Kirkjuritið - 01.04.1974, Blaðsíða 57

vert má heita, hvort sú mikils verða
stett á ekki eitthvað hjá einhverjum.
Lítil byggingarsaga
Um gerð hinna fyrstu kirkna á íslandi
eru fáar sagnir og snauðar. Þannig
hefst hin forvitnilegasta byggingar-
saga islenzks húss — þeirrar kirkju,
<<er að réttu kallast andleg móðir allra
Qnnarra vígðra húsa á íslandi", með
þessum orðum einum: „Gissur hvíti
'et gera hina fyrstu kirkju í Skálaholti
°9 var þar grafinn að þeirri kirkju —."
har nœst segir Hungurvaka frá
hirkjubyggingu Gissurar biskups að
^áður hans andaðri: ,,En þá er hún
Var önduð og biskup hlaut allt land,
Pá lagði hann það allt til kirkju þeirr-
°r< er í Skálaholti er og hann sjálfur
afði gera látið, þrítuga að lengd, og
WSði Pétri postula. Og mörg gœði
annur lagði Gissur biskup til þeirrar
lrkiu, bœði í löndum og lausafé, og
vað á síðan, að þar skyldi ávallt
'skupsstóll vera, meðan ísland vœri
Vggt og kristni má haldast. Gissur
iskup gaf til kirkju í Skálaholti pur-
Pnrahökul hvítan, er þar hefir lengi
1 an beztur verið, og margar ger-
semar aðrar."
Llm Magnús biskup Einarsson segir
sv°: „Magnús biskup lét mjög auka
v'r iu í Skálaholti og vígði síðan, og
ar kirkjudagur settur á Seljumanna-
^essu- áður hafði verið Krossmessu
Vor, þá er Gissur biskup hafði vígt.
agnús biskup lét tjalda kirkju borða
eim, er hann hafði út haft, og voru
a inar mestu gersemar. Hann hafði
og út pell það, er hökull sá var úr
ger, er skarmendingur heitir."
Engu gleggri er lýsing Hungurvöku
á kirkju Klœngs biskups, þótt frœgri
sé orðin: „ Á tveim skipum komu út
stórviðir þeir, er Klœngur biskup lét
höggva í Noregi til kirkju þeirrar, er
hann lét gera í Skálaholti, er að öllu
var vönduð fram yfir hvert hús annað,
þeirra, er á fslandi voru ger, bœði að
viðum og smíði." Þó segir þar enn:
„Hann lét þegar taka til kirkjusmíðar,
er hann hafði einn vetur að stólnum
setið. Svo sýndust öðrum mönnum til-
lög vera mikil til kirkjugerðar að
hverjum misserum, bœði í viðarföng-
um og smíðakaupum og mannhöfn-
um þeim, er þar fylgdu, að svo þótti
skynsömum mönnum sem öll lausafé-
þyrfti til að leggja, þau, er til stað-
arins lágu í tíundum og öðrum tillög-
um."
Smiðir eru og nafngreindir: „Þessir
voru höfuðsmiðir að kirkjunni í Skála-
holti: Árni, er kallaður var höfuðsmið-
ur, og Björn inn hagi Þorvaldsson.
Illugi Leifsson telgdi og viðu. En þá
er kirkjan var alger, orti Runólfur
biskupsson vísu þessa:
Hraust er höll sú, er Kristi
hugblíðum lét smíða,
góð er rót und ráðum,
ríkur stjórnari, slíkum.
Gifta var það, er gerði
Guðs rann íugtanni.
Pétur hefur eignazt ítra
Árna smíð og Bjarnar."
Biskupar báðir, Klœngur og Björn
Hólabiskup, vígðu kirkjuna, er hún
þótti til vígslu fallin, annar utan, en
55