT BEZT
EFNAGERÐ
REVKJAVÍKUR H.F.
NÝJUNG!
Nú getið þér mulið
heilan pipar beint
yfir matinn án nokk-
urrar fyrirhafnar og
fengið þannig bragð-
betri og sterkari mul-
inn pipar en venju-
lega. Pipardósin er
nefnilega líka pipar-
kvöm.
I dósinni er heill
pipar, en vanti yður
mulinn pipar þá snú-
ið þér bara loki
kvarnarinnar fram
og aftur, nokkrum
sinnum og þá sáldr-
ast nýmulinn pipar
niður úr botni dós-
arinnar.
hvarflað að mér að reyna að forða
örlögum hennar frá gleymsku, jafn-
vel að nota þau sem uppistöðu i
skáldsögu. Gott ef ég tók ekki sam-
an í huganum kafla og kafla, þegar
ég var á reið hér um sandinn og
sá heim að Skörðum, en lengra
komst það víst aldrei.“ Og gamli
kleriurinn brosti, kankvíslega og
ufsakandi i senn, eins og hann rifj-
aði upp skemmtilegt, en tiltölulega
meinlaust vixlspor á virðulegum
embættisferli sínum.
„Hver veit nema það hafi einmitt
verið einn af þeim köflum, sem
nú var að skola upp i flæðarmálið?
Hver veit? Manni getur dottið svo
einkennilega margt i hug, þegar
maður er á reið um sandinn, sem
livergi flögrar að manni annars
staðar. Kannski er það fyrir and-
stæðurnar, sem hvergi ná jafnsterk-
um tökum á manni. Felhellan mikla,
heiðköld og þögul jökulbungan yfir
vítishlóðum elds og tortimingar á
aðra hönd og sísvarrandi brimjaðar
úthafsins á hina — en framundan
og að baki myrkur og gljúpur sand-
urinn, sem afmáir allt og grefur,
hlutiaust og átakslaust eins og tím-
inn, svo hvergi sér þar verksum-
merki, spor eða slóð. Þó er enn
einkennilegra hve allar þær hugs-
anir verða manni fjarrænar og ótil-
tækar þegar leið lýkur. Það mætti
halda að sandurinn hrifi þær til
sin, svæfði þær þögn eins og hófa-
takið og di-ægi yfir þær eins og
skeifnaförin. Víst er um það, að
mörg snjöll og álirifamikil ræðan,
að mér sjálfum þótti, varð til á
þessum ferðum mínum, þó að eng-
inn heyrði hana af prédikunarstól,
einfaldlega vegna þess að hún varð
eltir á sandinum.“
„En hverfum aftur að sögunni.
Ég mun reyna að halda mig sem
mest við staðreyndirnar, að svo
miklu leyti sem unnt er að vita
staðreyndirnar um líf og samskipti
annarra. Ég ætti að geta dæmt
nokkuð um hve hæpið það er, yfir
svo margra moldum hef ég talað.“
„Faðir minn komst þannig að orði
um Torfa vinnumann í húsvitjana-
bók, að hann væri „hvorki læs né
skrifandi, fákænn, en þó ekki marg-
máll og dulur í skapi; mikill að
burðum og hamhleypa til allrar
vinnu, sem ekki útheimti sérlega
handlægni eða umþenkingu,“ og
mun það hafa látið nærri. Ég man
Torfa vel, þótt ekki sæi ég hann
oft. Hann var allur hinn tröllsleg-
asti; einkum voru hendurnar með
ólíkindum hrammslegar, kafloðnar
fram á neglur og hnúarnir furðu-
gildir. Beinlínis fólskulegur var
hann ekki, en eitthvað 1 svip hans
og fasi, sem gaf til kyna að ráðlegra
mundi að ögra honurn ekki eða
egna hann, og lcynni honum þá að
verða fátt sjálfrátt. Slíkur mathák-
ur var liann og þurftarfrekur, að
ekki þóttust efnalitlir bændur eða
aðsjálir geta haft liann á vist með
sér, þrátt fyrir afköst hans, en ekki
kom það að sök i Skörðum, því að
þar skorti ahlrei föng í búi og við-
urgerningur óvíða betri eða síður
talinn eftir, að minnsta kosti var það
jiannig eftir að Jón Sigfússon tók
þár við búsforráðum, og þótti
skammturinn jafnvel enn ríflegri
hjá Sigurbjörgu en Jórunni, þótt
eldri hjú teldu sig mega sakna
hugulsemi og nærgætinnar hand-
leiðslu gömlu konunnar.“
„Og það rann nýr dagur yfir jök-
ulinn og sandinn, grámózkulegur
haustdagur, líkur gærdeginum um
flest. Kannski var brimsúgurinn
eilitið þyngri, sandurinn svartari
og jökudinn yggldari á brún undir
drungalegum siðhetti þokunnar.
Kannski var Jórunn gamla lika
lieldur lotnari i sessinum með prjón-
ana sína, en þótti og reisn Sigur-
bjargar aftur á móti ívið meiri, þeg-
ar hún fór um baðstofupallinn. Að
oðru leyti hefði þetta eins getað
verið dagúrinn í gær. Að minnsta
kosti urðu hjúin í Skörðum ekki
annars vör, þrátt fyrir laumulega
og þolinmóða leit sína í íasi, svip
og rödd húsbóndans, sér i lagi el'
liann yrti á Toría vinnumann. Það
var ekki fyrr en að Sigurbjörg hús-
freyja fann augu dóttur sinnar hvíla
á sér, þegar hún har Torfa litla-
skattinn, og varð svo hverft við
spurn þeirra, að hún hafði nærri
gloprað askinuin úr höndunum;
ekki fyrr en að bitur og sigri hrós-
andi hiátur telpunnar, sem bráðum
var sextán ára, fyllti haðstofuna
nístandi bergmáli af öðrum hlátri,
að þetta varð allt annar dagur, rof-
inn úr tengslum við undanfarinn
dag og alla undánfarna daga af
myrkri nótt. Og það var ekki held-
ur fyrr en að Sigurbjörg liikaði við
að greiða dóttur sinni snoppunginn
og lét höndina siga, eins og liún
hefði lamazt við ögrandi og ásakandi
augnatillit hennar, að sýnt var, að
María litla í Skörðum gengi ekki
lengur með álfum.“
„Eftir þetta var fátt sem áður i
Skörðum. Jón Sigfússon gerðist enn
þaulsætnari við skrifpúlt sitt, sat
þar nú ekki einungis á síðkvöldum
og fram eltir nóttum, heldur og
löngum á daginn, en búsýsla öll
mæddi því meir á húsfreyju, sem
gerðist nú stöðugt röggsamari og
aðsópsmeiri. Fannst hjúum brátt
nóg um kapp hennar, eii sjálf gekk
hún með þeim að útivinnu vor og
sumar, milli mála, og dró ekki af
sér. Það var haft fyrir satt, að Torfi
ynni að staðaldri á við tvo meðal-
menn undir stjórn hennar, en þrjá
harðfríska, el' þau stóðu saman á
teig, og kæmi það þá fyrir að hún
brosli til hans, rynni á hann ber-
serksgangur.“
„Hún var þó spör á brosin við
hann svo hjúin sæju, og þó að bæði
þau og aðrir fullyrtu að hann ætli
enn vingott við hana, urðu þau
a’drei staðin að neinu ámæhsverðu,
utan þetta eina skipti. Helzt sýndi
Sigurbjörg honum lítilsvirðingu,
sýndist jafnvel vera það noklcur
nautn að geta vafið um fingur sér
þessu hálftrölli, sem elti hana gráð-
ugum augum, hvar sem hann fór.
Við Jón bónda sinn var Sigurbjörg
sem fyrr; metnaður hennar hans
vegna sízt minni en áður, úmhyggjá
hennar og nærgætni við hann kann-
ski meiri en nokkru sinni. i n ekki
þóttust hjúin grunlaus um að þá
kynni eitthvað að búa undir. Jiegar
hún sendi honum sem heitást aúgna-
tillit.“
„Margt var því undarlegt i Skörð-
um þessi ár, og fátt sem virtist í
fljótu bragði. Umskiptin á Mariu
voru með ólíkindum, og þó ekki
síður með hve skjótum liætti þau
höfðu orðið — eins og blóm hennar
hefði sprungið út á einni nóttu og
fyllti loftið anganscið, þyrst í dögg
og sól. Undarlegust var þó sámbúð
þeirra mæðgna. Væri móðirin
hvergi nálæg, var dóttirin hljóð og
dul, en um leið og móðurina bar að,