Nýjar kvöldvökur - 01.01.1917, Blaðsíða 30

26
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
landið, þar sem við erum orðin laus við alla
þá dýrshvöt og ómensku sem ennþá loðir
við okkur.«
Meðan Hólmfríður talaði leit Hermann ekki
upp, en starði sífelt ofan í bókina, fletti henni
og las grein og grein eins og hann vildi helst
loka eyrunum fyrir því, sem móðir hans sagði
og það kæmi honum ekki vitund við. Ró féll
hvert orð á hann eins og svipuhögg. Hverri
setningu vissi hann að stefnt var á hann oghve
hugsun tilorðin fyrir hann.
Aldrei hafði hann heyrt móður sína jafn
alvarlega og nú, hann mundi ekki eftir því, að
hann hefði nokkurntíma heyrt einsmikinn sann-
leiksþunga í orðum hennar. Hann gat ekki
litið upp, ekki horft.í þessi rannsakandi augu
sem hann fann að hvíldu á sér og sökíu hon-
um til botns í hjarta hans.
Hólmfríður þagnaði litla stund eins ög hún
ætlaðist til að þessi orð sín festu rætur í hug
sonar síns, áður en hún tæki til máls aftur.
íRú manst að eg mintist áðan á þjófana,
þá sem náttúran gefur kraft og vit til þess að
vinna sér og öðrum hamingju en byrla sér
eiturdrykk nautna og munaðar og stela úr sinni
eigin hendi þeim sjóði, sem þeir áttu að borga
með lífsþroska sinn. Og ekki nóg með það.
Þeir stela líka frá náunganum, sveitinni sinni
landinu sínu, þjóðinni sinni, frá öllu mannkyn-
inu. Enginn þjófnaður er eins voðalegnr né
hefur eins víðtæk áhrif.
»Já, barnið milt, það er ekki einn miljónasti
af okkur mönnunum, sem gerir eins vel og
hann getur og á að gera.
»Eða heldurðu að ekkert annað og meira sé
meint með öllum þessum sálum, sém fæðast
og deyja, annað en að kvikna eins og hræfar-
eldur út á eiðimörk, blakta á skari fáein augna-
blik og slokna síðan, án þess að hafa lýst eða
greitt neinum einasta manni götuna? Heldurðu
að ekkert annað og meira búi í þeim krafti,
sem líkami og sál á enn að hafa í sig og áum
æfina? Jú, annað miklu meira og háleitara.
f*að pund, sem við tökum úr lífsins sjóði, er
miklu verðmætara en svo að það sé einungis
ætlað til þess að borga með nauðysnjar munns
og maga. Sá neisti af guðsljósi, sem kveiktur
er í sál okkar, er svo skær og á svo mikinn
ljóma, að hann getur lýst okkur margfalt lengra
í áttina til fullkomnunar en við notum.
Öllu þessu ljósi og öllum þessum krafti
slítum við, Hermann, og gerum ekkert með.
og hvernig heldurðu að mér hafi liðið, þegar
eg sá að þú varst að verða einn af þjófunum?
Þú, sem og hafði sett alt mitt traust á. Þú,
sem eg hafði helgað alt mitt starflíf. Pú, son-
ur minn, sem eg hafði óbifanlega trú á, að
Iífið græddi á en tapaði ekki. Heldurðu að
mér hafi verið rótt um hjartarætur, þegar hvert
bréf, bæði frá þér og Þórdísi, færði mér nýja
og nýja sönnun um það, að þú varst að hverfa
í iðuna, þar sem alt gott og göfugt sekkur
og skolast, ef til vill, aldrei upp aftur.«
Hermanni fanst hann standa á glóðum.
Aldrei hafði svona þungri ásökun verið
slengt framan í hann. Aldrei hafði nokkur
maður sagt honum sannleikann svona ótvíræð-
an og falslaust. Þó var honum ekki Ijóst,
hver var insti kjarni þess, sem móðir hans var
að tala um, hugsanir hans voru svo sundur-
leitar og tvístraðar. Það eitt fann hann og
vissi, að það var beiskur og óhrekjanlegur
sannleikur. Það hlaut það að vera, úr því
móðir hans bar það fram. Svo mikla virðingu
og traust hafði hann þó enn þá á móður sinni.
sRað er ekki sársaukinn og vonbrigðin, sem
þú hefur veitt mér, sem eg vildi benda þér á
með þessum orðum mínum,« mælti Hólmfríð-
ur ennfremur, »heldur það, hvað þú hefur
brotið á móti sjálfum þér og framtíð þinni, og
það böl, sem þú hlýtur fyr eða síðar að líða
þessvegna. Pví eg er sannfærð um það, barn-
ið mitt, að einhvernti'ma sérðu að þú hefur vilst
inn á þá refilstigu, sem þú munt hata og fyrir-
líta; og ef þessi orð mín gætu orðið til þess>
að þú snerir til baka og græfir það gull, sem
þú nú hefur týnt, úr jarðvegi framtíðar þinnar,
þá hef eg ekki lifað til einskis.
»Nú máttu fara út, ef þér sýnist, og skemta
þér, eg vona að þú ofbjóðir ekki Sörla.«