Vikan - 15.05.1980, Síða 38

Vikan og Neytendasamtökin
Á vorin og sumrin þegar birta
er mest er lífsstarf plantnanna í
hámarki. Þá er vatnsþörf in mest
og áburðargjöf sjélfsögð. Á
haustin og í skammdeginu snýst
þetta svo við. Vöxturinn hægist
og stöðvast loks. Sumar plöntur
hvílast alveg og visna þá blöð og
stönglar. Má þar til nefna plöntur
eins og Fljúgandi diska, gloxinia
og ýmsar hnúð- og laukjurtir.
i byrjun nóvember er óhætt að
hætta að vökva þessar áöur-
nefndu plöntur og ekki byrja
aftur að vökva fyrr en aö vori.
Best er að vera þá búin að
umpotta.
Nokkur ráðsem þiðættuðaö
hafa í huga þegar þið ákvaröið
hvort þörf sé aö vökva stofu-
blómin, koma hér á eftir. Athugið
yfirborð moldarinnar, ef það er
rakt eru allar líkur á að öll
moldin sé nægilega rök. Ef
potturinn er léttur má álíta, að
þörf sé á að vökva. Bankið í leir-
potta og ef ílátið gefur frá sér
tómahljóð er þörf á vatni. Hljóðið
er aftur á móti dimmt, ef raki er
nægur. Ef blöð plöntunnar eru lin
eru likur á að jarðvegurinn sé of
þurr.
Flestar plöntur vaxa best, ef
við leyfum moldinni aö þorna við
og við. Ræturnar styrkjast við
það og verða duglegri. Plöntur
sem hafa smágerðar rætur eru
þó undantekning frá þessu. Ef
vatnsborð pottsins er lítið, ættuð
þið að fylla oftar en einu sinni i
og láta renna í gegn. Takið
pottana fram í eldhús eða
þvottahús þegar þið vökvið. Úðið
gjarna blöðin vatni og þerrið ryk
af blööum plöntunnar með
mjúkum klút.
Plöntur sem nýlega hafa verið
settar í nýjan pott má ekki vökva
mikiö. Eins ber að varast að
vökva kaktusa mjög mikið eða
aðra þykkblöðunga. Þessar
I plöntur nota tiltölulega lítið vatn.
Annars er nú svo, að engin regla
er án undantekningar og falleg-
ustu kaktusjurtirnar hefur
smiður þessarar greinar séð hjá
áhugamanni, sem vökvar sína
kaktusa daglega með volgu
vatni.
Plöntur sem vaxa í ilátum
með þéttum botni ber ekki að
vökva mikið. Þegar dimmt og
rakt er úti, ætti ekki að vökva
blóm mikiö.
Plöntur sem þið veröið að
vökva sérstaklega mikið og vel
eru þær plöntur sem hafa mikið
rótakerfi og allar plöntur sem
eru blaðmiklar og blómstra
mikið. Á þetta t.d. við um jóla-
stjörnu, hortensíu o.fl.
Eitt er það í sambandi við
vökvun, sem rétt er að minnast
á, en það er að ekki er talið gott
að vatn standi í undirskálum
undir pottum. Ræturnar kynnu
þá að rotna. Einstaka plöntur eru
þó þeirrar náttúru, að þetta er
talið eiga við. En það eru aðeins
vatna- og raklendisjurtir. Munið
einnig, að loftmikill jarðvegur
þornar fyrr en þungur og þéttur.
Vökvið alltaf með vatni, sem er
með svipuðu hitastigi og
umhverfið sem plantan er í.
Næring
i verslunum má fá marg-
víslegar gerðir blómaáburðar. Er
stundum erfitt fyrir leikmann að
ákveða hvað rétt sé að bjóða
stofublóminu upp á. Bæði er hér
um að ræða áburð í föstu formi
og fljótandi, lifrænan og ólíf-
rænan. Rætur plöntunnar drekka
til sin ólifræna áburðinn og
breyta honum í lífræn efna-
sambönd og nota þá til þau efni,
sem hún vinnur úr loftinu.
Lifrænn áburður nýtist hægar og
getur komið sér illa ef plantan
þarf á skjótri næringu að halda.
Eitt er rétt að minna á í
sambandi við áburðargjöf, en
það er að ekki má gefa áburð á
þurran jarðveg. Vatniðfyrst með
volgu vatni og vökvið ekki með
áburðinum fyrr en tveim til
þremur tímum siðar.
Plöntur, sem nýlega hafa verið
settar i pott eða umpottaðar, má
ekki vökva með áburði fyrr en
plantan er komin i vöxt. Stundum
hættir fólki til að sulla of miklum
áburði — af umhyggju trúlega,
en það er jafn hættulegt og að
gefa of lítið. Fariö nákvæmlega
eftir notkunarreglum á umbúðum
þess efnis, sem þið hafið fengið i
hendur.
Mold
i öllum blómaverslunum má fá
mold, sem sögð er henta vel fyrir
okkar stofublóm. Moldarblöndur
eru yfirleitt í besta lagi og ekki
ástæða til að gera neinar athuga-
semdir við það sem á boðstólum
er.
Flestar plöntur þurfa moldar-
blöndu, þar sem um er að ræða
garðamold, mýrarmold, tað og
grófan sand. Þær plöntur sem
aftur á móti þurfa súran jarðveg
eiga auk þess að fá í blönduna
lyngmold. Eins og gefur að skilja
hefur sandur ekkert næringar-
gildi, en er eigi að siður
nauðsynlegur til að létta
moldina. Sumir setja í þessar
moldarblöndur dálitið af
tilbúnum áburði, t.d. 2 tsk. i
hvern pott.
ílát fyrir stofublóm
Óhætt mun að mæla eindregið
með leirpottum. Plastpottar eru
einnig vel nothæfir, en ekki eins
skemmtilegir. Fráleitt er að nota
blikkilát og auk þess erfiðleikum
háð að rækta blóm í slíkum
ílátum. Nýja leirpotta er gott að
pensla utan sem innan með
matarolíu. Þeir drekka þá ekki i
sig vatn og haldast eins og nýir.
Umpottun
Moldin sem þið ætlið að nota
má hvorki vera of rök né of þurr.
Þið veljið ykkur hæfilega stóran
pott, t.d. 1 1/2 sinnum stærri en
sá sem plantan stendur í. Setjið
smásteina við gatiö í botni
pottsins, en gætið þó þess að það
stíflist ekki. Sáldrið nú mold í
botninn. Takið pottinn með plönt-
unni í, snúið pottinum við og
sláiðvarlega brúninni á pottinum
við borðrönd. Rótarkökkurinn
mun nú losna og þið hristið frá
gömlu moldina. Athugið vel
ræturnar og f jarlægið með beittu
eggjárni það sem kann að vera
rotið. Setjið svo jurtina í nýja
pottinn og fyllið í kring með nýrri
mold. Gætið þess að hafa gott
vatnsborð. Að endingu skal svo
vökva vel og láta plöntuna
standa í lítilli birtu í nokkra daga
meðan hún er að jafna sig.
Gleðigjafi
Það geta víst allir blóma-
ræktendur tekið undir þau orð, að
fátt sé jafn ánægjulegt og sjá
árangur verka sinna á sviði
ræktunar. Sá sem ekki hefur
fundið til gleði yfir nýju lifi hefur
mikils misst. Er svo um blóma-
rækt, sem annað i þessu lífi, að
alúð er algjört skilyrði ef vel á að
takast.
Unnið út frá grein sem birtist í Vör
bostad, en ef satt skal segja er
efnið að mestu eða öllu leyti samið
af þýðandanum SH.
Birt í samráði við Neytenda-
samtökin.
38 Vikan 20. tbl.