Skírnir - 01.04.1917, Blaðsíða 57

1G4
Jón Stefánsson.
[Skírnir
Æsku- og uppeldisárin vörpuðu skuggum á leið hans,
og einstæðingsskapurinn svarf fast að og mótaði sál lians.
Hann naut eigi jafnrar aðstöðu til þroska og undirbúnings
lífsstarfinu og ýmsir jafnaldrar hans. Þetta mun hafa
skerpt sjón hans fyrir misjafnri aðstöðu manna í lífinu að
auði og völdum.
Hann leggur út í lífið einn síns liðs og félaus; stóð
eigi annað nær, en að fara í vinnumensku. En sú staða
var þá miklu ófýsilegri en nú er orðið námfúsum unglingi
með útþrá í brjósti. Frístundir gáfust færri en nú tíðkast
og kaupið var lágt.
Eftir lát föður síns var Jón nokkur ár á vist hjá
föðurbróður sínum, Hjálmari Helgasyni í Vogum ; þar mun
hann miður hafa átt kost þess, að auðga andann með
bókalestri og námi. Frændi hans var kappsmaður til
verka, snarpur, skýr, ræðinn og kunnugur fornum fræð-
um. Þess naut Jón dyggilega. — Um tvítugsaldur réðist
hann til vinnumensku í Gautlönd. Sjálfur skýrir hann
svo frá í bréfi til frænda sins (Jóns sál. alþingism. í Múla):
»Ekki tel eg mig hafa mannast sérstaklega við vistina á
Gautlöndum; það var ruslaralýður vinnufólkið flest og
margmálugt; við það gátu hjónin tæpast ráðið. Bækur
fekk eg, bæði þá og áður, með fúsu geði hjá Jóni Sig-
urðssyni, enda reyndi eg að fara vel með þær og vera
skilsamur, því að það mat Jón mikils«. Þjóðhátíðarárið,
1874, var hann á Gautlöndum. Má geta því nærri, að
ýmsir fróðleiksmolar og kyndlar hafi þá fallið í skaut
æskumanna í návist Jóns Sigurðssonar, þess víðfróða
áhugamanns i þjóðmálum. — Hitt líka eðlilegt, að úr
mörgu yrði að sigta á svo fjölmennu heimili.
Næst réðist Jón í Skútustaði til síra Jóns Þorsteins-
sonar; var þar nokkur ár, og giftist árið 1877 eftirlifandi
ekkju sinni, Jakobínu Pétursdóttur frá Reykjahlíð. Þau
hjón voru jafngömul. Kyntust fyrst og feldu hugi sam-
an, þegar Jón var hjá frænda sínum í Vogum. Árin, sem
liðin voru síðan, skyldu notuð til að afla staðfestu og efna
±il þess að geta stofnað til heimilis að íslenzkum sveita-