Æskan - 01.01.1984, Blaðsíða 7

list, þar sem orð, tónlist og atburðir á
sviðinu rynnu í einn farveg.
Sats gerir ýmsar tilraunir og leitar
nýrra möguleika í uppsetningum fyrir
börn og í öllu starfi hennar gegnir tón-
listin afar miklu hlutverki. Það varð til
þess, að mörg tónskáld fengu áhuga á
samstarfi við leikhúsið, en í hópi þeirra
voru Tikhon Khrennikov, Dmitri Kabal-
evski o. fl. Sergej Prokofjev fékk hún til
að semja sinfóníuverk fyrir börn. Og
árið 1936 samdi tónskáldið hið fræga
sinfóníu-ævintýri sitt „Péturog Úlfinn."
Pað var Natalía sjálf, sem var í gervi
sögumannsins og síðan las hún þessa
sögu upp á sviði í mörgum löndum á
ýmsum tungumálum, er ferðast var um
með gestaleik.
Sats er á móti því, að litið sé á tónlist-
ina sem uppbót á leikritið.
Hún segir, að tónlist í leikriti sé til að
hjálpa hinum ungu áhorfendum til að
skilja betur hugmyndir uppsetningar-
innar og leikritið sjálft hjálpi til við að
skynja hinn dásamlega tónlistarheim.
Þetta verkefni vakti hjá henni þá hug-
mynd að stofna sérstakt barnasöng-
leikhús. Árið 1964 var það stofnað. Það
varð að byrja á öllu frá grunni. T. d.
hvernig á að syngja fyrir börn? Við
leikhúsið fóru að vinna listamenn, sem
höfðu lokið prófi frá tónlistarháskólum,
en þar höfðu þeir lært að syngja sígild
hlutverk, en hér þurfti að syngja hlut-
verk héra, skógarbjarna og refa.
Natalía Sats stofnaði sjálf leiklistar-
skóla við barnaóperuna, þar sem átti
að mennta leikara, sem gátu allt -
leikið, lesið upp, sungið, dansað . ..
Hún setti saman efnisskrá. Hún sneri
sér til leiðandi sovéskra tónskálda og
bað þau að skrifa óperur og balletta
fyrir börn.
Allt gekk vel hjá leikhúsinu. En Sats
hætti ekki. Hún vildi stækka leikhúsið
°9 byggja nýtt leikhús, sem væri frá
upphafi ætlað fyrir tónlistarsýningar
fyrir börn. Og það var byggt. Heil höll,
fagrir salir og þar standa höggmyndir af
ævintýrapersónum.
„Ég var alltaf að berjast fyrir því, að
ekkert yrði dregið af barnaleikhúsinu
að neinu leyti - þetta væri fyrir börn og
þau þyrftu ekki á fullkominni listrænni
uppsetningu að halda," segir Nataiía
Sats. „Ég var þess fullviss, að barna-
leikhúsið átti ekki að vera neitt æringja-
Atriði úr Rauðhettu eftir Mikhail Raukhverger. Leikarar Barnasöngleikhússins í Moskvu.
leikhús. Stundum eru alvarleg atriði
gerð fíflaleg aðeins til þess að koma
börnum til að hlæja, en það þarf að tala
gáfulega við börn og af áhuga.“
Natalía Sats telur, að það eigi að
mæla verk barnaleikhússins á sama
listmælikvarða og notaður er á öll önn-
ur leikhús. Auðvitað sé munur. Áhorf-
andinn í barnaleikhúsinu sé næmari,
móttækilegri og viðkvæmari. Það sem
fari inn í sál hans meðan sýningin
standi yfir, móti skapgerð hans. Barna-
leikhúsið hjálpi til að koma í veg fyrir
hættulega siðferðislegu sjúkdóma, eins
og grimmd, flatneskju, andleysi o. fl.
Þetta eru starfsreglur Natalíu Sats.
Hún setur sa.nan leikrit, kemur áhorf-
endum til að hugsa, gleðjast og hryggj-
ast. Það er sama hvort um ævintýri,
tónleika, ballett eða barnaóperu er að
ræða - alls staðar er hugmyndin um
mikilleik mannsins, vináttuna, sann-
leikann og lífið.
Leikhús Nataliu Sats hefur farið með
gestaleik til margra landa. Hún hefur
sett upp óperur í mörgum frægum leik-
húsum. Þess vegna er hún kunn sem
fyrsta konan í heiminum, sem var
óperuleikstjóri. Áfjórða áratugnum setti
hún upp „Falstaff" eftir Verdi í Kroll-
óperunni í Berlín og „Brúðkaup Fígar-
ós“ eftir Mozart í Buenos Aires og „Nifl-
ungahringinn" eftir Wagner.
„Og stærsta ástin mín - var ástin til
barnaleikhússins." Þetta segir konan,
sem „enn er ekki gráhærð í hjarta
sínu,“ eins og einn bróðir hennar í
listinni komst svo hnyttilega að orði.
7