Vikan - 02.04.1992, Blaðsíða 26

TEXTI: GUNNAR H. ARSÆLSSON
SAGT STUTTLEGA FRÁ 25 ARA TÓNLISTAR-
FERLI LOU REED OG
HANS, MAGIC AND
Þeir komu fram undir ýms-
um nöfnum; The Warlocks,
The Primitives, The Falling
Spikes. Áriö 1965 hætti
trommarinn skyndilega og
flutti til Indlands (hann lést úr
vannæringu í Nepal árið 1979)
og í staö hans var ráöin kona
að nafni Maureen Tucker.
Þann 11. nóvember sama ár
spilaði sveitin fyrst opinber-
lega undir nafninu Velvet
Underground en titilinn fengu
þau af forsíðu lélegrar klám-
bókar. Þau settust að á Café
Bizzare í Greenwich Village
en voru fljótlega rekin eftir að
hafa spilað tónlist sem eigand-
anum líkaði ekki.
ANDY WARHOL
OG NICO
Um þetta leyti kynntust þau
popplistamanninum Andy
Warhol og þýsku leikkonunni
Nico (hún lést fyrir nokkrum
árum). Fyrsta plata Velvet
Underground bar einmitt nafn
hennar líka og umslag plöt-
unnar er sennilega frægasta
umslag allra tíma, banana-
umslagið svokallaða. Á fyrstu
eintökunum var hægt að af-
hýða bananann. Þessi plata,
sem kom út árið 1967, er
frægasta og mest selda plata
Velvet Underground og inni-
heldur tvö af þekktustu lögum
sveitarinnar; Venus in Furs
(um sadó-masókisma) og
Heroin (um eiturlyfjaneyslu).
Á ferli sínum var sveitin
ávallt í mótsögn við hippana
og lífssýnin mótaðist af allt
öðrum gildum en hipparnir
höfðu í hávegum, ekki friði og
samkennd heldur einkenndist
tónlistin af firringu, fjallaði oftar
en ekki um ofbeldi og eitur-
lyfjaneyslu. Tónlistin var sér-
stæð og eins konar undanfari
nýbylgjunnar og pönksins
enda hafði hún sterk áhrif á
New York Dolls, Sex Pistols,
David Bowie, Joy Division,
The Cars og fleiri.
Það slitnaði upp úr sam-
NÝJUSTU PLÖTU
LOSS
bandi hljómsveitarinnar við
Andy Warhol en eftir það bar
ekki eins mikið á henni og
mannabreytingar áttu sér
stað. Fyrstur fór John Cale og
1970 kvaddi Lou Reed og flutt-
ist til Englands. Þar með voru
örlög hljómsveitarinnar eigin-
lega ráðin.
Á starfstíma Velvet Under-
ground komu alls út sjö breið-
skífur og kom Lou Reed við
sögu á sex þeirra. Sú síðasta
(gefin út 1974) var reyndar
hljómleikaplata sem var tekin
upp í Kansas City árið 1969.
Þrátt fyrir misjafnt gengi má
fullyrða að Velvet Under-
ground hafi verið mikill áhrifa-
valdur í tónlist margra sveita
sem spruttu upp á áttunda
áratugnum. Sumar eru reynd-
ar starfandi ennþá, svo sem
bandaríska sveitin Psychadel-
ic Furs.
TUnUGU ÁRA
SÓLÓFERILL
Lou Reed hóf sólóferilinn fyrir
réttum tuttugu árum með sam-
nefndri plötu en ísinn braut
hann með plötunni Transform-
er sem einnig kom út 1972 og
upptökustjóri á henni var eng-
inn annar en David Bowie. Á
þeirri plötu er að finna hið frá-
bæra lag Walk on the Wild
Side. Á næstu tveimur áratug-
um gaf hann út sextán sóló-
plötur. Songs for Drella, minn-
ingarplötu um Andy Warhol
árið 1989, vann hann með
John Cale og er því nýjasta
sendingin frá honum, Magic
and Loss, tuttugasta sólóplata
Lou Reed Geri aðrir betur.
Að sjálfsögðu hafa gæðin
verið misjöfn en nokkrar plötur
eru taldar taka öðrum fram.
Það eru Transformer, Berlin
(1973), Street Hassle (1978),
Blue Mask (1982), Legendary
Hearts (1983), New York
(1989), Songs for Drella
(1989) og núna hefur Magic
and Loss þegar skipað sér í
hóp besta platna hans.
Bandaríski lagasmiður-
inn, Ijóðskáldið og
söngvarinn Lou Reed
hefur verið að í rokkinu í tutt-
ugu og fimm ár, var burðarás-
inn á fimm plötum meö hljóm-
sveitinni Velvet Underground
og hefur gefið út tuttugu sóló-
plötur frá árinu 1972, eina á ári
að meðaltali. Sú nýjasta ber
heitið Magic and Loss og er
nýskriðin úr plötupressunum.
Undanfarin fimm ár hefur hann
ávallt tekið fyrir eitt ákveðið
þema á plötum sínum og í
þetta sinn tók hann fyrir andlát
tveggja náinna vina sinna sem
létust úr krabbameini.
ALLT HÓFST
í NEW YORK
Til þess að leita upphafsins
verður að fara allt aftur til árs-
ins 1964. í New York hittust
tveir menn, Lou Reed og mað-
ur að nafni John Cale, sá fyrr-
nefndi píanóleikari að mennt,
blaðamaður og Ijóðskáld en
hinn fiðluleikari. Ásamt félög-
um sínum, Sterling Morrison
bassa/gítarleikara og Angus
MacLise, fóru þeir að spila við
ýmis tækifæri á Manhattan-
svæðinu; á Ijóðasamkomum
og í myndlistargalleríum þar
sem flutt voru Ijóð um götulíf-
erni alls konar.
Lou Reed á að
baki tuttugu og
fimm ára feril í
rokktónlist:
„Mér fellur vel
sú hugmynd aö
einskorða mig
við eitt umfjöll-
unarefni og
rannsaka það til
hlítar," segir
hann meðal
annars um
Magic and Loss.
ÞEMAPLATA UM ANMÁT
TVEGGJA VINA SEM
LÉTUSI ÚR KRABBAMEINI
26 VIKAN 7. TBL. 1992