Vikan - 19.08.1965, Qupperneq 39

Þeir sögðu eklci orð, kvöddu
og fóru. Ég liefSi aldrei mátt
viSurkenna álit mitt á flokknum
og stríSinu og gjörsamlega var
fordæmt aS trúa ekki á sigurinn.
Iief ég oft lofaS guð fyrir að
hafa haft þetta svar á takteinum,
því ég veit ekki, livort þýtt hefði
fyrir mig að svara á nokkurn
annan hátt með sama árangri.
Að öðru leyti var ég látinn ó-
áreittur af nazistunum i Duis-
burg. Að vísu var billinn tekinn
af mér eins og öSrum, en til-
gangslaust var um það að fást.
Sjálf var óperan aldrei notuð
beint i þágu þeirra. Listalifið
var látið afskiptalaust, þegar
Gyðingunum sleppti. Félagsskap-
urinn K.d.F. eða Kraft durch
Freude, sem var hreinn nazista-
félagsskapur, er skipulagði
skemmtanalíf verkamanna,
keypti að vísu upp heilar sýning-
ar, en þar fyrir utan átti flokkur-
inn engin ítök í starfseminni.
Allt frá stríðsbyrjun hugsaði
ég mikið um möguleikana á að
flytjast úr landi. Brátt kom í Ijós™^
að þaS var ekki eins auSveltF#
og ég hugði í fyrstu, og líkurnar;| f
minnkuðu eftir þvi sem á leið.
Örlögin réðu þvi, að allar fyrir-
ætlanir um að komast yfir til
Hollands urðu að engu.
ASeins virtist um tvo mögu-
leika að ræSa. Annað hvort
þurfti ég að rjúfa gerða samn-
inga og strjúka eða fá leyfi leik-
húsmálaráðuneytisins. Það hefði
ég reyndar aldrei fengið, ef ég
hefði þurft að gera grein fyrir
þvi, livers vegna ég vildi burt.
Sú leið að strjúka með konu og
tvö smábörn var vægast sagt
heldur óárennileg. Við hefðum
ekkert getað haft með okkur ann-
að en það, sem viS stóðum í.
Aleiguna hefðum við þurft aS
skilja eftir. — Og hvert átti að
fara? — Við urSum að horfast í
augu við ógnvekjandi veruleik-
ann og treystum á guð og gæf-
una.
Einu sinni bauðst mér reyndar
frí ferð til íslands, átti meira að
segja að fá borgun fyrir. Til-
boðið var harla fráleitt og ó-
venjulegt.
með NIVEA í loft og sól
Dag nokkurn hringdi til min
maður, sem ég var málkunnugur.
Ég hafði það fyrir sið að fá mér
glas af öli í Leikhúskjallaranum
eftir sýningar, og þar hafði ég
kynnzt honum lítillega. Þetta var
ósköp venjulegur maður, einn
af hinum mörgu, sem vöndu
komur sínar á þann stað. —
Hann hringir i mig og biður mig
að hitta sig á járnbrautarstöð-
inni. Ég fer þangað á tilsettum
tíma, en kem livergi auga á hann.
Allt i einu er eins og honum
skjóti upp úr jörðinni við hlið
mér. Hann dregur mig afsiðis
og þer upp erindið: „Mynduð
þér ekki vilja fara fyrir okkur
sem njósnari til íslands.“ Hann
segist starfa í deildinni, sem sér
um skipulagningu njósna í lönd-
um andstæðinganna. Meiningin
var að senda hingað menn með
kafbáti til þess að koma hér fyrir
loftskeytatækjum og græjum. Nú
var spurningin, hvort ég vildi
eki taka þetta að mér!
Ég vissi ekki hvaðan á mig
stóð veðrið. Hugmyndin þótti
mér svo fáránleg, að ég gat ekki
varizt lilátri og skellti upp úr.
Það kom á spíóninn. Sjálf-
sagt hefur honum ekki verið
hlátur i huga, og því þótt við-
brögðin bera vott um fullmikið
ábyrgðarleysi. Til þess að hafa
vaðið fyrir neðan mig sagðist
ég því vera söngvari og listamað-
ur eins og hann ætti að vita og
myndi deyja úr hræðslu, ef ég
tæki þetta aS mér. ÞaS lét hann
gott lieita, en innti mig þess i
stað eftir íslendingum, högum
þeirra og samtökum i Þýzka-
landi. Sérstaklega vildi hann fá
að vita, livort við hefðum ekki
einlivern félagsskap með okkur
— ekki svo að skilja, sagði liann,
að þeir vissu ekki allt um okkur
íslendingana, en „inside inform-
ation“ gætu þó ef til vill komið
að gagni. Ég var víst furðulega
úti á þekju um slíkt þá stundina
og vissi ekki neitt. — ÞaS getur
komiS sér vel að vera „heimsk-
ur tenór“l!
Hræddur er ég um, að lif mitt
liti öðruvisi út i dag, hefði ég
tekið tilboðinu. Nú hef ég lesið
um það i „Árunum, sem aldrei
gleymast,“ að einhverja hefur
hann haft i starfann.
Fífldjarfur flótti...
Framhald af bls. 23.
vörun í útvarpi, stígvélatramp
og skotkvellir í myrkrinu.
Klukkan var 00,30. Það var
4. október. Fimmtán ára hátíðis-
dagur Austur-þýzka lýðveldisins
var rétt byrjaður.
VIKAN 33. tbl. gg