Kirkjuritið - 01.04.1974, Blaðsíða 32

ari í Akureyrarkaupstað. Hafði hann
boðað til fundar þessa ósamt Ole Lied
og Ásgeiri Sigurðssyni. Ole Lied hafði
starfað í Góðtemplarareglunni í
heimalandi sínu, en þangað hafði
Reglan borizt 1877, og Ásgeir hafði
verið í barnastúku í Edinborg. Ole Li-
ed hafði umboð fró stórtemplar Norð-
manna til að stofna stúkur ó íslandi,
og þennan skammdegisdag lögðu
tólfmenningarnir grunninn að þeirri
félagsmólastarfsemi, sem ótti eftir að
ala fleiri íslendinga upp til félags-
þroska og hugsjónastarfa og hafa
meiri óhrif ó þjóðlífið nœstu óratug-
ina en nokkur önnur hreyfing, svo sem
síðar mun að vikið.
Stúkunni sinni nýju, landnemanum
í því landi, sem margur flýði um þess-
ar mundir, gófu þeir nafnið ísafold.
Þeir kenndu hana við landið sjólft,
því að landinu skyldi hún vinna og
þjóðinni, sem það byggir.
Stúkunni óx fljótt fiskur um hrygg.
í desember sama ór byrjar hún útgófu
blaðs, sem nefnt var Bindindistíðindi.
Var það fyrsta bindindisblað íslenzkt,
þó að ýmis eldri blöð hefðu birt ógœt-
ar greinar um bindindismól, svo sem
Fjölnir ó sinni tíð. í fyrsta blaðinu er
skýrt fró því, að 100 manns séu nú í
góðtemplarafélaginu. Af þessum 100
voru 60 búsettir ó Akureyri, og var
,,nólœgt því þriðji hver fermdur karl-
maður" þar í félaginu. Vœri vel, ef
það hlutfall hefði haldizt, bœði þar
nyrðra og annars staðar ó landinu.
Fyrsta stúkan, sem stofnuð var ut-
an Akureyrar, var ó ísafirði. Gerðist
það í júní 1884. Fyrsta Reykjavíkur-
stúkan, Verðandi, var stofnuð rúmu
óri síðar. Fyrsta barnastúkan var
stofnuð í Reykjavík vorið 1886. Síðan
hefur Unglingareglan starfað af þrótti
og er elzti œskulýðsfélagsskapur, sem
hér er við lýði.
Um Jónsmessuleytið sama sumar
(1886) hittust 17 góðtemplarar fró 14
stúkum í þrem landsfjórðungum 1
lestrarsal Alþingishússins, sem þó var
aðeins nokkurra óra gamalt. Þeir
stofnuðu Stórstúku íslands. Meðal
þessara 17 stofnenda Stórstúkunnar
voru Friðbjörn Steinsson og Björn Póls-
son, frumherjar fró Akureyri, skóldin
Indriði Einarsson og Jón Ólafsson,
sýslumennirnir Skúli Thoroddsen °9
Guðlaugur Guðmundsson, Þórhallur
Bjarnarson, siðar biskup, og tveir gu '
frœðinemar, Magnús Bjarnarson, si
ar prófastur að Prestbakka ó Síðu, °9
Þórður Ólafsson, síðar prófastur a
Söndum í Dýrafirði. Þegar Stórstúkan
var stofnuð, voru félagar Reglunn^
tœplega hólft sjötta hundrað., a.
Góðtemplarareglan fyrsti aIþjóð eg
félagsskapurinn, sem land nam 0
landi, fyrir utan heilaga kirkju tœPu,^
800 órum fyrr. — Þegar ó fyrsta to^
stúkuþinginu var samþykkt tillaga n
Skúla Thoroddsen um, að Stórstu ^
sœkti um „einhverja hœfileg0 \
upphœð til Alþingis til þess a e
útbreiðslu bindindis hér ó lan
Sýnilegt er, að þingfulltrúar hafa 9
sér lióst, »6 hér »ar »15 Þi5»°TÍ,"
að etja og mikils virði að vekjo s 1 ^
ing löggjafar- og fjórveitingava
því. far.
En hvernig var þessu eiginle9a .
ið? Hafði enginn gert sér grein
því fyrr en ó ofanverðri s'®ustU
hverja bölvun áfengisneyz ° /g|<azt
þjóðum? Neyzla áfengis hefir t'
30