Menntamál - 01.08.1935, Blaðsíða 48

126
MliN'NTAMÁL
Mun hver einasti kennari þekkja eitthvað til þessa úr daglegu
skólalífi.
Þess skal getið, að vandræði barns á vissu stigi getur lagast
í hópi góðra barna. Nú eru til hæli á landi hér fyrir ýmsa aðra
en vandræðabörnin, sem hér eru gerð að umtalsefni. Helgi Iljörvar
segir i nefndri ræðu: „Það þarf að koma upp hér í Reykjavik
heimavistarskóla fyrir þau börn, sem fást ekki til að sækja skóla
reglulega." Bót væri að þvílíkum skóla. En ekki hefir þessi hug-
mynd enn verið framkvæmd.
Þá er þess að gæta, að þetta er aðeins ein tegund vandræða-
barna. Nú hefir breytzt til hins lakara, síðan Helgi Hjörvar lagði
þetta til málanna.
Þótt lieimavistarskóli yrði byggður í Reykjavík fyrir börn,
sem fást ekki til að sækja skóla, þá er nú þegar fyllsta þörf
á hæli, skólaheimili eða vinnuskóla fyrir miklu meiri vand-
ræðabörn en þau.
Sú uppeldisstoínun, sem reisa þarf, ætti að standa á góðum
staði uppi í sveit. — Hvað á nú að gera við vandræðabörnin?
Það á að taka þau úr almennu skólunum, óðara en þau gera
vart við sig. Og það á að liafa þau sér í skólum, á skólaheim-
ilum eða hælum, þangað til þau lagast. Þessi börn, ekki síður
en önnur börn, þurfa hæfilegt námsefni, og öll umgengni á að
vera sniðin eftir þeirri þörf. Og þyrftu forráðamenn stofnunar-
innar að hafa það hugfast, sem velgerðamenn vandræðabarnanna
stefna að, og Helgi Hjörvar drepur á i nefndri grein, að fyrir
þeim vaki, sem telja liælin nauðsynleg, sem sé „að betra ung-
lingana með vinnu, reglusemi og trausti á sjálfum þeim, og að
kenna þeim eilthvert það starf, sem þeir geta lagt fyrir sig i
lifinu“. Menn verða að skilja það, að verið er að reyna að hjálpa
börnunum. Brjóstgóðir menn álíta, að börnin séu of mjög særð
með þvi að taka þau út úr fjöldanum.
En hjá því verður ekki komizt. Eigi að bjarga börnunum, verð-
ur að skilja þau úr hópi hinna, af því að þau eiga ekki samleið
með almennum börnum. Mörgum þessara vangæfu barna er þann
veg farið, að þeim hentar betur ýmis handavinna en bóklegt
nám. Þetta hafa aðrar þjóðir séð fyrir löngu. Og þær hafa Iiætt
út vandræðunum hjá sér. Þær hafa komið sér upp hælum fyrir
börn, unglinga og ungmenni á ýmsu stigi vanþroska og vöntunar.
Hverjir eiga að koma hér á fót hæli, skólaheimili eða vinnu-
skóla fyrir vandræðabörn, það er vangæf börn eða vanþroskuð?
Rikinu er skyldast að gera það. En hefðu einstakir menn löng-