Menntamál - 01.08.1935, Blaðsíða 28

106
MENNTAMÁL
arinnar, því að hún er í augum nútíma sálarfræðingsins ekki
einasta hrottaskapur, heldur beinn glæpur við barnssálina.
Afleiðingin aí þessu öllu verður svo sú, að hlutverk skólans
er hreytt. Áður fyr var skólinn eingöngu fræðslustofnun, þar
sem börnin áttu að læra af kennaranum, fyrst og fremst allar
námsgreinarnar og með þeim fagra siði og gott hjartalag. En nú
vill sálarfræðingurinn lála skólann vera fyrst og fremst uppeld-
isstofnun, þar sem nemandinn vinnur í námi, leik og starfi eins
og frjáls og hamingjusamur einstaklingur undir handleiðslu
kennarans.
II.
Eg hefi nú rætt hér á undan um hin breyttu viðhorf um upp-
eldi barna og í starfi skólans. Og vil eg þá vikja nokkrum orð-
um að því, hversu uppeldið og skólastarfið verður framkvæmt,
samkvæmt hinni nýju uppeldis- og sálarfræði, í byrjunarkennslu
barna eða smábarnakennslunni, eins og lnin er oft nefnd.
Mér er þó Ijóst, að hér er um mjög vandasamt efni að ræða,
og i rauninni það efni, sem vandasamast er i uppeldi og skóla-
starfi öllu.
Fyrst og fremst vegna þess, að af uppeldi og mótun manns-
ins á öllum aldursslceiðum hans, þá eru fyrstu aldursárin þau
langvandasömustu og raunar þýðingarmestu. Ekki eingöngu
vegna iíkamlegs þroska, heldur og andlegrar þjálfunar og mót-
un skapgerðar. Eftir þvi, hversu tekst um fyrstu aldursárin i lifi
mannsins fer það að langmestu leyti, hvort maðurinn verður
hamingjusöm vera eða ekki.
í öðru lagi hefir þessu aldursstigi uppeldisins verið tiltöluiega
lítill gaumur gefinn af kennurum, vegna þess, að börnin hafa,
fyrstu 7—8 árin, verið í liöndum heimilisins, og jafnvel fyrsta
kennslan hefir verið framltvæmd af foreldrunum sjálfum eða af
eldri systkinum.
Erlendis er þó byrjunarkennslan komin i hendur skólanna í
nálega öllum löndum álfunnar. En hér á landi hefir þetta verið
skipulagslaust og foreldrum í sjálfsvald sett, hvort þeir létu börn-
in til smábarnakennarans eða ekki. Sú eina leiðbeining, sem
heimilin hafa átt kost á í lestrarkennslunni hafa verið stafrófs-
kverin. Um aðrar leiðbeiningar í uppeldi og uppfræðslu smá-
barna hefir ekki verið um að ræða.
Hér er óhemju mikið verk óunnið. Það þarf að veita foreldr-
um leiðbeiningar um meðferð smábarna. Læknar hafa að vísu
samið bækur um heilsuvernd barna, en um meðferð hinnar and-
legu hliðar i uppeldinu hefir ekki verið skeytt.