Vikan - 06.04.1972, Blaðsíða 22

tJLFKONAN
FRÁ
JOSSELIN
væri að horfa á þetta atvik, sem
hann var nýbúinn að lýsa.
— Sorgleg saga, sagði ég. En
ekki er henni þar með lokið?
— Nei. Næstu nótt var ofsa-
legur gauragangur á götunum
í Josselin — hræðileg og óhugn-
anleg hljóð, og athafnir, sem
illa er hægt að lýsa. Konur og
stúlkur komu þjótandi út úr
húsunum rifu af sér fötin í æð-
isgengnum óskapagangi — geltu
eins og hundar og ýlfruðu eins
og úlfar! Og þetta voru þær
líka — ekki einasta að ytra út-
liti heldur og að öllu innræti.
Svo þutu þær aftur inn í hús-
in, en karlmennirnir voru of
dolfallnir af skelfingu til þess
að hafast neitt að, og þegar þær
komu út aftur var hver úlfkona
með kornbarn í kjaftinum —
eigin barn eða annarrar konu —
sem þær höfðu rifið upn úr
vöggu eða rúmi, álíka vægðar-
laust og dýrið hefði gert, sem
þær voru nú orðnar að. En tak-
ið þér eftir því, að það voru að-
eins sveinbörn, sem voru drep-
in. Stúlkubörnunum var þyrmt,
svo að þær gætu vaxið upp og
erft þessa bölvun, sem á þær
hafði verið lögð, og síðan kven-
kyns afkomendur þeirra, og
þannig hefur þetta líka verið,
allt til þessa dags. Svona hljóð-
ar þá þjóðsagan um konurnar
geltandi, herra minn.
— Ég þakka yður fyrir þessa
ítarlegu frásögn yðar. En nú
langar mig að heyra, hvað raun-
verulega gerðist.
Órætt bros fór um þunnar
varirnar á Didier. er hann heUti
því sem eftir var í flöskunni í
glasið hjá sér.
— Það er ekki svo auðvelt að
segja sönnu söguna nákvæm-
lega, sagði hann með alvarleg-
um virðuleik. Þó er víst um það,
að nokkur hiuti kvenþjóðarinn-
ar hér í þorpinu — og þá líklega
afkomendur kvennanna, sem
fóru illa með förukonuna —
verða á vissum tímum árs fyrir
dularfullum sjúkleika — eða
farsótt eða bölvun, eða hvað
maður vill nú kalla það. Og hér
erum við komnir burt frá þjóð-
sögunni og yfir í óhrekjandi
staðreyndir. Þér munuð heyra
geltandi kvennanna getið í fjöl-
mörgurn vísindaritum. Frægir
vísindamenn hafa evtt árum í
að rannsaka þetta fyrirbæri,
enda þótt hitt sé hverju orði
sannara, að hver' um sig hefur
leitað að svari, sem kemur bezt
heim við hans eigin lífsskoðun.
Guðfræðingar, til dæmis, eru
sannfærðir um, að ' þetta sé
hefnd frá Guði. Læknar eru aft-
ur á móti vissir um, að þetta
ýlfur og gelt, stafi af einhverj-
um óþekktum erfðasjúkdómi,
sem veldur krampateygjum og
herpingu í kokvöðvum. Sál-
fræðingar halda því fram, að
þet.ta stafi af sjálfssefjun eða
múgsefjun. Mannfræðingar
þykjast finna hliðstæðu en að
vísu ekki ráðningu í verndar-
vættatrú villimannanna og
frumstæðra þjóða, og benda á
þá almennu trú, að vissar mann-
verur geti breytt sér í dýr. f
stuttu máli sagt, eru vísindin að
reyna að sanna of mikið, og
sanna því ekki neitt. Ég hef
aðeins nefnt þessar stríðandi
kenningar, til þess að svna yð-
ur, að raunveruleiki þessarar
hræðilegu bölvunar er nægilega
vottfestur til að verðskulda
gaumgæfilega athugun vísinda-
manna, sem ekki leggja það
fyrir sig að elta skugga, eða
rannsaka munnmælasögur.
Hvað snertir ráðningu — nú,
sem menn með óbrjálaða al-
menna skynsemi, verðum við
að taka staðreyndirnar eins og
þær koma fyrir, og útskýra þær
eftir beztu getu.
Hugur minn reikaði aftur til
stóra gráa úifsins, sem var á
ferli við Skrattalegsteininn —
skepnuna, sem hafði horfið inn
í skóginn á nákvæmlega sama
blettinum og Corinne Leme-
merre hafði birtzt, nokkrum
augnablikum síðar, róleg og ó-
hrædd. Og á þessari stundu
hefði verið hægðarleikur að
sannfæra mig um, að gamla
þjóðsagan ætti við traust rök
að styðjast.
Ég laut fram og lagði höndina
á öxl gamla fógetans.
— Segið mér, herra Didier,
hver er yðar eigin skýring á
þessu?
— Hjálpi mér vel! Ef ég segði
yður einkaskoðun mína á þessu,
munduð þér halda, að ég væri
kominn á kaf í hjátrú fávísu
bændanna hérna. Ég veit það
eitt, að þessi sjúkdómur — eða
bölvun, ef þér viljið kalla það
svo — er enn við líði mitt á
meðal okkar. En fólkið hérna í
Josselin er ekki að básúna sína
eigin skömm um allar jarðir.
Þegar þessi ummyndunartími
tekur að nálgast, loka konurn-
ar sig inni, eða fela sig lengst
úti í skógi þar sem enginn get-
ur séð þessa óhugnanlegu mynd
sem þær taka á sig, og þar sem
ekkert saklaust ungbarn getur
lent milli skoltanna á þeim.
Lengst inni í skógi! Orðin
glumdu vægðarlaust í heilanum
í mér. Var það ekki einmitt
lengst inni í skógi, sem við
höfðum hitt Corinnu Lemerre?
Ætlaði vinur minn að fara að
taka sér fagra blóðsugu fyrir
eiginkonu?
Gegnum þessa hringiðu hugs-
ana minna, heyrði ég, að gamli
maðurinn var enn að tala.
—- Já, víst er um það, að eins
vandlega og þetta hræðilega
leyndarmál okkar hefur verið
geymt, er engin furða þó að
vísindamennirnir skuli ekki
hafa getað náð í nema litlar
upplýsingar til að byggja kenn-
ingar sínar á. Þessvegna hef ég
sagt yður frá þessu, svo að þér
getið varað vin yðar við.
—• Og fá hann til að yfirgefa
ungfrú Lemerre, daginn fyrir
brúðkaupið? æpti ég.
— Hægan, hægan, sagði gamli
maðurinn í aðfinnslutón. Ró-
legur, uppstökki vinur minn!
Ég skal verða síðastur manna
til að koma af stað opinberu
hneyksli með því að afstýra
giftingunni. Auk þess er ekkert
að hræðast, rétt í bili. Sjálfum
er vini yðar engin hætta búin,
því að varúlfarnir í Josselin
ráðast hvorki á né éta full-
orðna karlmenn. En seinna, þeg-
ar börnin fara að koma, þá
hefst harmleikurinn. Ef yður er
vel til vinar yðar, skuluð þér
vara hann við yfirvofandi
hættu. Það er engin þörf á að
endurtaka það, sem ég hef sagt
— ekki næstu mánuði — kann-
ski næstu ár. En ef þér metið
nokkurs hamingju hans, sálar-
ró og jafnvel sjálft vitið hans,
bá segið honum söguna af úlf-
konunum i Josselin, daginn sem
sonur hans og erfingi fæðist.
Eftir að gamli maðurinn var
farinn, sat ég lengi við kuln-
andi glæðurnar og keðjureykti,
meðan ég beið þess, að Alan
kæmi að utan.
Hugur minn var einn hræri-
grautur af efasemdum og yafa.
Annað veifið var ég ákveðinn
að segja vini mínum alla sög-
una, undir eins og hann kæmi,
en hitt veifið var ég jafnákveð-
inn að steinhalda mér saman.
Mundi hann trúa mér ef ég
segði honum frá þessu? Jafnvel
þótt hann gæti trúað þessari
fáránlegu sögu, hefði hann þá
karlmennsku í sér til að varpa
frá sér brúði sinni á elleftu
stundu? En þó fyrst og fremst:
Hefði ég leyfi til að eyðileggja
mannorð ungrar stúlku út af
óstaðfestri frásögn kaldrana-
Jegs fótgeta, sem ein flaska af
víni hafði losað um tunguhaftið
á?
En innst í huga mínum vissi
ég, að sagan var enginn skáld-
skapur. Nú, er ég hafði lykilinn
að málinu, gat ég minnzt ótal
atvika sem í sjálfu sér voru
þýðingarlaus og ómerkileg,
en staðfestu þetta samt. Og
þorpsbúar höfðu meira að segja
sérstakt nafn á þessum sjúku
konum. Aboyeuses — „gjamm-
arana“ — ég hafði heyrt þetta
einkennilega nafn hvíslað, hvað
eftir annað, enda þótt ég hefði
þá ekki lagt í það neina merk-
ingu. En nú ...
Ég reis á fætur og reif upp
þungu gluggatjöldin, þi'ýsti log-
heitu enninu að kaldri rúðunni
og starði út í myrkrið.
Tunglið, sem var nýlega orð-
ið fullt sveif hátt á heiðum
himni og baðaði allan árdalinn
mjúkum silfurbjarma. Við hinn
enda þorpsins, sem lá að ánni,
gnæfðu þrír turnarnir á kastal-
anum forna upp frá glitrandi
vatninu, stórkostlegt minnis-
merki um kúgun og harðstjórn
aðalsveldisins. Handan við það
voru grynningarnar, með grasi-
vöxnum bökkum — þvottastað-
ur þorpsins aftan úr grárri forn-
eskju. Það var þarna, sem heim-
ilislausa konuúrhrakið hafði ár-
pngurslaust beðizt miskunnar.
En við torgið, rétt fyrir framan
mig var kirkjan, þaðan sem hún
hafði slöngvað hinum örlaga-
ríku bölbænum sínum. f hugan-
um gat ég vel séð fyrir mér
mögru, soltnu konuna standa
uppi á tröppunum, andspænis
dauðhræddum hópnum eins og
refsinorn, hjá líki barnsins síns.
Nú skildi ég í fyrsta sinn,
hversvegna enginn betlari bið-
ur orðið árangurslaust beininga
á götunum í Josselin.
Dauft mannamál neðan af
Framháld á bls. 50.
22 VIKAN 14. TBL.