Vikan - 12.07.1973, Síða 17
Landsprófsverkefni
í stafsetningu 1972
Fáir islenskir rithöfundar hafa betur skemt lesendum
sínum en Jón Thoroddsen. Eingin frumsamin skáldsaga
haföi birst á vora túngu á undan Pilti og stúlku. Jón brítur
ísinn á þessu sviði skömmu eftir stríösævintíri sitt með
dönum.
Óvíst er, aö ransóknir sini nokru sinni, hvaða skáldrit
kendu Jóni bestog frjóvguðu hann drígst. En einginn vafi
leikur á, að hann hefur kinst erlendum bókmentum.
Sjaldan hefurerlend níúng og níbreitni flust hingað eins
fl jótt. Aðeinsörfá skáld höfðu til þessa ííst alþiðulífi.
I sögupersónum Jónsbirtist glögt galsafeingin kimni og
gamansemi. Margar sögupersónur eru sjerlega skírt
dregnar, til dæmis Gróa á Leiti og Hjálmar tuddi. Flestir
hafa einhvern tima veitt því athigli, að stundum birgir
túnglið sig rækilega bak við skí, en bleikir þó alt landslag
í daufu blæþiðu skini.Jóni fersvipað í sögum sinum. Hann
dilst undir viðburðum og viðræðum, en litkarþóalt í skopi
sínu.
Þótt Jón brigðist stundum hilli lesenda sinna í Ijóða-
gerðinni, orti hann oft með fullkomnu listasniði og greip
gletnislega á hverskins meinsemdum. Og ávalt er hann
auðskilinn. En stundum erhann kerskinn og miskunnar-
laus, og ímsum finst það ríra gildi smellinna háðkvæða,
að skáldið hefur ekki hirt um að gera þau almens eðlis.
nefndarinnar er minnzt á
atriði eins og ypsilon, zetu,
tvöfaldan samhljóða, joð
og stóran staf og lítinn.
Ætlunin er að nefndin Ijúki
störfum i byrjun næsta árs.
Ekki er gott að spá um,
hvaða atriðum verður
breytt, eða hvort nokkrar
breytingar verða gerðar.
úrþví fæst ekki skorið fyrr
en nefndin hefur lokið
störfum og skilað álíti sínu,
en í nefndinni eru margir
fremstu málfræðingar
þjóðarinnar.
Við gerðum tilraun og
tókum landsprófsverkefni
í stafsetningufrá því f fyrra
óg breyttum því. Við
fjarlægðum allar zetur og
ypsilon. Einnig einfölduð-
um við tvöfalda samhljóða
á undan samhljóða þar sem
hann heyrðist ekki (t.d.
mentun i stað menntun),
skrifuðum Iftinn staf f
þjóðarheiti (dani í stað
Dani). Joð námum við
brott, þar sem það heyrist
ekki (niung f stað nýjung),
og skrifuðum breiðan
sérhljóða á undan -ng og -
nk (túnga í stað tunga).
Ennfremur settum við je í
stað é.
✓
Við birtum þennan
„endurbætta" texta hér
með, og er hann, eins og
lesendur geta séð, þó nokk-
uð frábrugðinn því sem við
eigum að venjast. Það skal
skýrt tekið fram, að
stafsetning þessa texta er
ALRöNG samkvæmt
núgildandi stafsetningar-
reglum og litlar sem engar
likur á, að í nánustu fram-
tíð verði settar
stafsetningarreglur, sem
réttlæta þann rithátt, sem
við höfum á þessum til-
raunatexta okkar.
Við fórum á stúfana með
tilraunatextann og báðum
10 menn og konur að svara
spurningunni: Hvemig tel-
ur þú að haga beri
stafsetningu með tilliti til
zetu, ypsilons, tvöfaldra
samhljóða, stórs stafs og
Iftils og joð reglna.
P.H.
Jón Helgason, ritstjóri:
ENGINN ÁVINNINGUR
I BREYTINGUM
Ég tel álgjörlega fráleitt að
hringla meö stafsetninguna með
tiltölulega stuttu millibili, þannig
að aldrei verði nein föst stafsetn-
ing til langframa.
Ég sé engan ávinning i að
breyta þessu og mun ekki skrifa i
i stað ypsilons svo lengi sem ég
tóri.
íslenzkan er gegnsætt mál.
Orðin skýra sig sjálf og benda til
orðstofna sinna.
Aðalvandamálið sem nú er við
aö striða er, að fólk skilur ekki
orðin. Það skeytir saman i eitt
tveim likum orðatiltækjum og
þess háttar.
Um é eða je er mér nákvæm-
lega sama, en tel, að sú stafsetn-
ing, sem við höfum haft i 40 ár, sé
viöunandi og er á móti breyting-
um á henni.
Gdda Andrésdóttir, blaðamaður:
AÐEINS UM VANA AÐ
RÆÐA
— Z — tel ég aö ætti skilyröis-
laust að fella úr islénzkri staf-
setningu. Ég vil ekki fara alveg
jafn hörðum höndum um — Y — ,
en þó tel ég engan skaða skeðan,
þó að það dytti einnig út.
Ég neita þvi ekki, að þegar að
hinum atriðum spurningarinnar
viðvikjandi stafsetningunni kem-
ur, þá er maður ekki alveg jafn
fljótur til svars. Það er kannski
þá, sem einhvers slags fastheldni
kemur upp i kollinum, og það að
blása á rótgrónar reglur og for-
múlur er alls ekki svo auðvelt.
Þetta læröi maður jú vist áður á
skólabekk með alls kyns tilheyr-
andi þrautum og höfuðverkjum,
og þó aö enginn hefði þá þurft aö
spyrja að þvi oftar en einu sinni,
hvort ekki væri heppilegra að
vikja þessu öllu á burt og taka
upp eitthvaö einfaldara, þá er
Framhald á bls. 42
28. TBL. VIKAN 17