Syrpa - 01.01.1922, Side 81

SYRPA
79
komið. Hann kallaði höfðann Cabo 'l'ormentoso, Storma-núp,
sakir þeirra vonzku-veöra og stórsjóa, er hann hrepti; en konungi
hans 'þótti svo gott að frétta, að landiS gengi til norSurs, er komið
væyi fyrir höfSann, aS hann breytti nafni hans og kallaði Góðrar
vonar höfSa. Sú “góSa von” rættist þó ekki fyrri en 1498, og
Bartholomeus Diaz var þá ekki gerSur formaSur fararinnar, held-
ur Vasco da Gama. Hann lagSi út með fjórum skipum 1497 og
lenti skipum sínum viS Calicut á Malabarströndinni i maí 1498.
FerS Vasco’s da Gama er hin merkilegasta, sem farin hefir veriS,
svo sögur fari af, fyrir verzlun og viðskifti innan heims hins
forna. Hún breytti viSskiftavegum hans svo aS segja í einu vet-
fangi. Frá því sögur hófust, höfðu þeir legiS vestur yfir skörð
Pamirs til Jórsalahafs botna eSa með ströndum fram eða sjóleiSis
þangað um RauSa hafiS; en nú fleygSi þeim út á útsæinn ind-
verska og norður um Atlantshaf til NorSurálfu.
Þegar Vasco da Gama kom heim, færSi hann konungi bréf frá
einum Zamorin eSa lndverja höfSingja á þessa leið: “Vasco da
Gama, aSalsmaður og hirðmaSur þinn, hefir sótt vorn fund og
líkar oss vel lians hingaSkoma. í riki voru eru allsnægtir af kanel,
negul, engiferi, pipar og dýrindis gimum. ÞaS sem oss leikur hug-
ur á aS fá, er gull, silfur, kórallar og purpuralitur.” — Portúgals-
menn tóku Indlandsverzlun á stuttum tírna úr höndum Araba,
fluttu varninginn til Lissabon og seldu þaðan um alla NorSur-
álfu, mörgum tugum ódýra af hundraSi hverju en áður viðgekst.
GerSist skjótur uppgangur þeirra, en aS sarna skapi lagðist alt i
kalda kol meS farmanna borgunum ítölsku, Feneyjum, Genoa og
Pisa, sem áður höfSu fariS meS varning þennan og keypt af Ar-
öbum í Kairo og Alexandríu. Siglutrjáa skógurinn á höfnum
þeirra þyntist og hvarf, vöruhúsin gerð tóm og markaSsstefnur
þeirra féllu niður. HiS sama varB, vitaskuld, um Kairo og Alex-
andríu. MeSan verzlunin var í höndum Araba er taliS, aS NorS-
urálfan hafi árlega orSiS aS rýja af sér 600—700 miljónir dala
handa Aröbum í viSskiftin, og má ráSa hnignan borganna og upp-
gang Portúgalsmanna af því. Þeir nutu verzlunarinnar þó ekki
nema eina öld, Hollendingar náSu henni af þeim, og síSar kom
hún að mestu í hendur Breta og Indland meS.
AS Kólumbus sigldi í vestur til aS komast til Indlands, sýnir
aS hann var kominn af þeirri trú, sem þá var algeng. að jörSin
væri flöt, og að hann vissi aS hún var hnattmynduS. Plitt gegnir
meiri furSu, hve mikiS honum skauzt um stærS jarSar, fyrst hann
hélt sig kominn alla leiö til Indlands, þá er Amerika varð fyirir
honum. Hann átti góðan kipp eftir til þess. í næstum því fimt-
ung aldar eftir furnl Ameríku gengu menn duldir þess, aS hinum
rnegin við hana lægi útsær bæði stærri og dýpri og ægilegri en
Atlantshafið sjálft. Sá hét Vasco Nunez Balboa, er fyrstur leit
það haf augum af NorSurálfumönnum. Hann var í landakönnun
viS norðurströnd SuSurameríku og leit eftir gulli. Hann kleif
upp fjöllin á eiðinu við Darien flóan.n, eftir tilvisun landsmanna,
að guíl væri að finna i löndum þar suSur af, og sá þaSan hafiS
blasa viS eins langt og auga eygði • yjö þaS hvarf hann aftur. En