Vikan - 12.07.1973, Blaðsíða 19

Arni Böövarsson, cand
Þórftur Jónsson, dúx MH i ár
SNORRI STURLUSON VAR
FRJALS í STAFSETNINGU
ZETU ER SVO AUÐVELT
AÐ LÆRA
Stafsetning er liklega sá þáttur
islenzkukennslunnar sem flestir
ofmeta, af þvi hversu sýnilegur
hann er, og margir halda aft
islenzkukunnátta sé fólgin i þvi aft
kunna y og_ z. En stafsetning er þó
ekki annaft en frágangsatrifti á
pappir, aft sinu leyti eins og stafa-
gerft (skrift). Þaö sem er rétt
samkvæmt tiltekinni stafsetn-
ingu, er rangt samkvæmt öörum
reglum. Þvi er út i bláinn sú
gagnrýniánúgildandistafsetningu
aft Snorri Sturluson efta Jón
Sigurösson myndu ekki hafa náö
landsprófi miftskóla i islenzku,
þeirra stafsetningarreglur gilda
ekki nú. En stafsetning eftir regl-
um I nútimaskilningi fer ekki aft
festa rætur i islenzkú fyrr en á
ofanveröri 19. öld (Eggert Ólafs-
son o.fl). Snorri Sturluson var
frjáls i stafsetningu og hefur enga
Framháld á bls. 43
Ég tel, aö eitt veröi aö hafa i
huga, þegar róttækar breytingar i
stafsetningu islenzks máls eru
hugleiddar, en þaft er, aft þjóftina
má ekki slita úr sambandi vift
bókmenntaarfleifft forfeftranna,
þvi aö meö þvi er veigamestu
stoftunum kippt undan tilveru
sérstakrar þjóftar á Islandi. Hætt
er vift, aft eftir hundraft ár eöa svo
verfti orftiö nauftsynlegt aö þýfta
20. aldar rit á nýislenzku á, sama
hátt og fornritin eru nú þýdd á nú-
timaislenzku.
Á hinn bóginn er þess aft gæta,
aft núgildandi stafsetningarreglur
eru aö ýmsu leyti órökvisar, og ég
tel, aö þær þurfi aft lagfæra, svo
aft skólanemendum veitist auft-
veldara aö læra rétta stafsetn-
ingu islenzks máls. Zetu er svo
auftvelt aö læra, aft ég tel fráleitt
aö leggja hana niöur auk þess
Framhald á bls. 42
Stefán Halldórsson, blsftamaftur.
Hjördis Smith, nýstúdent:
TALMÁL ER EÐLILEG AF HVERJU JEPPI,
MYND HVERS TUNGUMALS EN EKKI ÉPPI?
Aftaleinkenni þessa breytta rit-
háttar er þaft, aft hann er i meira
samræmi vift hift talafta mál en
núgildaþdi ritháttur. Ég er mjög
fylgjandi slikri þróun af þeirri
ástæöu, aft talmálift er hin eftli-
f^ga mynd hvers tungumáls, en
Htmáliö er afteins afleidd mynd
þess. Flóknar stafsetningarregl-
ur — sem oft eru alls ekki i sam-
ræmi vift framburöarhljóft — hafa
torveldaft ótrúlega mörgum Is-
lendingum aft læra aö skrifa is-
lenzku i fullu samræmi vift reglur,
enda þótt þeir sömu geti talaö
hana án nokkurra erfiftleika.
Reynum aft setja okkur inn i
vanda þess barns efta unglings,
sem er aft læra réttritun:
Barnift lærir aö tala meö þvi aö
mynda hin ýmsu hljóft og tengja
þau samap. Siftan er farjö aft
kenna þvi aö lesa og þá byrjaft á
Framhald á bls. 42
Ég tel, aft sleppa megi zetu öll-
um aft skaöiausu, enda er zeta
aldrei borin fram. 1 barnaskóla
leiddist mér aft læra zetu, þótti
hún fáránleg og þykir enn.
Kannski er ég sjálfri mér
ósamkvæm, þegar ég vil leggja
niöur notkun zetu, en halda
ypsiloni. En ég held, aft þaö sé
miklu saklausari aftgerö aft
sleppa zetu en ypsiloni. Ypsilon
skilur oft á milii merkinga orfta,
samanber orftift þiöa, sem merkir
hláka, og þýfta, sem merkir yfir-
flutning frá einu tungumáli yfir á
annaö. Reyndar væri ég fylgjandi
þvi aft bera fram ypsilon eins og i
dönsku.
Ég tel, aö ekki eigi aö raska rit-
hætti orfta meft tvöfaldan saijj--
hljóöa á undan einföldum sam-
hljófta. Ég held, aft ef þaft væri
gert yröi máliö ansi flatt.
Framhald á bls. 42
28. TBL. VIKAN 19