Heima er bezt - 01.05.1997, Blaðsíða 31

Guðsþjónustur - og dans á eftir.
En guðsþjónustunum er sleppt og
dansinn tekinn í staðinn. Og danssal-
irnir eru ógjarnan lánaðir til guðs-
þjónustugjörða nema á þeim tímum,
sem enginn getur komið þangað.
Það hlýtur að vera annað hvort
sterk löngun hjá fólkinu til að dansa
eða þá ótrúlega mikið hugsunarleysi
eða kæruleysi um heilbrigði sína,
sem kemur því til að þiggja ókeypis
dans á eftir öllum samkomum, sem
haldnar eru. Því ógeðslegri samkoma
er naumast hugsanleg en dans á eftir
tombólum eða öðrum slíkum sam-
komum í sama húsinu, þó að siðferð-
ishliðinni sé alveg sleppt.
Þegar samkomusalurinn er búinn
að vera nokkrar klukkustundir svo
troðfullur af fólki að liggur við meið-
ingum, gólfið orðið líkara flór í
gripahúsi en samkomusal, útatað
hrákum og götufor, og loftið svo
spillt að mönnum liggur við yfirliði,
þeim sem eigi eru fæddir og uppaldir
í sams konar andrúmslofti, þá mætti
ætla að ekki langaði marga til að fara
að dansa þar.
Það bætir ekki mikið úr, þótt fólkið
bregði sér út í bleytuna fyrir utan
stundarkorn á meðan verið er að
strjúka gólfið yfir með blautum tusk-
um, til þess að dreifa úr bakteríun-
um, sem liggja í hrúgum á því.
Ekki þarf nú annað til þess að
koma af þessum ósið en að for-
göngumenn samkomanna þori að
brjóta í bág við venjuna. Það er af
misskilningi sprottið að ætla að al-
menningur muni heimta að fá að
dansa, ef það stendur ekki til boða.
Áður en langt líður ætti almenn-
ingur að fara að heimta að fá að
dansa á hreinu gólfi en afsegja að
dansa í húsi, sem búið er að útata í
bakteríum, hátt og lágt.
Fjallkonan
8. mars 1907
Gömul eyðibýli
Ávalt, er ég kem þar sem fyrr hafa
bæir verið en nú er auðn ein, þá
hreyfir sér einhver undarleg tilfinn-
ing hjá mér og mér verður þungt í
skapi.
Mér finnst eins og einhver skuggi
og drungi færist yfir þó að sólin
skíni í heiði og þíðvindið sólvarma
verða andkalt og hráslagafullt.
Rústimar kaldar og ömurlegar,
eiga sína sögu. Þær búa yfir gömlum
leyndarmálum, þöglar og þungbúnar,
og þær láta ekkert uppi af því, sem
þar hefir farið fram.
Þeir hlátrar, sem þar hafa ómað.
Þau tár, sem þar hafa runnið. Stríðið,
sem þar hefir verið háð. Óskirnar og
vonirnar, sem þar hafa fæðst og
glæðst, ræst og að engu orðið. Allar
þær tilfinningar mannlegrar sálar,
göfugar og ógöfugar, sterkar og veik-
ar, sem þar hafa hreyft sér. Öll fyrstu
lífsmerkin og öll síðustu andvörpin,
sem þaðan hafa borist út í hina nið-
dimmu nótt og hinn sólbjarta dag.
Allt þetta geyma hinar gömlu grónu
rústir, liggja á því eins og ormur á
gulli.
Fyrir því er eigi að undra, þótt þær
séu þöglar og þungbúnar.
Allt þetta liggur í loftinu á slíkum
stöðum, breiðir sig og beltar eins og
frostreykir lækja og tjarna eftir um-
liðinn, sólvarman sumardag. Þaðan
stafar skugginn og drunginn, þótt
sólin skíni í heiði. Þaðan kemur
þunginn í skap mitt þegar ég reika
um þær slóðir. Þaðan kemur sorg-
blandni ómurinn í söng lóunnar, þeg-
ar hún svífúr yfir auðu og köldu
kumbli mannlegs strits og stríðs.
Þaðan er hráslagi hins blíða blævar
og tómlæti, þá er hann líður af
hrauninu og mónum, því að nú á
hann ekkert erindi lengur heim,
hvort sem hann er seint eða snemma
á ferð.
Túnblómin döggvotu, sem hann
kyssti og hjalaði við á morgnana, fíf-
illinn og sóleyjan í hlaðbrekkunni og
varpanum, þau eru nú fyrir löngu
horfin og þar er nú sem með járni
sviðið.
Og gamalmennið, öldungurinn
með hvíta hárið, sem sat undir bæjar-
veggnum í aftanblíðunni og vildi
njóta sólarinnar og andvarans í
lengstu lög, því hver dagurinn gat
orðið síðastur, sem hann færi út.
Hann er allur á burt. Kominn undir
græna torfu íyrir löngu.
Og glókollurinn litli, sem lék sér
fyrir knjám afa síns, skjótur í hreyf-
ingum og íjörugur sem hinn bráð-
lyndi blær, hann verður heldur eigi á
leið andvarans, þegar hann þýtur um
gamlar stöðvar, og þess er eigi að
vænta, því að hann, HANN, er líka
fyrir langa löngu kominn í moldina, -
moldina og gleymskuna. Leiðið hans
þekkist ekki og enginn kann sögu
hans lengur.
Og þó segir spekingurinn og góð-
skáldið:
„Aldrei deyr, þó allt um þrotni,
endurminning þess er var.“
I.Þ.
Fjallkonan
11. október 1907.
Til gamla Matta
Motto:
„Og þarna sat fuglinn og þrefaði
um brauð,
uns þögn varð á himni og jörðu.“
„Lengi hefir þú verit lítit vitr,“
sögðu Heiðabæjarmenn forðum við
Níels Danakonung. Flestallir íslend-
ingar eru nú komnir á sömu skoðun
þegar um Matthías uppgjafaklerk
Jochumsson er að ræða.
Gamli maðurinn hefir nýlega feng-
ið eitt sinna alkunnu geðbrjálunar-
kasta og verkefni hans verður það að
verja sjálfan sig gegn þeim áburði að
hann hafi ort leir við konungskom-
una í sumar. Það skal þegar játað að
karltuskan orti engu meiri leir þá en
svo fjölda mörgum sinnum áður.
Flest af því, sem aumingja karlinn
hefir verið að baxa við að yrkja
frumkveðið, er sem sé engu betra né
verra, þótt hver sanngjarn maður játi,
að einstöku sinnum hafi slæðst til-
tölulega lítið vitlaust innan um allt
skvaldrið og ruglið, en allir geta þó
séð að slíkt hefir alla jafha verið
Heimaerbezt 191