Skírnir - 01.04.1917, Blaðsíða 115

222
Ritfregnir.
[Skírnir
Nær sem þú hittir nytízku mann
á nýja búningnum þekkirðu hann:
um brjóstið keðjubaugar gullnir hringla,
við beran rassinn skuldakröfur dingla.
Allur er frágangur bókarinnar hinn snotrasti og útgeföndum.-
til sóma.
B. Sv.
Jón Helgason: Þegar Reykjavík var fjórtán vetra. Brot úr
sögu Reykjavíkur. Með þrem myndum og einum uppdrætti. (Safn
til sögu Islands og fslenzkra bókmenta V. nr. 2). Reykjavík 1916.
8vo. 138 bls. og 3 myndir og uppdráttur.
Það voru mörgum vonbrigði eigi all-lítil, þegar Árbók Iláskól-
ans ltom út 1915, að henni fylgdi þá ekkert fylgirit. Menn vissu
að þáverandi rektor háskólans, núverandi herra Jón biskup Ilelga-
son, var maður einkar vel ritfær og fróður vel. Ritar hann flest-
um betur, og er einkar sýnt um að rita svo, að hver lesandi hans,
þótt litla þekking hafi áður, hafi þess mikil not og unun af lestr-
inum. En svo er ekki nema um örfáa allra ritfærustu menn þjóð-
arinnar. En rektorinn var þá sjúkur — og það verður að vera
fullgild afsökun.
I fyrra vetur hólt höf. hór í bænum fyrirlestra um byggingu
Reykjavfkur, einkum um aldamótin 1800, og voru fyrirlestrar þess-
ir strax rómaðir mjög. Þessa fyrirlestra hefir nú Bókmentafólagið
gefið út, og er það skemst að segja, að fólagið á þökk fyrir út-
gáfuna. Fyrirlestrarnir eru einkar fróðlegir og jafnframt mjög
skemtilegir aflestrar.
Það er enginn vafi á því, að enginn er .höf. jafnfróður um
þessi efni, enda hefir hann um lengri tíma safnað öllu því er
varðar sögu bæjarins, einkum á fyrstu árum haus. I bók þessari
rekur hann sögu hverrar einstakrar lóðar og húsa, segir hverir hafi
búið þar og til hvers þau hafi verið notuð, og inn í þetta fléttar
liann ættartölum og smásögnum, og gjörir það svo aðdáanlega vel,
að eg get ekki skilið annað, en hver fróðleiksfús maður hafi unun,
nautn og gagn af lestrinum. Maður vel mentur sagði við mig er
hann hafði lesið bókina: »Eg skil ekki hvernig J. H. fer að gera
íettartölur svona afarskcmtilegar«, — en þótt hann segði að hór
sé um ættartölur að ræða, þá er það ekki í orðsins fylsta skilningi-
Það er saga bæjarins, ekki aðeins byrjunarár hans, heldur má heita-
að það só aðalþátturinn f sögu hans alt til þessa dags, má þar