Vikan - 30.05.1974, Blaðsíða 47

þagnar og þunglyndis. Meö
mönnum, er áður voru einlægustu
vinir, getur vaknaö skefjalaust
-hatur við slikar aðstæður: brjál-
un og drápsæði getur þá skyndi-
lega gripið menn, sem við venju-
legar aöstæður hafa reynzt hinir
geöspökustu, en viðurkennd karl-
menni láta ef til vill bugast af
vonleysi og hugarvili. Einkum á
þetta þó við um leiðangra, sem
verða að hafa vetursetu á heims-
skautasvæðunum, þar sem myrk-
ur og fábreytni veðráttunnar
auka hættur einangrunarinnar
um allan mun. Margur leiðangur-
inn hefur misheppnazt eða hlotið
hörmuleg afdrif af þessum orsök-
um.
Annir og starfshugur er að visu
góð vörn gegn þessari hættu, en
ekki einhlit, sizt ef um fábreytt,
vanabundin störf er að ræað.
Þetta var Nansen ljóst, og þvi var
þaö, að hann leitaði annarra ráða,
og gáfust þau vel. Eitt ráð hans
var það að hafa fjölbreytt og mik-
ið bókasafn meðferðis, auk ým-
issa hljóðfæra: annað, að haga
svo herbergjaskipun i Fram, eftir
að þaö lagðist við akkeri i isbreiö-
unni, að skipverjar áttu auðvelt
með að dvelja þar einir og út af
fyrir sig, ef þeir urðu leiðir á
samverunni. Hins vegar sá hann
svo um, að engum var fært aö
leggjast i þunglyndi og hugarvil,
þvi allir urðu þeir að matast við
sama borð og koma saman i saln-
um til sameiginlegra skemmtana
öðru hverju. Einkum skemmtu
þeir sér við spil, söng og hljóð-
færaslátt eða sögusagnir. Bent-
sen kunni ógrynni af sögum og
sögnum og sagöi skemmtilega
frá, og Sverdrup hafði eirinig
skemmtilegar sögur jafnan á tak-
reinum. Skipverjar lásu og mikiö
itómstundum sinum. Afengis var
aðeins neytt til hátiðabrigöa, og
þegar svo stóð á, leyfðist skip-
verjum að reykja I salnum.
Hversdagslega máttu menn að-
eins réykja'i eldhúsinu.
Heilsufar leiðangursmanna var
jafnan hið bezta, enda höfðu þeir
ágætt fæði, hæfilega áreynslu og
góöan bústaö. Þegar veður
leyfðu, gengu þeir drjúgan spöl á
skiöum á degi hverjum. Þeir möt-
uðust á vissum timum, skiptu
deginum i vissa starfstima og
stóöu vörð til skiptis um nætur,
eina klukkustund hver. Virtust
allir kunna vel reglusemi og föst-
um venjum.
Hinn 9. október lét isinn skút-
una finna til tröllataka sirina i
fyrsta skipti. Þá raun stóðst hún
prýöilega, þótt allhátt brakaði i
viðum. Við prýstinginn lyftist hún
um tvö fet. Tveim dögum siðar
lagöi isinn enn til atlögu við byrö-
inginn, og voru tök hans þá enn
hamramari en I hið fyrra skiptið.
Skútan skalf og nötraði: það brast
og gnast i hverri röng, en samt
lyftist hún.
Mest eru umbrotin i rekísbreið-
unni um flóð og fjöru, og þó eirik-
um þegar stórstreymt er. Minna
ber á þeim, er lengra dregur inn i
isbreiöuna. Leiðangursmenn
urðu þeirra þvi mest varir fyrsta
haustiö, sem þeir dvöldu i isnuni,
og siöasta áriö er þeir tóku aftur
aö nálgast áuðan sjó. Slik umbrot
geta veriö hin stórfenglegustu, og
ekki er það hent kjarklitlum
mönnum að vita örlög sin komin
undir slikum hildarleik.
Kunnir heimsskautafarar höfðu
haldið þvi frám, að ógerlegt væri
að byggja svo traust skip, að það
stæöist hamremi rekissins. Fram
afsannaði þá kenningu þeirra. En
þótt byröingurinn reyndigt óbrot-
gjarn I átökunum kom I ljós, að
hætta vofði yfir skipinu. Það gat
grafizt i Isnum. Hinn 3. og 4. janú-
ar 1895 leit helzt út fyrir, að svo
mundi fara. Aðfaranótt hins 4.
sváfu leiðangursmenn allir úti á
isnum og höfðu þá flutt þangað
allan farangur, vistir, báta og
hunda. Daginn eftir féll ishrúgald
mikiö yfir skipið og huldi nokkurn
hluta þess. Nansen varö þess var,
að þeir stóðu ekki nema tólf sam-
an úti á isnum, en alls voru leið-
angursmenn þrettán talsins.
Sverdrup vatnaði. Nansen stökk
um borö til þess að leita hans og
komast að raun um, hvort hann
heföi orðið fyrir slysi. Hann lá þá i
gufubaði og var hinn rólegasti:
kvaðst hafa álitið, aö bezt væri að
lauga sig rækilega, .þvi nokkurt
útlit væri fyrir, að liðið gæti á
löngu, áður en hann færi aftur i
bað.
' Betur fór þó en á horfðist. Skip-
ið lyftist með hægð, muldi Isinn
undir kinnungum sinum, og um
langt skeið var leiðangursmönn-
um það æririn starfi að ryðja Isn-
um af þiljum þess. Eftir þetta
dvöldu þeir alltaf um borö, enda
komst skipiö ekki' oftar i slika
hættu.
Sumri hallar
framhald af bls. 37
fannst þeim óbærilegt að horfa
upp á allar þessar þjáningar. 1
fyrstu höfðu læknar og yfirhjúkr-
unarkonur reynt að hlifa dætrum
keisarans við verstu verkunum,
en þær báðust eindregið undan
þvi, þær vildu taka að sér öll þau
störf er til féllu, eins og hinar
stúlkurnar. Þær vildu ekki vera
að þessu til að sýnast og móðir
þeirra tók i sama streng. Þær
fóru þvi ekki varhluta af þvi aö
horfa upp á eymdina.
Einn morguninn, haföi Olga
verið að aðstoða við að skipta um
umbúöir á þeim, sem fæturnir
höfðu verið teknir af. Hún hug-
leiddi hversu lifið var allt öðru-
visi, en það sem hún hafði kynnzt
I uppvextinum á Livadia og
Sarskoje Selo. Hún var nú orðin
nitján ára, fagurlimuð og yfir
henni var mikil reisn. Hún var nú
lika búin að yfirvinna feimnina,
sem áður hafði háð henni svo
mjög.
Þennan morgun hafði hún vafið
háriö upp undir höfuðbúnað sinn,
sém var hvit blæja. Hún var i
hvitum einkennisbúningi Rauða
krossins og hélt á bakka jneö
umbúðum og lyfjum. Alveg i
hinum enda langa gangsins kom
hún auga á hávaxinn mann i
einkennisbúningi, sem var að tala
við óbreyttan hermann, sem benti
honum inn eftir ganginum. Hái
maðurinn sneri sér viö og gekk til
móts við hana, með húfuna i
hendinni. Olga nam staðar við
dyrnar á sjúkrastofunni, hjartaö
barðist i brjósti hennar og hend-
urnar titruðu svo hún gat varla
haldið a bakkanum. Hann kom á
móti henni með löngum skrefum.
Og svo leit hánn inn i bláu augun,
sem hann hafði svo léngi dreymt
um.
— Og ég sem hélt, að ég væri að
villast, sagði hann.
Olga kom ekki upp nokkru orði.
Þau horfðu hvort á annað. Hún
gat ekki dulið roðann I kinnunum,
en einmitt þess vegna fannst
honum hún ennþá yndislegri.
Kirby var alls ekki ljóst, hvernig
hann gat stillt sig um að snerta
hana.
— 0, ég get bara ekki trúað
minum eigin augum, sagði hún og
það var sem rödd hennar kafnaði,
— ég trúi þvi varla aö þetta sért
þú. ó, ég ve.it bara ekki hvað ég á
að se.gja.
Hann var alveg eins og hún
mundi hann, ennþá sá sami,
maöurinn með fallega brosið og
skæru augun, sem hún hafði fyrst
litið augum á brautarstöðinni i
Nikolayev. Hann var þarna, hann
hafði komið aftur.
— En hvers viröi eru orð,
Olga?
— Já orð þin, sagði hún lágt, —
og þú hefur staðið við loforð þitt,
einmitt núna, þegar ég hélt að það
væri ekki mögulegt, vegna striðs-
ins.
— Það er nú einmitt vegna
striösins, sem ég er hingað
kominn Hann brosti aftur og
reyndi að dylja tilfinningarnar,
sem voru að bera hann ofurliði.
Hann haföi aldrei trúaö að hægt
væri að elska svo heitt, sem hann
elskaði Olgu Nilolaievnu.
— Ég fór til Alexander
hallarinnar, til að heilsa upp á
fjölskylduna, sagði hann. — Ég
hitti Mariu og Anastasiu. Þær
sögðu mér, að þið Tatiana væruö
hér, sv'o hér er ég kominn.
Nokkrir undirforingjar gengu
fram hjá. Hann beiö þar til þeir
voru komnir úr sjónmáli, þá sagði
hann: — Er þetta mjög óþægi-
legt?
— óþægilegt? Hún gat ekki
haft af honum augun.
Hann leit á bakkann, sem hún
hélt á. — Ég sé, að þú ert önnum
kafin, það er kannski bezt, að ég
fari. Það var bara....
— Kirby yfirforingi, ef þú
vogar þér að fara, áður en þú
hittir Tatiönu, verður þér aldrei
fyrirgefið. Viltu ékki fara inn i
herbergið þarna fyrir enda
gangsins. Þar geturðu beöiö
okkar. Það er reyndar gestaher-
bergi.
— Ég skal biða og reyna að
haga mér skikkanlega.
Hann gekk inn i herbergið. Það
var geysistórt og þar voru
nokkrir stólar og sófar, en alveg
mannlaust. Hann fékk sér sæti og
hugsaði um Olgu. Þaö var svo
sem ekki ný bólá, hann hafði gert
það daglega, alveg frá þvi hann
fór frá Rússlandi. Hann mundi
ekki eftir einum einasta degi, sem
hún haföi ekki verið i huga hans.
Hann var truflaður i hugsunum
sinum við það að dyrnar
opnuðust. Hann sneri sér við og
sá, að sú sem kom, var Aleka
Petrovna prinsessa. Hún var
frekar föl en mjög glæsileg i loð-
feldi sinum, með aðra höndina i
handskjóli en með hinni ýtti hún
hurðinni inn. Hún virti Kirby fyrir
sér, án nokkurrar undrunar.
— Komdu blessaður, sagði hún.
— Ó, Aleka Petrovna, eða er
það ekki? sagði hann og hneigði
sig.
Bros Aleku var ljómandi. — Ó,
minn kæri Ivan, tautaði hún. —
En dásamlegt að hitta þig, alveg
stórkostlegt. Hún lokaði dyrunum
og sveif til móts við hann. —
Ætlarðu ekki að kyssa mig? Húp
vafði örmunum um háls honum
og hann fann að handskjólið
dinglaði við bak hans, þegar hún
rétti fram . málaðan munninn.
Kossinn var heitur og langur, þar
til hún beit hann skyndilega fast i
neðri vörina. —- Þarna hefurðu
þaö, vinur minn, þetta er aðeins
til að minna þig á hve óþekkur þú
hefur verið. Hvað gerðirðu viö
Prolofski? Og við vesalinginn
hann Ovario?
— Ég veit ekki, hvað þú ert að
tala um. Ég hitti 'þá einu sinni og
svo átti ég að hitta þá aftur, en
þeir komu aldrei til stefnu-
mótsins. Þeir voru horfnir, þegar
ég kom á staðinn.
- Þú ert dásamlegur lygari,
vinur minn.
— Það skiptir liklega ekki
miklu máli nú, er það? sagði
hann. Hann var áhyggjufullur,
hún gat ennþá gert honum illt,
hún gat ennþá notað þetta örlaga-
rika skjal til að niðurlægja hann
og Ijóstra^pp um fyrri störf hans
og hann gat ekki afborið að láta
Olgu og hennar elskulegu fjöl-
skyldu komast að þvi.
— Elskan, sagði Aleka, — þú
ert heppinn, að ég skuli ekki vera
illkvittin kona.
— Ég viðurkenni, aö ég er þér-
þakklátur, enda hefi ég sagt skilið
við min fyrri ævintýri. Striðið
hefur breytt þvi öllu, .ekki fyrir
mig einan, heldur okkur öll.
—• Ekki hvað mér viövikur,
sagði Aleka. — En það hefur það
gert fyrir Andrei. Hún virtist
skemmta sér konunglega. — Ég
kom reyndar til að hitta hann,
vesalinginn.
—• Er Andrei.hér?
— Já, en ekki sem striðshetja,
sagði Aleka. — Það þurfti bara að
taka úr honum botnlangann. En
Ivan, elskan, trúir þú þvi, að hann
er raunverulega i hernum. Ekki á
vigvöllunum, að sjálfsögðu, en
hann þarf að undirskrifa heil-
mikið af skjölum. Ahyggjurnar af
þvi hafa orðið til þess, að botn-
langinn bólgnaði svona: Það var
ákaflega erfitt að ná i sjúkrahús-
pláss fyrir hann, en ég talaði við
22. TBL. VIKAN 47