Vikan - 12.07.1973, Blaðsíða 36

— Eldgos hafa veriö óvenju tft
hér á landi á síðustu árum. Er að
hefjast gostlmabil?
— Það er rétt að slöustu tólf ár-
in hafa veriö hér fjögur eldgos.
Askja gaus 1961 og á eftir henni
komu Surtsey, Hekla og nú síöast
Heimaey. betta er óvenju þétt en
I marga áratugi þar á undan var
llka sérstaklega litið um eldsum-
brot. Talið er að meöaltlöni gosa
hér á landi sé eitt gos á fimm ára
fresti. Ég held aö þaö sé tilviljun,
að nú hefur oröiö tveim gosum
meira á rúmum ártugi, og ó-
mögulegt að gefa þvl nokkra
dýpri merkingu.
Viö skulum vona aö Þorbjörn
hafi rétt fyrir sér hvað þetta
snertir, þvl aö þó eldgos geti veriö
vlsindunum mikill styrkur eru
flestir tslendingar vafalaust bún-
ir aö fá nóg af sltku. Þorbirni
þökkúm viö fróðleik okkur veittan
og óskum honum og raunvlsinda-
stofnuninni gæfu og gengis I
starfi.
Þaö var Magnús Magnússon
bæjarstjóri Vestmannaeyja, sem
óskaöi eftir þvl aö Þorbjörn
Sigurgeirsson yröi krafinn sagna
I viötali viö Vikuna. Okkur þótti
þvl rétt aö veita Þorbirni sama
rétt og Magnúsi og leyfa honum
aö velja sér óskaviötal. Hann baö
um, að viötal yröi tekiö viö Svein
Eirlksson, slökkviliösstjóra á
Keflavikurflugvelli, og væntan-
lega getum viö oröiö viö þeirri
bón Þorbjörns innan skamms.
HVAÐ HUGSA
BÖRNIN . ..
Framhald af bls. 33.
— Þaö liggur lfklega beinast
viö aö skilgreina fyrir þeim mis-
muninn á þvi aö bragöa áfengi og
aö veröa ofurölvi. Það er kannski
hægt að segja þeim, aö þetta sé
eins og aö neyta einhverra lyfja,
maöur dreypi aöeins á þvl og aö
ef maöur drekki of mikiö, þá geti
maöur hvorki gengiö eöa talaö
eölilega. Þaö er aö sjálfsögöu
ekki svo gott aö gera börnum þaö
skiljanlegt, að fulloröiö fólk megi
drekka áfengi, én þau megi þaö
ekki. Llklega er bezt aö skilgreina
þaö þannig, llkami þeirra sé svo
lltill, aö hann þoli ekki áfengi.
Þaöer hægt aösegja þeim, að þaö
sé svipaö eins og meö svefninn, að
lltil börn þurfi meiri svefn en full-
orönir', svo þau geti stækkaö.
Þaö veröur llka aö gera þeim
skiljanlegt, aö þaö sé ekki þar
meö sagt, aö allir veröi eins og
fulli maöurinn á götunni, þótt þeir
neyti áfengis. En þá er líka nauö-
synlegt, aö foreldrar leggi þaö
ekki á börnin sln, að láta þau sjá
sig drukkin og yfirleitt aö gæta
fyllstu varúöar I framkomu viö
börnin.
— En ef maður missir vald á
sjálfum sér, hvort sem þar kann
aö vera af ölvun eöa öörum á-
stæöum, — hvernig er þá hægt aö
koma i veg fýrir skaöleg áhrif á
þau I framtíðinni?
— Ef þaö skyldi henda for-
eldra, aö missa stjórn á skapi
slnu, til dæmis vegna of mikils á-
lags eöa anna, er hægt aö koma I
veg fyrir varanlegt tjón, meö þvl
aö tala skynsamlega um þaö dag-
inn eftir. En ef sllkt kemur oft
fyrir, án þess aö barniö fái nokkra
skýringu, þá er illt I efni.
Yfirleitt á aö eggja börn til aö
tala um áhyggjur sinar, sérstak-
lega ef þau veröa óttaslegin. Þaö
er oft eins meö áfengisneyzlu og
kynferöismál: þaö er reynt, aö
halda leyndu fyrir barninu, þvl
sem skeður I heimi hinna full-
orönu, en þá veröur þetta dular-
fullt I augum barnsins og gerir
þaö ennþá forvitnara.
Þaö er oft vegna þess að trún-
aöartraust er svo llíiö á heimilun-
um, aö barniö kynnist fyrst áfengi
gegnum félaga sina.
Þaö er sjálfsagt algengast aö
unglingar, já, kannski börn, fara
aö reyna þetta upp á eigin spýtur,
I staö þess aö fá slna fyrstu
reynslu heima hjá sér.
Ef foreldrar neyta áfengis, þá
eiga þau lika aö skýra þaö fyrir
börnunum, hversvegna þau geri
þaö.
— Þaö eru þó ekki eingöngu
foreldrarnir, sem ráöa afstööu
barnanna til áfengis slöar meir?
— Nei, en foreldrar ættu þó aö
geta ýmsu ráöiö þar um. Segjum
svo, aö foreldrar fari I felur meö
áfengisdrykkju, þá er mjög
sennilegt aöbörnin geri það sama
slöar meir, þau geta jafnvel feng-
iö einhverja sektarkennd I sam-
bandi viö áfengisneyzlu.
Svo er llka annaö, sem taka
veröur til athugunar: ef börnin
veröa vör viö aö þaö sé notalegt
og skemmtilegt, þegar fulloröna
fólkiö situr viö glas, geta þau
jafnvel fengiö þá hugmynd, aö
þaö sé ekki hægt aö skemmta sér,
nema aö neyta áfengis.
Og ef foreldrarnir neyta áfeng-
is, þýöir lítiö aö segja börnunum,
aö þau megi samt ekki gera það.
Þegar börn eiga i hlut, er vald
fyrirmyndarinnar yfirleitt mest.
Orö eru gagnslaus gagnvart
verknaöinum.
— Hvernig fer fýrir börnum,
sem koma frá heintilum, þar sem
annaðhvort annaö foreldranna
eöa bæöi eru drykkjusjúklingar?
— Þau geta orðið fyrir miklu
tilfinningalegu áfalli, — eru eigin-
lega dæmd til þess. Ég vann einu
sinni á taugadeild á barnasjúkra-
húsi. Mörg börnin, sem þarna
voru, voru sjúk vegna ofdrykkju
foreldranna og afleiöingum þess:
ryskingúm, rifrildi og alls konar
ósamlyndi. Þau börn höföu aldrei
séö vin haft um hönd I hófi, vissu
ekki einu sinni aö slikt væri
kannski mögulegt. Læknar og
sálfræöingar deildarinnar komu
sér þá saman um aö reyna aö losa
börnin við óttann og sýna þeim aö
þaö væri ekki nauösynlegt aö
vera meö læti og yfirgang, jafnvel
þótt áfnegisværi neytt. Þaö var
ákveöiö aö tveir sálfræðinganna
létu börnin sjá, að þeir neyttu á-
fengis og siöan fóru þeir aö leika
viö börnin. Strákunum, 12—13
ára, fannst þetta mjög sniðugt og
töluöu um þaö lengi á eftir.
— Er hægt að nota áfengi, til aö
auövelda samband milli foreldra
og barna, til þess aö auövelda
samræöur um vandamál?
— Nei, ég hefi yfirleitt ekki þá
skoöun, aö áfengi sé til þess falliö
aö auövelda nokkur vandamál,
Vandamál, sem eru tekin til meö-
feröar undir áhrifum áfengis,
halda áfram aö vera vandamál.
Maöur hefir þaö á tilfinningunni,
aö ekki sé veriö aö reyna neitt I
alvöru. Þaö er mjög sjaldgæft, aö
þessi mál séu tekin til athugunar
daginn eftir, þegar áhrif áfengis-
ins eru horfin. Maöur opnar hug
sinn og lokar honum svo aftur,
eins og skel, þegar áhrifin eru
ekki lengur til staöar.
— Eru börn, sem koma frá
heimilum, þar sem áfengi er haft
um hönd aö staöaldri, frekar næm
fyrir notkun áfengis og fíknilyfja
en önnur?
— Þaö liggur I augum uppi, aö
þegár börn eru vön þvi aö þaö sé
nauösynlegt aö nota áfengi og
pillur, fái þau sjálf þá hugmynd,
aö ekkert sé hægt aö gera án þess.
Þaö getur sannarlega oröiö til
þess, aö þau veröi háð efnum eins
og áfengi og fiknilyfjum. En ég
held aö raunverulega ástæðan
fyrir ofneyzlu þessarra efna, eigi
sér allt aörar og dýpri rætur, sem
séu „innbakaðar” i hiö nýtlzku-
lega iönaöarsamfélag sjálft.
— En eitt vil ég taka fram aö
lokum. Þaö þarf mikiö til, aö for-
eldrar geri börnin sin að of-
drykkjusjúklingum. Þaö er alveg
ljóst, aö þaö veröur enginn á-
fengissjúklingur af þvi einu, að
hafa bragöaö áfengi heima hjá
sér, eöa vegna þess aö foreldr-
arnir neyti áfengis. Drykkjusýki
á sér allt aðrar orsakir, segir
barnasálfræöingurinn aö lokum.
CHI COLTRANE
Framhald af bls. 21.
nám. Nú, 25 ára aö aldri, hefur
hún átt eina litla plötu I fyrsta
sæti á meginlandinu.auk þesssem
hún hefur nýlega sent frá sér L.P.
plötu. A þeirri plötu kennir
margra grasa og hafa margir
bent á áhrif frá Leon Russel og
Elton John. Hún hefur hins vegár
þvertekiö fyrir allt slikt og sagöi
einu sinni m .a. aö vegna þess aö á
plötunni væri aö finna verk, sem
sýndu greinilega klassisk áhrif og
aö Elton John sýndi greinileg
merki áhrifafráklasslskri tónlist,
þá þyrfti hún ekki endilega aö
vera undir áhrifum frá Elton
John. Eins er þaö meö Leon
Russel, hann leikur þaö sem
kallaö hefur veriö „gospel” rokk
eöa guöspjalla-rokk. A.m.k. eitt
lag á þessari plötu Chi Coltrane
flokkast undir slikt og þá segja
menn, aö hún sé undir áhrifum
frá Russel, sem er náttúrulega
tóm della. Litla platan hennar
heitir Thunder And Lightning en
stóra platan er samnefnd henni,
Chi Coltrane.
EDGAR WINTER
Framhald af bls. 20. «
Group og ber platan heitiö, „They
only come out at night”.
Myndirnar utan á umslaginu
voru teknar af frægum tizkuljós-
myndara, Francesco Scavullo. 1
upphafi var þaö ekki ætlunin aö
taka myndir af Edgar Winter,
eins og þá, sem utan á umslaginu
lenti, en svo vildi til aö kona
Edgars, Barbara, var viöstödd
ljósmyndunina og þegar þær
myndir höföu veriö teknar, sem
36 VIKAN 28. TBL.