Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1925, Blaðsíða 5

IÐUNN
Launhelgarnar í Elevsis.
83
það varð til þess, að Plútó gat heimtað hana til sín
fjóra mánuði á hverju ári. Er það svo síðan, að átta
mánuði ársins dvelur Persefóne hjá móður sinni, en
fjóra mánuði er hún hjá Plútó í undirheimum.
Létti nú Demeter banninu af jörðunni, og vígði til
launhelganna, lávarða Elevsishéraðs, þar á meðal Evmol-
pos, er frægastur verður í launhelgunum æ síðan, Keleos
og ýmsa fleiri. Hófust nú Iaunhelgarnar í Elevsis með
þessum hætti.
II.
Launhelgarnar í Elevsis eru ævagamlar. í lofkvæði
einu til Demeter, sem fanst fyrir rúmri öld, er talið að
musteris Demeter sé fyrst getið. En kvæði þetta er frá
því um 600 f. Kr., og ekki gott að vita hve lengi must-
erið hafði þá verið við lýði. Þegar Elevsis komst undir
yfirráð Aþenuborgar á 7. öld, urðu launhelgarnar aðal
þátturinn í trúarbrögðum Aþeninga. Brátt urðu þær svo
sameign allra Grikkja og þegar Rómverjar komu til
skjalanna bárust þær með þeim út um allan heiminn,
og urðu einn máttugasti þátturinn í átrúnaði alþjóðar.
Ýmsar þjóðir aðrar komu launhelgunum á hjá sér.
Spunnust upp goðasagnir um það, að Demeter hefði
þar komið þegar hún reikaði um jörðina, og skipað að
reisa sér musteri. Aðrar sagnir hermdu, að einhver af
lávörðum þeim, sem upphaflega tóku vígslu til launhelg-
anna, hefðu orðið landflótta og komið þessari dýrkun á
fót, þar sem þeir settust að. Eru þessar sögur of marg-
ar til þess að rekja þær hér. En þótt Demeter væru
musteri reist í Asíu og hingað og þangað, þá voru það
þó launhelgarnar, er fram fóru í sjálfu musterinu í
Elevsis, sem þóttu taka öllu fram.
Ciceró segir: »Margt ágætt og guðdómlegt hafa