Heimilisblaðið - 01.09.1968, Blaðsíða 4

kom til Ólympíu, sá hann fegurstu sjón, er
hugazt getur, blasa við sér. I breiðum, bros-
andi dal, rétt við heilagan furulund, stóðu
ljómandi súlnaraðir, íþróttahöll — sem köll-
uð var Gymnasion —- glæsilegur samkomu-
staður, geysistór íþróttavöllur milli grasivax-
iniia hæða, reiðsvið innan um liundruð dá-
samlegra líkneskja, smámustera eða „fjár-
hirzlna“ frá nálega tíu grískum borgríkjum,
og yfir öllu þessu gnæfði Zeusmusterið með
18 metra háum dóriskum súlum sínum úr
kalksteini, sem krýndar voru eldrauðum
súlnahöfðum.
í musterinu var frægasta myndastytta
heims, sem talin var meðal liinna sjö furðu-
verka heimsins: sitjandi Zeus, svo geysistór,
að höfuðið á lionum hefði farð upp úr þak-
inu, ef hann hefði staðið á fætur í öllum sín-
um mætti og veldi, upp frá gullhásæti sínu,
sem prýtt var gimsteinum.
í augum Grikkja var enginn meiri en Ze-
us. Ilann var faðir mannkynsins og frelsari,
drottnari yfir himninum og veðrinu, vernd-
ari frelsisins og gistivináttunnar, já, í raun
og veru herra yfir flestu góðu og fögru, þar
á meðal og ekki sízt Ólympíuleikunum.
Fyrsta daginn fóru engar íþróttir fram.
Það var fullt tungl í fyrsta skipti eftir sum-
arsólhvörf, og sá dagur helgaður Zeus. A lim-
girtu svæði gengu dómarar með blómsveiga
á höfði og opinberir sendiherrar frá borg-
ríkjunum í hátíðlegri skrúðgöngu með gull
og silfur, sem fórna átti guðinum. Prestarnir
fóru með dýrin, sem fórna átti, gegnum mann-
fjöldann, sem var samankominn. Iþrótta-
mennirnir sóru hver á eftir öðrum við inn-
ýflin úr fórnarsvíni og lofuðu, að þeir skyldu
koma fram með auðmýkt og lotningu og sýna
góðan íþróttaanda. Aðeins frjálsbornir grísk-
ir borgarar með óskertu mannorði fengu að
taka þátt í leikunum. Þeir höfðu lifað í ein-
angrun mánuðum saman á undan til þess
að helga sig lokaþjálfuninni, sem var ekki
einungis líkamlegs eðlis, heldur einnig sál-
ræns.
Á mestu Ólympíuárunum komu ef til vill
um 30 þúsund manns til Ólympíu; frá Mar-
seille í vestri, frá Makedóníufjöllum, frá ný-
lendum langt fyrir austan Bosporus, frá Kyr-
ene í lítjaðri Sahara. Konum var bannað að
vera viðstaddar. Það var ekki óvenjulegt, að
slík bannhelgi væri á vígðnm stöðum. Allar
giftar konur, sem fundust á svæðinu, urðu
að líða dauða á þann hátt, að þeim var varp-
að niður frá kletti einum í nágrenninu. Skýr-
ing á þessu er ef til vill sú, að giftar konur
gátu orðið óánægðar með menn sína, er þaU'
sáu vel limaða, unga íþrótatmenn. Bæði J
Ólympíu og öllum öðrum stöðum, þar seiu
Grikkir iðkuðu íþrótir sínar, komu þeir fraiu
án þess að hafa nokkra spjör á líkama sín-
um. Grikkir höfðu megnustu fyrirlitningu *
blygðunarsemi þjóðflokkanna ,sem voru ekki
grískir, og þeir hæddu persnesku hermennina
fyrir liljuhvítt hörund þeirra, sem kom í Ijós,
þegar þeir urðu að afhenda föt sín sem her-
fangar. Orsökin til þess, að gríski íþrótta-
maðurinn hafði sama brúna hörundslit og
stytta úr eirblendingi, var að nokkru leyt1
sprottin af arfgengi og að nokkru leyti af
því að hann var svo mikið úti í sólskini áu
klæða og loks af baðmolíunni, sem liann nefl
í hörund sitt.
Menn geta gert sér í hugarlund hið mikla
hróp, sem kvað við, þegar brúnir þátttak-
endurnir komu hlaupandi inn á iþróttavöU-
inn til fyrsta kappleiksins — spretthlaupsinS
umhverfis íþróttavöllinn. Vegalengdin vai'
grísk ,,stadion“, sem samsvarar 192,3 metr-
um, og af því er nafnið stadion (íþróttavölh
ur) dregið, og er notað sem nafn á íþrótta-
völlum um allan heim.
Binnig voru hlaupin talsvert lengri lilaupi
en hins vegar ekki maraþonhlaup. Það ei'
fundið upp á okkar tímum til þess að heiðra
minningu Fidippidesar, sem hljóp 240 kíl°'
metra á tveim dögum til þess að biðja Spart-
verja um að hjálpa Aþenumönnum gegn perS'
neskum innrásarherjum. Þegar hann kom aft'
ur með skilaboð um, að Spartverjar ætluð'1
að koma, unnu Aþenumenn stórsigur í orr-
ustunni við Maraþon. Því næst hljáp hanU
35 kílómetrana frá vígvellinum til Aþen11-
Þar hné hann niður og hrópaði upp rétt áð'
ur en hann dó: „Fagnið, við sigrum!“
Spretthlaup var einnig liður í fimmtar-
þraut. Ilinar greinarnar fjórar voru: Glínia’
stökk, kringlukast og spjótkast. Þessar fim111
greinar náðu samanlagt vfir nær því allb
sem Grikki hafði þörf fyrir í stríði, þar seU1
bardagamennirnir voru oft mjög stutt hvor
frá öðrum og oft í beinu návígi.
Öldum saman var grísk glíma glæsile^
íþrótt, þar sem lipurð og stíll voru ínikl11
H B IM IL I S B L A Ð 1P
180