Vikan - 20.02.1992, Qupperneq 63

LAUFEY LAXDAL ÞÝDDI
AFBRÝÐISEMI - FYRRI HLUTI
EDULEG AFBRÝDISEMI
Þú finnur þaö alveg niö-
ur í maga, hjartað ham-
ast og þig grunar það
versta. Þú svitnar og ert að
deyja úr óþolinmæði og óvissu
um manninn þinn. Af hverju
þarf hann að vinna svona
mikla eftirvinnu? Þú ert farin
að vakta hann. Skyldi hann
vera ... ?
Þú þjáist af afbrýðisemi og
afbrýðisemi er okkur mann-
fólkinu eðlileg. Sá sem segist
aldrei hafa verið afbrýðisamur
er annaðhvort lygari eða hefur
aldrei þorað að verða raun-
verulega ástfanginn.
Það er hægt að fá hjálp. Ég
hélt að ég væri hætt að vera
svona, segir Linda sem er 35
ára. Þegar ég var yngri fann
ég oft fyrir þessu og mér sveið
það. Mér fannst ég vitlaus.
Einu sinni var það fast í
hausnum á mér aö á meðan
ég væri í vinnunni væri hann
heima í rúmi með annarri. Sá
grunur reyndist ekki á rökum
reistur en áður en ég komst að
því hafði ég hundskammað
hann og kallað hann öllum ill-
um nöfnum.
Ég man að hann brosti þeg-
ar hann uppgötvaði afbrýði-
semina í mér. Honum líkaði
hún vel og tók hana sem tákn
um að ég elskaði hann! En
óróleikinn sat í mér og ég
vaktaði hann, bara til að vera
viss. Að viðurkenna að ég
væri afbrýðisöm, ónei, það
gerði ég ekki.
Ég var afbrýðisöm út í bróð-
ur minn þegar ég var lítil. Mér
fannst hann taka alla athygli
pabba og ég var útundan. Ég
dáði pabba minn en hann virt-
ist ekki sjá þaö. Ég átti það
líka til að vera afbrýðisöm út í
vinkonur mínar ef þær vildu
vera með öðrum en mér. Það
var erfitt að lifa.
Svo varð ég eldri, lauk
menntaskóla, fékk vinnu og
var ánægð með lífið. Þegar við
Einar fórum að búa saman
spratt þessi draugur upp aftur.
Ég kalla það draug því þessi
sára tilfinning skýtur upp koll-
inum fyrirvaralaust og hvað
sem ég reyni vill hún ekki fara
aftur, allavega ekki hjá mér.
Eina mínútu er allt með ró og
spekt og þá næslu allt ómögu-
legt.
Einar snýr sér við og heilsar
konu sem við mætum eða tal-
ar mikið um kvenkyns vinnu-
félaga. Hann fer oft í viðskipta-
ferðir og þær er sérstaklega
erfitt að sætta sig við. Innst
inni veit ég að hann er mér
ekki ótrúr en efinn er alltaf til
staðar.
Góð stemmning, vín og allt í
einu er maður kominn yfir
strikið. Meira þarf ekki til. Það
veit ég sjálf því þótt ég elski
hann út af lífinu á ég það sjálf
til að þrá annan mann og þá er
erfitt að halda sér í ró! Ég hef
samt aldrei farið yfir strikið. Við
erum búin að búa saman í þrjú
ár en þessi gryfja er samt til
staðar.
Stundum haga ég mér
þannig að ég skammast mín
fyrir sjálfa mig. Stundum dettur
mér í hug að leita að sönnun-
argögnum í vösum hans, veit-
ingahúsareikningum eða
símanúmerum. Ég nota líka
lyktarskynið mikið. Á eftir verð-
ur mér illt af tilhugsuninni um
að hann komist að þessu. Ég
hef aldrei fundið neitt.
Ég er ekki alltaf svona, þetta
kemur og fer og er sérstaklega
erfitt þegar mér finnst hann
fara of ört I viðskiptaferðir. Þá
fer ímyndunaraflið á fullt. Ég
hef ekki sagt honum frá þessu
en hann segist oft finna fyrir
því sórstaklega þegar óg er
mikið að sþyrja um kvenkyns
vinnufélaga. Sjálfur segist
hann ekki vera afbrýðisamur
og það finnst mér gera mínar
tilfinningar svo undarlegar og
skítugar. Af hverju skyldi hann
ekki vera hræddur um mig úr
því að ég er svona hrædd um
hann?
Við höfum oft rætt um af-
brýðisemi og þá í öðru sam-
þandi. Hann heldur sig samt
við sitt; að hann hafi aldrei orð-
ið afbrýðisamur, hvorki í
sambandi við mig eða annað.
Mig langar næstum því til þess
að gera eitthvað til að gera
hann afbrýðisaman því hann
hlýtur innst inni að hafa smá-
vegis ótta um að missa mig.
Eða hefur það kannski ekkert
með afbrýðisemi að gera?
Ég vildi óska að ég hefði
kjark til þess aö segja honum
frá þessari líðan minni en ég
er svo hrædd um að hann hlæi
að mér og að ég hræði hann
burt, aö honum finnist hann
fangi, minn fangi úr því ég er
svona hrædd um hann. Ég veit
vel að heimurinn ferst ekki þótt
ég missi hann en það yrði erfitt
til að byrja með því mér þykir
svo vænt um hann.
Þessi lýsing á afbrýðisemi
er ekki óalgeng. Margir finna
fyrir þessu en fáir fást til þess
að viðurkenna það. Þetta er
samt alveg eðlileg tilfinning.
Afbrýðisemi í sambúð stafar af
því að fólk er hrætt um að
missa þann sem því þykir
vænt um. Á álagstímum getur
þessi vofa stungið upp kollin-
um því þá á hún greiðari að-
gang að manneskjunni.
Það er mjög nauðsynlegt aö
fólk ræði þetta við maka sinn,
viðurkenni að það sé afbrýði-
samt og reyni að finna jafn-
vægi og öryggi í sambandinu.
Lindu vantar greinilega ör-
yggi og þetta öryggisleysi á
rætur að rekja til föður hennar.
Henni fannst að hann tæki
bróður hennar fram yffir hana
og hún væri misskilin og höfð
útundan. Þegar hún er orðin
fullorðin leitar hún eftir athygli
og viðurkenningu frá karl-
mönnum. Á sama hátt beið
hún eftir viðurkenningu föður
síns en fékk greinilega ekki og
nú skal enginn slá henni við.
Mamma hennar hefur
kannski ekki kunnað að bregð-
ast við þessu og Linda þar
með uþþlifað tvöfalda höfnun.
Henni gengur allt í haginn þar
Stundum
dettur mér
í hug að
leita að
sönnunar-
gögnum í
vösum
hans,
veitinga-
húsareikn-
ingum eða
síma-
númerum.
Ég nota
líka lyktar-
skynið
mikið.
til hún verður ástfangin. Þá fer
allt í hnút og henni hlýtur að
líða illa við að leyna þessum
tilfinningum sínum. Hún ætti
hiklaust að leggja spilin á
borðið fyrir Einar, þrátt fyrir að
það kosti hana brot af sjálfs-
virðingunni. Fjölskylduráðgjöf
gæti líka hjálpað henni. Það er
engin skömm að leita sér
hjálpar.
Linda veit að hún er afbrýði-
söm og viðurkennir það en
hún veit ekki hvernig á að losa
sig undan okinu. Þá kemur
sérfræðingur að góðu gagni,
sálfræðingur, félagsráðgjafi
eða bara heimilislæknir. Allir
sem eru í ástarsambandi eru
hræddir um maka sinn, annað
væri óeðlilegt. Nú til dags er
auðvelt að halda framhjá,
tækifærin eru alls staðar. Ein-
ar er greinilega ekki þess hátt-
ar maður og hann getur komið
sterkar inn í líf hennar bara ef
hún hleypir honum inn að sín-
um innstu leyndarmálum.
Hann þari að fá að vita þetta ef
sambandið á að vera lifvæn-
legt og það vill Linda helst af
öllu. Hann gæti sannfært hana
um að það er ekkert slæmt að
vera kvenkyns. Hann verður
varla hræddur og flýr tæplega
af hólmi, þvert á móti gæti
samband þeirra styrkst veru-
lega þegar hún er laus við
þessa hræðslu og vandamálin
sem liggja í fortíðinni. □
4. TBL, 1992 VIKAN Ó3