Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1928, Side 98

392
Bréf til jafnaöarmanns.
IÐUNN
upp heimskerfi sínu úr fáeinum ytri staðreyndum. Þeir
settu undir smásjá nokkrar efniagnir og skópu úr þeim
hrokafulla (eða of auðmjúka) heimsmynd, sem þeir köll-
uðu upphaf og endi allrar tilveru. En þeir gengu þegj-
andi fram hjá eða fölsuðu aragrúa af andlegum fyrir-
brigðum, sem fóru í bága við trú þeirra á moldina.
En þeim tókst ekki að moka þessum lífsöflum út fyrir
endimörk tilverunnar. Þau lifðu og störfuðu eins og
enginn hefði sagt aukatekið orð um »funktion« efnisins.
Og nú er ekki annað sýnna en þessi lítilsvirtu olboga-
börn vísindaaðalsins séu að plokka síðustu steinvölurnar
undan hugmyndasmíði þeirri, sem hann sóaði í iangri
æfi að setja á laggirnar og sæmdi hinu yfirlætislausa
gælunafni: vísindaleg efnishyggja!
Með bróðurlegri kveðju
Þórbergur Þórðarson.
Oreiga-menning.
(Martin Andersen Nexö).
(Martin Andersen Nexö er einn af helztu núlifandi rithöfundum
Dana, fæddur 1869, dvaldi mest af uppvaxtarárum sínum í smá-
bænum Nexö á Borgundarhólmi, — þaðan nafnið. Höfuðrit hans
eru „Pelle Erobreren" í fjórum bindum og „Ditte Menneskebarn"
í fimm bindum. Auh þessara tveggja miklu skáldsagna hefir hann
ritaö fjölda af smærri sögum og sæg af rilgerðum í tímarit og
blöð. Nexö er eldheitur jafnaðarmaður og fer ekki dult með
skoðanir sínar. Hann hefir víða farið og þekkir manna bezt
stefnur og straumhvörf í nútímanum.]
Skringilegt efni, mundi jafnvel öreiginn sjálfur hafa
sagt fyrir nokkrum áratugum síðan. Það hefði vissulega