Vikan - 19.08.1965, Qupperneq 10

VH) VILJUM VER/A
I samsklptum við karlmennina
Andrea Oddsteinsdóttir.
VIKAN ræðir við frú Andreu
Oddsteinsdóttur um þéringar,
kurteisi á almannafæri, kynn-
ingar í veizlum, hvernig á að
halda uppi samræðum við
dömu á dansgólfinu, vín-
menningu og fleira, sem
snýr að almennri umgengnis-
menningu.
KURTEISI er nokkuð, sem lítið
hefur verið í hávegum haft á ís-
landi fram til þessa. Það er eins
og við séum ekki ennþá búin að
losa okkur við molbúaháttinn, sem
einkenndi þessa þjóð i eina tið.
Þeir, sem hafa verið erlendis, Ijúka flest-
ir upp einum munni um, að okkur sé
mjög ábótavant í flestum umgengnisvenj-
um, aðrar þjóðir séu þar langt á undan
okkur. Vel má vera, að einangrun eigi
sinn þátt i þessu, en varla er hægt að
skella allri skuldinni á hana, þar sem
hún fer nú að verða að mestu leyti úr
sögunni vegna bættra samgangna. í þeim
dálkum blaðanna, sem ætlaður er lesend-
um til afnota með bréf sín, ber alla jafna
mest á bréfum, þar sem kvartað er yfir
lítilli tillitssemi náungans. Það er talað
um afgreiðslufólk, sem ekki kann nóga
mannasiði, durtshátt fólks í opinberum
stöðum og þjónustustörfum o. s. frv.
Þéringar eru fátilt fyrirbrigði og jafnvel
dæmi þess, að fólk bregðist hið versta
við, ef maður þérar það að fyrra bragði.
Til dæmis gerðist það á einum skemmti-
stað borgarinnar, að maður var að dansa
við stúlku og þéraði hana. Hún reidd-
ist þessu uppátæki hans og sagðist hætta
að dansa við hann, ef hann þéraði sig-
Hann brást hinn ljúfasti við og bauð
henni samstundis dús, en þá tók ekki
betra við, þvi að hún rauk frá honum
með þeim ummælum, að hún bragðaði
aldrei vín. Fleiri áþekk dæmi munu
þekkjast. Maður heyrir stundum, að fólk
dáist að því við aðra, hvað þessi eða
hinn hafi nú verið kurteis við sig. Auðvitað
á það rétt á sér, að því sé hrósað sem vel
er gert, en heldur væri það þó skemmtilegra,
ef góðverkin og kurteisin heyrðu ekki til
undantekninga, heldur væri það öfugt. En
það er áreiðanlegt, að víða er pottur brot-
inn í þessum málum á íslandi. Og hvað á þá
að gera til úrbótar? Ekki er nóg að fjasa og
nöldra um þetta, lítið batnar við það. Frú
Andrea Oddsteinsdóttir rekur tízkuskóla við
Skólavörðustíg, og þar er ungum stúlkum
kennt, hvernig þær eiga að koma fram svo
að vel sé. En það er fleira gert en að æfa
göngulagið og klæðnaðinn, þar er fólki einn-
ig kennt, hvernig það á að umgangast aðra.
Allar kurteisis og umgengnisvenjur eru mik-
ils metnar þar. Frú Andrea mun vera með
þeim fróðari um þessi mál hér á landi, og
því brugðum við okkur til hennar til að fá
svör við nokkrum vandamálum umgengnis-
listarinnar og fá holl ráð um það, hvernig
á að koma fram við náungann. Hún tók þess-
ari málaleitan okkar hið bezta.
Tal okkar barst í fyrstu að þéringum, sem
hafa verið umdeildar. Ég spurði frúna, hvort
hún væri þeim hlynnt.
— Já alveg eindregið. Og það á að byrja
að kenna börnum þéringar strax í barna-
skóla. Kennarinn ætti að temja sér að þéra
börnin strax, og láta þau þéra sig á móti.
Það eru margir, sem halda því fram, að sam-
bandið geti ekki orðið jafn innilegt, ef þér-
ingar eru viðhafðar. Ég fæ ekki séð, að þér-
ingar hafi nein neikvæð áhrif á alúðleika
fólks. En það er nauðsynlegt að byggja strax
upp í skólanum, hvernig á að nota þéringar.
Unglingar nú á dögum kunna alls ekki að
þéra og hreinlega skilja mann ekki, ef maður
þérar þá. Einu sinni kom til mín stúlka. Þegar
við höfðum talazt við góða stund, bauð ég
henni dús. Hún skildi alls ekki, hvað ég var
að fara, hélt að ég væri að bjóða sér upp á
einhvern drykk. Auðvitað er dús engin is-
lenska, en það er orðið fast i málinu og við
verðum að nota það.
— Það þarf þá náttúrlega ekki að spyrja
að því, að afgreiðslufólk eigi að þéra við-
skiptavinina?
— Já, ég er nú hrædd um það. Afgreiðslu-
fólk hreinlega verður að þéra mann. Það er
engin kurteisi að þúa bláókunnugt fólk, sama
hver i hlut á.
— En ef kaupmaðurinn er nú orðinn ná-
kunnugur frúnum, sem skipta við hann, er
þá ekki í lagi að byrja að þúa?
— Náttúrlega fer það eftir því, hve mikill
kunningsskapurinn er. Það er ekkert því til
fyrirstöðu, að fólk þúist, ef það er kunnugt
hvert öðru, en það verður þá að byrja á að
bjóða dús. Það er alveg hending, ef maður
rekst á fólk, sem þérar mann, heldur á þaf
til að rjúka á mann eins og það hafi þekkl
mann alla ævi.
Annars eru þéringar í miklum öldudal,
en þetta getur breytzt og það til batnaðar.
Það má geta þess hér, að Frakkar tóku m. a.
upp þá nýbreytni á stjórnarbyltingartímun-
um sínum frægu að gerast allir þúbræður,
en sá siður stóð ekki lengi og þéringar voru
teknar upp aftur, góðu heilli. Ég sé ekkert
því til fyrirstöðu, áð slikt gæti líka gerzt hér.
Þéringar tíðkast almennt í öllum menning-
arlöndum nema á íslandi. Þrátt fyrir það,
að sinn sé siður i landi hverju, eru þéring-
ar alþjóðlegt fyrirbæri, og vegna þess getur
farið illa fyrir íslendingum erlendis, sem
eru aðeins þúfærir. Hafið þér t. d. heyrt um
unga manninn frá íslandi, sem sótti um at-
vinnu lijá stórfyrirtæki í Danmörku? Hann
fór á fund forstjórans og þúaði hann eins
og gamlan og góðan vin. Hann var veginn
og léttvægur fundinn og sendur aftur heim til
jrúbræðra sinna. Ég álít, að slik framkoma
sé hæpin meðmæli með islenzkri menningu
á þessum miklu landkynningartimum okkar.
— Nú er viða pottur brotinnn í hegðun
manna á ahnannafæri, svo sem í strætisvögn-
um og víðar. Hvað vilduð þér helzt segja um
það?
Að mínum dómi er fullorðið fólk alls ekki
nógu kurteist við unglingana. Að hugsa sér
að annað eins skuli geta komið fyrir og ég
sá um daginn í strætisvagni. Miðaldra kona
kom inn i vagninn og rak unga stúlku, líldega
12 eða 13 ára, úr sæti. Hefði hún farið öðru-
vísi að þessu, t. d. spurt kurteislega, hvort
hún gæti fengið sætið, hefði þetta verið allt
annað. En þarna kynnast unglingarnir ókurt-
eisi Iijá hinum fullorðnu og því ekki að haga
sér eins?
— Eruð þér kannske mótfallnar því, að
ungt fólk bjóði eldra fólki sæti?
— Nei, alls ekki. Það er alveg sjálfsagt að
bjóða eldra fólki sæti og eins vanfærum kon-
um. Annars úr því að við erum byrjuð að
tala nm aldur, get ég sagt, að mér finnst ungar
stúlkur orðnar dömur miklu fyrr en æskilegt
er. Það er sennilega fermingin, sem þessu
veldur. Ef hún væri færð fram til 16 ára ald-
urs yrði það til mikilla bóta. Það á að leyfa
börnunum að njóta bernskunnar eins lengi
og hægt er.
— Ef við snúum okkur þá að heimboðum
og veizlum. Hvernig á að bjóða fólki í veizl-
ur? Á að senda boðskort eða hafa bara opið
hús, sem allir mega ganga inn um og út?
— Ég er ekkert sérstaklega hlynnt boðskort-
um, það getur alltaf komið fyrir, að ein-
hver gleymist, þegar þau eru skrifuð og þá
getur hann ekki verið þekktur fyrir að mæta
eins og boðflenna. Þvi að ef einhver er boð-
inn, þá er ekki opið hús. Til dæmis með stór-
ar veizlur, svo sem fermingar og brúðkaup
er langauðveldasta lausnin að hafa opið hús.
Ættingjar og skyldmenni vita um þennan at-
burð og ráða þá sjálfir, hvort þeir koma cða
ekki.
— En nú er atriði, sem alla jafna er van-
rækt hér á íslandi og það er að kynna fólk
hvert fyrir öðru. Á ekki gestgjafinn að kynna
fólk, sem ekki hefur sézt áður?
— Jú, það er skylda hans, þó að hann van-
ræki það oft og tíðum. Það er þó mismunandi
eftir því, hve stór veizlan er. f stórveizlum,
þar sem eru kannske tvö til þrjú hundruð
manns, er það vitanlega ekki hægt. En i
smærri boðum er það alveg viðráðanlegt og
ætti að vera fastur liður.
— Það eru einhverjar fastar reglur fyrir
því, hvernig á að kynna, ekki satt?
— Jú mikil ósköp. Það eru margir, sem
halda, að það sé alveg sama, hvernig kynn-
JQ VIKAN 33. tbl.