Vikan - 20.01.1977, Blaðsíða 14

— Þú ert mikill sundmaður, er
það ekki?
— Ja, ég veit það ekki, en ég
syndi töluvert og tel sund þá bestu
iþrótt, sem völ er á. En ég synti
miklu meira i gamla daga, þegar ég
var unglingur, áður en ég varð fyrir
þeirri reynslu, að vinur minn
drukknaði, þegar við syntum sam-
an kafsund. Ég var aðeins 17 ára
þá, og við vorum að æfa okkur í
kafsundi. Allt í einu kom eitthvað
fyrir vin mirur, og hann drukknaði,
án þess að nokkur gæti hjálpað. Ég
synti með hann látinn að landi, og
það fékk svo á mig, að ég hætti
bókstaflega að synda í nokkur ár
eftir þetta.
— Varstu ekki löngu hættur að
dansa lika, þegar þú byrjaðir aftur
fyrir nokkrum árum?
— Jú eiginlega, en ég dansaði þó
nokkuð i lokuðum samkvæmum og
hélt mér við. En ég byrjaði aftur
fyrir alvöru, þegar skákmótinu
lauk. Vigdís Finnbogadóttir vildi
þá fá mig til að tefla við sig, en ég
var ekki til í það og spurði, hvort
hún vildi ekki heldur dansa við mig,
og þar með komst ég á sporið aftur.
Heldur lögga á
íslandi en tré-
smiður í Ástralíu
— Nú eru ekki nema 7 ár síðan þu
gekkst í lögregluna. Hvernig stóð á
því?
— Það var eiginlega bara tilvilj-
un. Ég hafði unnið um skeið við
gerð vegagjánna í Kópavogi, þegar
skyndilega var ákveðið að hætta við
framkvæmdir í bili vegna fjárskorts
svo að ég varð atvinnulaus. Þá var
lítið um atvinnu hér heima, og
margir flúðu til Ástraliu og Sví-
þjóðar í atvinnuleit. Stuttu eftir að
ég hætti í brúarsmiðinni var aug-
lýst eftir lögregluþjónum, og ég
sótti um, því að ég vildi heldur
vinna hér sem lögregluþjónn en tré-
smiður í Ástralíu. Ég hafði heppn-
ina með mér og var ráðinn, þ.e. i
október 1969.
— Er spennandi að vera lögreglu-
þjónn á íslandi?
— Það fer eftir þvi, hvernig á það
er litið. Ég kann vel við mig í þessu
starfi, en því fylgja ýmis konar
hættur. Ég hafði ekki verið lengi í
lögreglunni, þegar ég áttaði mig á
þvi, að brúna kylfan er ekki næg
vöm, ef aðstæður gerast hættu-
legar. Ég dreif mig þess vegna i
júdó, því að mér fannst ég nauðsyn-
lega þurfa á þeirri kunnáttu að
halda. Ég þjálfaði af kappi í ár og
keppti þá i Islandsmótinu 1972 og
vann önnur verðlaun. Þá varð ég
hissa. því að nóttina áður en
keppnin fór fram hafði ég verið ó
vakt og mætti þar af leiðandi
þreyttur og svangur til keppni.
En svona getur það nú verið.
Bófahasar í
San Francisco
Annars lít ég ekki ó júdó sem
keppnisíþrótt eingöngu heldur kem-
ur júdókunnátta sér ákaflega vel
fyrir lögregluþjóna og aðra í svip-
aðri stöðu. Ég tala af reynslu og vil
nefna sem dæmi atvik. sem henti
mig, er ég var staddur í San Fran-
cisco. Það var skömmu eftir skák-
mótið, þegar ég fór út með Fischer.
Ég var einn á gangi seint um kvöld
eftir breiðgötu i borginni, þegar þrír
skuggalegir náungar birtust allt i
einu við eitt götuhornið og heimt-
uðu alla peningana mina. Ég gaf
þeim nokkur sent og ætlaði svo að
losna, en þá vörnuðu þeir mér
undankomu, og um leið heyrði ég
einn þeirra skjóta blaði fram úr
vasahnífi, svokölluðum stiletto
hnifi, og einn þeirra sló mig. Ég
hrasaði, en náði jafnvægi aftur og
greip i aðalkappann og brá honum í
hring, svo að hann lenti á malbik-
inu. Við þetta brá hinum ákaflega,
og þá tókst mér að hrinda öðrum
þeirra á hann, sem hafði hnífinn, og
við það féllu þeir báðir og tók svo
þegar á rós, þegar þeir komust aftur
á fætur. Lögregluþjónn sagði mér
er hann kom á staðinn að þarna
hefði ég átt um líf og dauða að tefla,
og hann taldi mig hafa verið
heppinn að komast klakklaust út úr
þessu. En hann benti mér á, að ég
hefði verið of linur við árásarmenn-
ina og að ég hefði ekki átt að hika
við að sparka í hausinn á þeim. En
það er líka alveg ábyggilegt, að
hefði ég ekki kunnað júdó, hefði illa
farið fyrir mér.
— Eftir að mennirnir tveir féllu
á götu na, kom hamborgarasali þarna
í nágrenninu mér til hjálpar með því
að hóta að sprauta framan í þá efni,
sem blindar. Mér skildist á honum
og fleirum, að það væri algengt,
að íbúar stórborga í Bandaríkj-
unum bæru svona sprautur á sér í
staðinn fyrir byssur, og kosturinn
við það væri sá, að þetta efni væri
ekki lifshættulegt.
Á móti allsherjar
byssuleik
— Ertu hlynntur því, að islenskir
lögreglumenn vopnist?
— Nei, ég er alveg á móti því.
Ef sú regla yrði tekin upp hér,
myndi ég hætta í lögreglunni, því
að það er staðreynd, að vopnist
lögreglan, þá vopnast hver einasti
afbrotamaður, og þá er allt komið
út í allsherjar byssuleik og
einhverjir alltaf dæmdir til að
særast og jafnvel deyja. Það er
hægt að fara aðrar leiðir. Ég er
mjög hrifinn af þessum svokölluð-
um ..riot" byssum, sem víða hafa
verið teknar i notkun, en þær eru
ekki hlaðnar skotum. heldur
gúmmíkúlum eða boltum, sem i
mesta lagi merja og meiða viðkom-
andi og geta aldrei verið lifshættu-
legar. En þó að ég sé á móti þvi að
vopna allt lögregluliðið, þá finnst
mér, að lögregluyfirvöld ættu að
hafa leyfi ti! þess að beita byssum
i neyðartilfellum, eins og til dæmis
þegar drengirnir réðust inn í Sport-
Sæmundur kynntist mörgum fræg-
um mönnum, þegar hann dvaldist í
Bandarikjunum hjá Fischer vini
sinum. Hér sjáum við þá félagana
ásamt sundkappanum fræga Mark
Spitz, sem allir muna síðan á
Ólympiuleikunum í Miinchen.
val nýlega, því að þá gat lögreglan
litið aðhafst.
Bannað að dansa
vangadans
— Hvaða álit hefur þú á vanda-
málum unga fólksins í dag, eins og
til dæmis því, sem kennt hefur verið
við Hallærisplanið?
— Þetta er i raun og veru vanda-
mál, sem æskulýðsróð borgarinnar
ætti að geta leyst, en ekki lögregl-
an. Þessir unglingar eru bestu
krakkar, það er bara ekki nógu
mikið gert til þess að hafa ofan af
fyrirþefm. Að minu álili á að virkja
æskulýðsfélögin og jafnvel styrkja
þau fjárhagslega til þess að hafa
opið hús um helgar. Það má nýta
húsnæði iþróttafélaganna og dans-
sali skólanna til dansleikja og ýmis
konar félagsstarfsemi á kvöldin. En
því miður eru kjánalegir for-
dómar við lýði gagnvart framkomu
unglinganna á skólaböllum, og mér
skilst að þeim sé bannað að dansa
vangadans, svo að þeim finnst þau
ekki geta verið eðlileg og frjálsleg,
og það skapar óánægju. Unglingar
verða að fá að vera eðlilegir á heil-
brigðan hátt. ef svo má segja. Það
ó ekki að ýta þeim lít á götuna, þó
að þau sýni af sér óæskilegt fram-
ferði i augum einhverra.
Vín er ákveðin
menning
— Það mætti einnig efla skáta-
hreyfinguna og virkja unglingana
betur í henni. Ég er alveg sann-
færður um, að unglingavandamál
þurfa ekki að vera til. Það þarf bara
að veita æskunni fleiri tækifæri til'
að fá útrás fyrir félagsþörf sína. Ég
smakka aldrei áfengi, en ég er þó
ekki fanatískur, og ég held, að það
sé aldrei hægt að koma alveg í veg
fyrir, að einhverjir unglingar bragði
vin, en það er hægt að sporna gegn
því á margan hátt með fræðslu og
góðri aðhlynningu. Ég tel vín vera
ákveðna menningu, og ég býð
vinum og kunningjum upp á vín,
þegar ég býð þeim heim, þó að ég
bragði það aldrei sjálfur. Eins er
það með reykingar.
— Nú varst þú lífvörður Fisch-
ers. Hvernig atvikaðist það?
— Það gerðist nú fyrir tilviljun,
eins og svo margt, sem hefur hent
mig. Ég ók Fischer frá DAS-húsinu
þar sem hann svaf fyrstu nóttina
hér, og þá spurði hann mig, hvort
ég þekkti góðan klæðskera, sem
myndi vilja sauma á hann föt, Eins
bað hann mig um að útvega sér
loftnet svo að hann sæi betur í sjón-
varpinu. Ég útvegaði honum það og
kom honum í samband við klæð-
14VIKAN 3. TBL.