Kirkjuritið - 01.01.1951, Side 48

46
KIRKJURITIÐ
sinni eigin mynd með spilverki djöfulsins. Hugmynd ka-
þólskra um hreinsunareldinn er þó tilraun til að greiða
skár úr þessu.
Það verður ljóst af framansögðu, að þessi skilsmunur
miðaldaguðfræðinga á substantia og accidens er
ekkert annað en klaufaleg tilraun manna, sem komnir
eru í ógöngur með guðfræði sína, til að reyna að hreinsa
Guð af þeirri sök, að hafa skapað syndina, og hélt Calvin,
sem var sæmilega rökvís maður, þessu fram. Samkvæmt
hans skoðun var syndafallið farsælt afbrot (felix culpa)
og óhjákvæmilegt frumskilyrði endurlausnarinnar, því að
fyrir það komast menn til skilnings á vanmætti sínum og
þörf náðarinnar. Hlaut syndin því að vera tilskikkuð af
Guði, svo að endurlausnarverkið gæti átt sér stað í því
formi, sem þessir menn hugsuðu sér það. Annars mun það
mála sannast, sem einn heimspekingur nútímans segir,
að hugtakið substantia hafi á öllum öldum verið
óþrjótandi uppspretta flókinnar og óskýrrar hugsunar, því
að ef Guð hefir ekki skapað syndina, heldur djöfullinn,
þá getur hvert barn fundið upp á að spyrja einfaldrar
spurningar eins og þessarar: Hvar skapaði þá djöfulinn?
Voru hinir vísu guðfræðingar, sem stóðu að þessari hégóm-
legu röksemd, svo fyndnir, að biðja prédikara orðsins að
hreyfa sem minnst þessum latnesku orðum fyrir fáfróðum
almúga. Skynsamlegt hefði einnig verið af sr. Sigurbirni
að leggja sér þessa velmeintu ráðleggingu á hjarta.
Ég þarf eigi að taka það fram, að mjög liggur mér það
í léttu rúmi, þótt ég standist eigi guðfræðipróf hjá sr.
Sigurbirni, meðan hann slær um sig með slíkum miðalda-
röksemdum, sem engar röksemdir eru, heldur barnaleg-
asta fálm og hártoganir um keisarans skegg. Sama máli
gegnir um þá vizku, er hann vill fara að kenna mér að
lesa Ágsborgarjátninguna aftur á bak eins og fjandinn les
Biblíuna. Geri ég ekki ráð fyrir, að hún batni mikið við
það, og situr sízt á sr. Sigurbirni að hefja slíka guðfræði-
kennslu. En hið spaugilegasta við þetta er þó það, að