Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1907, Blaðsíða 102

74
. ÓLAFUR s. thorgeirsson:
Áriö 1888 var fyrsta íslenzk bók g'efin út hér fyrir
vestan og var hún fur<5u-myndarleg. Þaö var hýöing
síra Jóns Bjarnasonar á bók eftir danska biskupinn og
rithöfundinn Márkus. Jakob Monrad, sem kallaöisfi
„Úr heinn bænarinnar“. Þýðingin er sérlega vönduð
og bókin sjá.lf andrikar hugleiðingar stórgáfaðs höf-
unds út af mikilvægu efni í sambandi við trúarlíf krist-
ins manns. Dýrt var að gefa út bækur um þær mundir
eins og nærri má geta. En svo var bók þessari þá vel
tekið, a,ð útgáfa hennar mun hafa borgað sig allvel.
Sumarið 1888 flutti síra Jón Bjarnason fyrirlestur
• á kirkjuþingi, sem hann kallaði „ísland að blása upp.“
Var hann prentaður á íslandi og risu út af ho.num lieil-
miklar ágreiningsumræður. Var því þar haldið fram,
að ísland væri að blása upp bæði í líkamlegum og and-
legum skilningi. Grasvegur væri óðum að minka af
völdum náttúrunnar og gróðrarmagn að sama skapi að
þverra i mannssálunum og þjóðlífinu. Þetta var nokk-
uð nýstárleg kenning og varð æðimörgum hverft við.
Ýmsir þeirra, sem bezt þóttust þekkja landið frá vís-
indalegri lilið, rituðu gegn fyrirlestrinum og sýndu fram
á, að þó r-ums staðar hlési jörð upp, græddist .hún upp
aftur að sama skapi á öðrum stöðum. Síra Jón varði
mál sitt i löngum blaðagreinum í Lögbergi og gjörði
það mjög rækilega,. Voru þær umræður fróðlegar
mjög. og í þeim anda, er slíkar umræður ætti ávalt að
vera; munu margir meira hafa hugsað um hag lands og
þjóöar eftir en áður. Ef til vill á, sá áhugi, sem fram
hefir komið á seinni á.rum, með að auka jarðrækt á ís-
landi, að einhverju leyti upptök sin í umræðum þessum.
Og sýnir það, hve börf sú huesan oft og tíðum er, sem
mönnum verður hverft við i bili.
Fyrirtæki eitt varð mönnum næsta tiðrætt um, þeg-
ar hér var komið sögu. Með innlendum mönnum var
kirkjuflokkur sá, er presbvtérar nefnast, lang-fjölmenn-