Menntamál - 01.12.1957, Side 45

MENNTAMÁL
235
um sæktist námið betur, ef þeir fengju sjálfir að velja
námsgreinar sínar að nokkru leyti og fengju bækur við
sitt hæfi?
Að sjálfsögðu á skólagangan að vera undirbúningur
undir lífið, bæði atvinnulífið og önnur samskipti við fólk.
Hið síðarnefnda skiptir kannske oft eins miklu máli og
hæfni til einhvers starfs. Hvað snertir undirbúning undir
atvinnulífið má segja, að fæstir unglingar á gagnfræða-
stigi viti, hvaða störf þeir muni leysa af höndum. En væri
ekki full ástæða til þess að gera það, sem hægt er af skól-
ans hálfu, til þess að komast að raun um það, á hvaða
sviði hæfileikar unglingsins eru mestir og lofa honum að
beita þeim til fulls við námið, en slaka á kröfum til hans
um kunnáttu á öðrum sviðum? Ég ætla, að það skipti
meira máli, hversu vel er lært, heldur en það, hve mikið er
lært og jafnvel heldur en það, hvað lært er. Ég gæti til
dæmis efast um það, að rétt sé að þvinga alla 13 ára
unglinga til þess að læra dönsku, hvort sem þeir hafa
lært undirstöðuatriðin í íslenzkri málfræði eða ekki og
hvort sem þeir eiga auðvelt með tungumálanám eða hver
dönskutími er þeim plága, sem þeir finna engan tilgang í.
Ef nemandann vantar hæfileika og nauðsynlega undir-
stöðumenntun, kemur áhuginn naumast, þótt unglingurinn
sé þvingaður til náms við þessi skilyrði. — Árangurinn
verður hundavaðsyfirferð, andstyggð á náminu og sá lær-
aómur, að ekki þurfi að læra, þótt verið sé við nám —
en þá er auðvelt að læra þá hliðstæðu, að ekki þurfi að
vinna, þótt verið sé við vinnu.
Helztu rök, sem ég hef heyrt fyrir því, að unglingum
er ekki leyft að velja milli námsgreina, eru þau, að gagn-
fræðaskólar og menntaskólar veiti „almenna menntun",
þ. e. a. s. þá menntun, sem sé heppilegur undirbúningur
fyrir vel flesta undir það líf, sem þeir eiga fyrir hönd-
um. En getum við gengið út frá því sem gefnu, að það
sem var „almenn menntun“ fyrir til dæmis 30 árum, sé