Syrpa - 01.01.1922, Blaðsíða 78

16 SYRPÁ
löngu seinna, á 10. öld, þegar Arabar tóku aS sigla Indlandshaf og
Miöjarðarhaf. Arabar fundu upp aS setja steininn á uppstand-
araocld, en þeir áttuSu sig ekki á honum nema í viSlögum, jiegar
loft var svo þykt, aS-ekki sá til sólar eSa stjarna.
Kólumbus liafSi áttavitann og vissi þvi nokkurn veginn hvert
stefndi. Á 'bjartviSrisnqttum var og pólstjarnan til leiSbeiningar.
Hann vissi aS áttavitinrf vísaSi ekki rétt til pólstjörnunnar, en
fræddist um þaS á leiSinni, aS skekkjan er misjöfn á mismunandi
stöSum. Menn vissu, aS áttavitinn vísaSi ekki beint til pólsins, og
gerSu fyrir þeirri skekkju á áttavitaskifunni, en ekki þektu menn
þá orsök hennar, aS hún kæmi til af því, aS segulpóllinn lægi nokk-
ur hundruS mílur suSur af jarSmöndulsendanum, NorSurheim-
skautinu. Kólumbus lét sér ekki verSa bylt viS, þó nálarskekkj-
an yrSi önnur, en hann hafSi átt aS venjast. Hann athugaSi breyt-
ingarnar meS vísindalegri nákvæmni, en skipverjum stóS stuggur
af þeim og vildu ólmir hverfa aftur. Svo höfSu jieir illan bifur á
staSviSrinu, er gaf þeim alt af rakiS leiSi vestur eftir. Þeir voru
bræddir um, aS þeim yrSi seint auSiS afturkomu, ef staSviSri þaS
hcldist ,eins og þeir höfSu fengiS reynslu fyrir.
Floti Kólumbusar, San/a María, Pinto og Nina á leiÓ til ókunna
landsins í Vestrinu.
StjörnufræSin er, eins og allir vita, hundgömul fræSi. Kín-
verjar kunnu aS taka hæS sólar yfir sjóndeildarhring eSa stjörnu
er gekk í hádegisbaug, þetta 2500 árum fyrir Krists burS. Þeir
höfSu áhöld, þó ófullkomin væru, til aS mæla þær hæSir, og mörk-
uSu tíma hæSamælinganna af vatnsúrum. Grikkir voru all-
stjörnufróSir, en ekki kunnu þeir aS ná breidd á sjó af hæS stjörnu
á hádegisbaugi, og aS finna lengd staSar var sjómönnum lcynd-