Menntamál - 01.12.1962, Síða 51

MENNTAMAL
265
einstaklings er ábótavant, dregur jafnan úr raunveruleika-
skynjun og hún fær á sig svip þess sem innra fyrir býr.
I projectioninni má því oft sjá við hvers konar vandamál
hann á að stríða.
,,Projectiv“-próf eru yfirleitt þannig gerð, að sá „stimul-
us,“ sem prófaði á að svara er mjög óljós og gefur tilefni til
margs konar svara. Hinn prófaði verður því að miklu leyti
að geta í eyðurnar og kemst þar af leiðandi ekki hjá því að
sýna sinn innri mann, enda þótt hann geri sér það sjaldnast
ljóst.
Elzt allra projectiv-prófa er hið svokallaða hugtengsla-
'próf (Word Association Test). Það hefur verið notað í
ýmsum útgáfum, en öllum er það sameiginlegt, að prófið
er samsett úr lista af orðum og á prófaði að svara með
fyrsta orði, sem honum dettur í hug. Gal. on mun fyrstur
manna hafa notað þessa aðferð (1879). Hann tók saman
langan orðalista og hafði hvert orð á sérstökum miða. Síð-
an leit hann á orðin á nokkurra daga fresti og skráði hjá
sér fyrstu hugmyndina, sem honum datt í hug við hvert
orð. Komst hann að raun um, að þessi aðfei'ð gaf miklar
upplýsingar um hann sjálfan, fleiri og persónulegvi en
svo, að hann kærði sig um að láta þær koma fyrir annarra
sjónir.
Binet (1903) gerði og merkilegar tilraunir á dætrum
sínum tveim með aðstoð orðalista og taldi sig geta greint
persónuleika þeirra vel í sundur með þessu móti. Jung
(1906) tók saman orðalista, lagði þá fyrir fjölda manns,
með þeim fyrirmælum, að þeir skyldu segja fyrsta orðið,
sem þeim dytti í hug, er þeir heyrðu stimulus-orðið. Hann
skráði svörin niður ásamt viðbragðstíma hvers svars. Með
þessu móti taldi hann sig fá mikilsverðar upplýsingar um
hræringar hins óvitaða sálarlífs, einkum um þær geð-
flækjur (complex), er þar gerðu vart við sig. Ýmsir
aðrir hafa nú í seinni tíð gert tilraunir með orðalista.
Bandaríkjamaðurinn Rosanoff komst t. d. að þeirri niður-