Menntamál - 01.12.1957, Side 99

MENNTAMÁL
289
brögð, nám án kennslubóka, samtalskennsla, tilrauna-
kennsla einkenna allt miðskólaskeiðið. Á ellefta skólaári
á að vera búið að afla þeirrar almennu þekkingar, sem til
þarf til þess að komast í lærdómsdeild, og eru þá próf
þau, sem áður er minnzt á. Reynslan hefur sannað, að
þekkingargrundvöllurinn er nægilega traustur til að þola
hinar háu kröfur, sem sjálfstæð vinnubrögð lærdómsdeild-
arinnar gera til nemenda ekki síður en kennararnir og
prófdómendur ríkisins á stúdentsprófunum.
Fyrirkomulag miðdeildanna, „der differenzierte Mittel-
bau“, sem hér hefur verið lýst að nokkru, kemur til með
að verða aðalatriði hverrar skólabótar. Á miðskólastig-
inu koma flestir þroskaerfiðleikar barnanna í Ijós, og í
framtíðinni verður skólaskyldan sjálfsagt alls staðar
framlengd til miðskólaloka. Lærdómsdeildarstigið er til-
tölulega auðbætt, það snertir miklu færri nemendur og
miklu minna fjármagn er fest í því. Nemendurnir eru þar
sjálfstæðari og fullorðnari. Uppeldisstarf barna- og mið-
skólakennara krefst allt annarra átaka.
Hins vegar er lífsnauðsyn nútímaþjóðfélögum að
mennta einkum þá æsku sína, sem ekki sækir lærdóms-
deildir, það er: meginþorra allra þjóðfélagsborgaranna.
Menntakröfum hærri skólanna, sem getið var að framan,
verður að fullnægja í annarri mynd í mið- og barnaskól-
um, ef börnin eiga að vera vaxin því háþróaða, iðnvædda
og vandasama þjóðfélagi, sem er að rísa. Það verður að
finna leiðir til að varðveita frelsið og ala upp börn til þess
að ráða við það, því meiri hætta sem því er búin af þjóð-
félagsþróuninni. Einræðisríki nútímans leggja drög að því
að ala upp þá sérfræðinga, sem þau kjósa sér frá blautu
barnsbeini. Þau nota til þess fögin og skyldunámið. Það
er leið, sem lýðræðislegu skipulagi er ekki fær, ef það vill
ekki eiga sömu örlög á hættu. Leiðin til almennrar mennt-
unar liggur um djúpa og einbeitta umhugsun um mennta-
gildi einstakra faga, úrval og brottfall hins miður nauð-
19