Vikan - 20.04.1995, Qupperneq 14

FOSTURLAT
taka þær svo langan tíma að
jafna sig að þeim liggur við
að gefast upp. Þeir eru hins
vegar nánasti stuðningsaðili
kvennanna og séra Bragi
segir að stuðningur þeirra
geti hjálpað konunum að
komast fyrr í gegnum þessa
reynslu.
STUÐNINGSVIÐTÖL
Séra Bragi segir að þeir
sem missa fóstur, og þá er
átt bæði við konuna og karl-
inn, ættu að fara að minnsta
kosti í eitt stuðningsviðtal.
„Það er til að fólk fái þriðja
aðilann til að ræða við auk
þess sem það fær viðhorf
hans, fræðslu og stuðning
sem ég held að sé grund-
völlur fyrir áframhaldið.
Stuðningsviðtölin felast í því
að fólk fái að tjá sig um það
sem hefur gerst og finna ein-
hvern farveg fyrir tilfinninga-
reynsluna. Stuðningsaðili
getur oft opnað fyrir umræðu
á milli foreldranna sem vita
ekki hvernig þeir eiga að
nálgast hvort annað. Einnig
er þeim sagt við hverju þeir
megi búast og þeim er bent
á frekari stuðningsúrræði ef
þess þarf með. Þörfin fyrir
nálægð er mikil en fyrst á
eftir á fólk jafnvel erfitt með
að snerta hvort annað. Ég
. tala nú ekki um kynlíf sem
■ Það að fara í gegn-
úm þessa reynslu,
fara í gegnum hluta af
meðgöngu sem endar
í fósturláti, getur
breytt lífi fólks. Það
tekur ekki lífið sem
gefið á sama hátt og
það gerði áður.
getur verið stórt skref fyrst á
eftir. Eftir fósturlát verða
sumar konur þunglyndar og
þær geta átt í erfiðleikum
með að vera innan um smá-
börn vegna þess að það ýtir
við sársaukanum. Einnig
getur verið erfitt að hitta
ófrískar vinkonur, fara inn á
sjúkrahús eða hitta starfsfólk
sjúkrahússins á förnum vegi.
Það þarf ekki mikið til að
setja allt af stað aftur. Ef
konan verður aftur ófrísk
getur hún orðið hrædd við
að missa fóstrið á nokkurn
veginn sama tíma. Óttinn
fylgir nefnilega þeim með-
göngum sem koma á eftir.
Þess vegna er oft ekkert síð-
ur nauðsynlegt að fá stuðn-
ing þegar þær ganga með
það barn.“
„ÞÚ VERÐUR BARA
ÓFRÍSK AFTUR"
Margir skilja ekki þá sorg
sem fólk upplifir eftir fóstur-
lát. „Skilaboðin í samfélag-
inu eru oft skrítin. Það er
gert mjög lítið úr þessari
reynslu og oft er sagt við
mæðurnar: „Þú ert ung og
hraust og verður bara ófrísk
aftur. Þetta er ekki það stór
atþurður að þú þurfir að vera
að hugsa um hann frekar."
Þetta eru algeng viðbrögð
sem þýðir að foreldrarnir
byrja að einangrast og draga
sig í hlé vegna þess að þeir
finna fyrir ákveðnum sárs-
auka. Þeir loka á þá mögu-
leika að sækja stuðning til
þeirra sem segja svona lag-
að. í samfélaginu er lítið gert
úr fósturláti sem er dæmi-
gerð forboðin sorg. Og fólk
sem gæti orðið til þess að
styðja foreldrana sendir oft
þau skilaboð að það sjái ekki
ástæðu til þess að við þenn-
an atburð sé dvalið."
BEÐIÐ EFTIR SÁLINNI
Séra Bragi segir að sam-
félag okkar hafi mjög lítinn
tíma fyrir úrvinnslu. „Það er
eins og sorgarferlið eigi að
vera unnið í akkorði. Fólk
hespar af reiðina, doðann og
sektarkenndina. En það
gengur bara ekki þannig. Ég
hef alltaf líkt þessu við
manninn sem var að fara frá
Indlandi til New York. Þegar
hann lenti í New York settist
hann niður á flugvellinum til
að bíða eftir sálinni. Það er
góð mynd af því hvernig á
að bregðast við sorg. Það á
að bíða eftir sálinni og gefa
tilfinningunum tíma.
Það að fara í gegnum
þessa reynslu, fara í gegn-
um hluta af meðgöngu sem
endar í fósturláti, getur
breytt lífi fólks. Það tekur
ekki lífið sem gefið á sama
hátt og það gerði áður. Þetta
knýr það til að spyrja sig
ákveðinna spurninga. Ef það
reynir að finna einhver svör
má vel vera að það leiði til
einhvers þroska eða aukins
innsæis. En ef fólk afneitar
reynslunni, ýtir henni frá sér
og segir að hún sé sár og að
það vilji ekkert rifja hana
upp, þá er eins víst að minn-
ingarnar komi upp einhvern
tímann seinna.“ □
STUÐNINGS
NAUÐSYW
/
igrún er tuttugu og
fimm ára Akureyring-
ur. Hún er í sambúð
og á þriggja ára dóttur. Fyrir
fimm árum missti hún fóstur
eftir tveggja mánaða með-
■ Eftir þessa
reynslu finnst
Sigrúnu ekki
vera eins sjálf-
gefið að eiga
börn. „Mér
finnst ennþá
sárt að hugsa til
barnsins sem við
misstum. Ég mun
aldrei gleyma
því og stundum
hugsa ég um
hvernig það
mundi líta út.
göngu. Á laugardagskvöldi
byrjaði að blæða og hringdi
hún á Fjórðungssjúkrahúsið
á Akureyri. „Ég var ekki með
neina verki en ég var iögð
inn og gefnar verkjatöflur til
vonar og vara. í sónar sást
að fóstrið var dáið. Einnig
fékk ég svefntöflur til að róa
mig niður. Á mánudeginum
var ég svo skröpuð.“
Unga parinu fannst það
vera eitt í heiminum. „Okkur
fannst við vera þau einu sem
hefðu lent í þessu. Ég var
fjóra daga á sjúkrahúsinu en
mér var ekkert boðið upp á
stuðningsviðtal. Ég hefði
nefnilega þurft á því að
halda. Fyrstu nóttina var þó
Ijósmóðir sem stappaði í mig
stálinu þegar mér fannst allt
vera ónýtt. Ég gat eiginlega
ekkert talað um þessa
reynslu fyrr en ég hafði
eignst dóttur mína rúmu ári
seinna."
Ekki er vitað hvað olli fóst-
urlátinu. Ungu foreldrarnir
vissu ekki hve fósturlát eru
algeng og faðirinn fór því í
blóðprufu til að athuga hvort
það væri eitthvað sem kæmi
í veg fyrir að þau gætu átt
barn saman.
Sigrúnu var ráðlagt að
verða ekki ófrísk á næstu
mánuðum en að frumkvæði
þeirra beggja kviknaði nýtt líf
fjórum mánuðum eftir fóstur-
missinn. „Það er alltaf sagt
að mesta hættan sé á fyrstu
tólf vikunum. Fyrir mér voru
þær víti. Ég þorði varla að
hreyfa mig og var mjög óör-
ugg-“
Eftir þessa reynslu finnst
Sigrúnu ekki vera eins sjálf-
gefið að eiga börn. „Mér
finnst ennþá sárt að hugsa til
barnsins sem við misstum.
Ég mun aldrei gleyma því og
stundum hugsa ég um
hvernig það mundi Ifta út.
Þótt við eigum dóttur finnst
okkur við hafa misst frum-
burðinn."
HJARTAGALLI BREYTTI
ÖLLU
Anna er tuttugu og þriggja
ára og býr í Hafnarfirði. Hún
er nýgift og á átta mánaða
gamla dóttur. Einu ári áður
en hún fæddist fékk Anna þá
staðfestingu eftir að hafa far-
ið í sónar að barnið oem hún
átti þá von á myndi fæðast
með alvarlegan hjartagalla.
Hún var komin tæpa fimm
mánuði á leið og læknarnir
töldu bestu leiðina vera að
framkalla fæðingu. Loka-
ákvörðunin var þó í höndum
Önnu og mannsins hennar.
Þau vissu að þótt hún gengi
áfram með barnið væru litlar
líkur á að það mundi lifa
lengur en í tíu daga. Og þótt
það yrði sent í hjártaaðgerð
væru litlar likur á að hún
tækist. Ungu hjónin hugsuðu
sig ekki lengi um. Þeim
fannst réttast að hún fæddi
barnið strax og töldu að því
fyrr kæmust þau yfir missinn.
Rannsókn var gerð á fóstr-
inu og staðfesti hún grun
læknanna um alvarlegan
hjartagalla.
Anna á góða að og fékk
hún mikinn stuðning frá eig-
14 VIKAN 4. TBL. 1995