Æskan - 01.07.1970, Qupperneq 26

INGIBJÖRG ÞORBERGS:
TAL OG TÓNAR
Ég veit, að þeir sem íylgjast með
Barnatímum útvarpsins, kannast orð-
ið við Fritz Ómar Eriksson.
Þegar maður þekkir rödd ein-
hvers, hefur maður líka gaman af
að vita, hvernig hann lítur út. Og
hér sjáið þið mynd af honum Fritz
Ómari. Áreiðanlega segja nú marg-
ir krakkar hér í Reykjavík: — Já,
er það þessi strákur? Hann hef ég
oft séð! Og nú skulum við kynnast
honum örlítið nánar.
Fritz Ómar Eriksson er fæddur í
Reykjavík 26. júlí 1958 og verður því 12 ára um það leyti, sem
þetta blað kemur út. Foreldrar hans eru hjónin Sigriður Hjördís
Hannesdóttir úr Reykjavík og Erik Olsen frá Færeyjum.
I. — Hvað varstu gamall, þegar þú komst fyrst fram í Útvarpinu?
F. — Ég var 8 ára og Arndís systir mín 6 ára. Við kváðum fær-
eyskar rímur og spiluðum á melódíkur.
I. — Já, ég man eftir því. Og svo hefurðu oft komið fram eftir
það sem upplesari og leikari. Ertu ennþá að iæra að spila?
F. — Já. Síðastliðinn vetur var ég að læra á harmoniku hjá
frænda mínum, Sveini Hannessyni. Hann kennir við „Skóla
Emils“.
I. — Ég veit, að þér þykir gama að leika, Fritz. Þegar ég samdi
leikþættina um hann „Palla í Pálmagötu", hafði ég þig í huga
til að leika Palla. — Þarna hef ég góðan leikara, hugsaði ég,
— sem getur „lifað sig inn í hlutverkið," eins og leikarar segja!
Veiztu hvað átt er við með því?
F. — Já. T. d. þegar Palli, í leikritinu, átti að veiða fisk, þá var
ég svo spenntur, að mér fannst ég vera að veiða. — Og þegar
fiskurinn slapp — æi, þá slapp hann!
I. — Það sá ég líka greinilega, þegar verið var að hljóðrita leik-
þáttinn. — En þú heíur líka leikið í skólanum. Er nokkuð
skemmtilegt hlutverk, sem þú manst eftir þar?
F. — Ja, mér finnst nú alltaf gaman að leika. í leikriti, sem heit-
ir „Veiðiþjófarnir", lék ég strák, sem hitti annan úti í skógi.
Þann strák lék Ólafur Ingi Óskarsson. Þetta áttu að vera hálf
heimskir og grobbnir strákar. Þeir fóru að tala saman og
ákváðu að gerast veiðiþjófar. Sá montni þóttist geta ráðið
við grimma úlfa. Þeir ætluðu að veiða héra í matinn handa
mömmu sinni. En þegar þeir voru að velta því fyrir sér, hvað
þeir ættu að gera við skinnið af bráðinni, kom lítið héragrey
hlaupandi. Þá urðu hetjurnar svo hræddar, að þær ultu um
koll! Og það endar þannig, að báðir kapparnir liggja kylli-
ílatir á sviðinu!
I. — Þú ert alltaf önnum kafinn, þótt þú sért svona ungur. Ég veit,
að þú vinnur oft með skólanum. Þú syndir mikið og virðist
hafa góðan tíma til að leika þér. Og ég held, að þú hafir lesið
næstum allar barna- og unglingabækur, sem út hafa komið á
ísienzku. Áttu nokkuð sérstakt uppáhalds lestrarefni?
F. — Það er nú erfitt að svara því. Mér þykir skemmtilegt að
lesa Ævintýrabækurnar, leynilögreglusögur og íslenzku þjóð-
sögurnar. Svo les ég oft og skoða AB-bækurnar, t. d. þessar:
„Fruman", „Vöxtur og þroski", „Skipin“, „Könnun geims-
ins“, „Matur og næring“, „Orkan“, „Vísindamaðurinn" og . . .
I. — Þetta verður nú heil bók hjá okkur, ef þú heldur áfram að
teija þannig upp! En ef einhver hefur haldið, að allir krakkar
væru hættir að lesa, sjá þeir, að það er mesti misskilningur.
— En hváð gerirðu á sumrin, Fritz Ómar?
F. — Ég fer alltaf til Rituvikur í Færeyjum. Ég á þar afa, frændur
og vini.
I. — Hvernig segir maður ,,afi“ á færeysku?
F. — Það er bara „abbi“ — ekki samt api!
I. — Hvað gerirðu, þegar þú ert í Færeyjum?
F. — Ég og frændi minn, sem er 14 ára, förum að veiða.
I. — Þið eruð líklega ekki eins og strákarnir í leikritinu, sem þú
varst að segja mér frá áðan!
F. — Nei, ekki alveg eins slæmir! Þetta er allt með leyfi gert!
Næstum því á hverju kvöldi, svona um sexleytið, förum við
út á klettadranga við sjóinn. Þar veiðum við þaraþyrskling og
ufsa. Mér finnst gaman að veiða — og líka skemmtilegt að íara
með í bátnum hans afa.
I. — Segðu mér svolítið frá Rituvík. Eru nokkrir bílar þar?
F. — Já, örfáir. Annars verður að ferðast mikið með bátum,
því þetta eru allt eyjar. Rituvík er eiginlega þorp. Ég hef ekki
séð þar sveitabæi eins og hér. Þó hafa margir þar kindur, kýr
og hænsni. En ég hef engan hest séð í Rituvik, og bara einu
sinni séð hest í Færeyjum.
I. — Er nokkuð um að vera 29. júlf, þjóðhátíðardag Færeyinga?
F. — Já, það er Ólafsvakan. Það minnir svolítið á 17. júní. —
Kaþþsigling á árabátum. Pylsur og blöðrur! Skemmtileg til-
breyting! Annars man ég, að einu sinni var ég að skoða segl-
skútu, sem lá við bryggju. Ég var ákaflega ánægður og hélt
á blöðru. Þá kemur allt í einu 14 eða 15 ára strákur, sem ég
þekkti ekki neitt. Hann var að reykja — sogaði að sér reykinn
— og ég veit ekki fyrr en hann rekur logandi sígarettuna beint
í blöðruna mína — viljandi! Ég varð ógurlega sár og leiður.
Annars gleymdi ég þessu fljótt, því að ég fékk pylsu til að
bæta mér upp blöðrumissinn.
I. — Það var Ijóti prakkarinn! Það eru nú hálfgerðir vesalingar,
sem hefnast á þeim, sem eru minni máttar. En — eru ekki
annars ágætir krakkar í Færeyjum? Og heldurðu, að þau
reyki eins mikið og krakkarnir hér heima?
F. — Jú, þetta eru ágætir krakkar — bara alveg eins og hér.
Ég held, að færeysku krakkarnir reyki langtum minna en þau
ísienzku. Þar veit ég bara um einn strák á mínum aldri, sem
reykir. Hérna veit ég um fleiri.
I. — Hefur þú nokkurn tíma reykt?
F. — Ertu frá þér! Mig hefur aldrei langað til þess!
I. — Nei, ég hefði ekki þurft að spyrja. Ég veit, að þú værir
ekki svona fullur af orku og lífsgleði, ef þú reyktir. Og þá
hefðir þú sjálfur ekki getað safnað þér fyrir flugfari til Færeyja.
Þá værirðu síþreyttur að reyna að vinna þér inn peninga fyrir
næsta sígarettupakka.
Þeir, sem reykja, eru orðnir hálfgerðir þrælar, áður en þeir
vita af. Sígarettupakkinn er harður húsbóndi, sem segir: —
Heyrðu góði! Þú ferð ekki í ferðalag um loftin blá. Láttu mig
hafa peningana! Og — Heyrðu góða! Þú kaupir þér hvorki föt
né bíl. Það er ég, sem tek peningana þína!
Slíkan húsbónda vildi ég ekki hafa! Og það get ég sagt þér,
að ég er svo hrædd við hann, að ég hef aldrei viljað svo mikið
sem prófa eina sígarettu! Ég veit ekki nema ég hefði orðið
þræll á stundinni. Og það er svo margt annað skemmtilegra
hægt að gera, heldur en að vera þræll!
Allir vilja vera hraustir og frjálsir, en enginn veit, hve lengi
hann fær að vera það. Þeir, sem reykja, geta fremur öðrum átt
á hættu að glata heilsunni, og þar með írelsinu, því þeir, sem
Framhald á blaðsiðu 386.
362