Nýjar kvöldvökur - 01.01.1934, Side 14

8
NÝJAR KVÖLDVÖKUR
ust menn þekkja dýr þetta allvel, og var
því ekki að furða, þótt Evrópumenn, a.
m. k. sumir, legðu trúnað nokkurn á til-
veru þess, ekki sízt þegar þess er gætt,
að enn eru þykkni frumskóganna lítt
könnuð, og getur þar margt búið, er
oss órar lítt fyrir. Það bættist einnig
við, að Evrópumenn þóttust sjá skepnu
þessa, og bar lýsingu þeirra í öllu veru-
legu saman við það sem nú er sagt. Sum-
um fór nú að detta í hug, að ef til vill
væri apamaður Dubois, enn sjálfur þar
á ferðinni, og brezkt vísindafélag skoraði
fastlega á hollenzku stjórnina að reyna
að finna dýrið. Var nú tekið til óspilltra
málanna með rannsókn þess máls. Hið
fyrsta sem upplýstist var, að fótspor
þau, sem margir höfðu séð, og eignuðu
Orang pendek voru spor bjarnartegundar,
sem lifir þar á eyjunum, og Malayabjörn
nefnist. Við nánari athugun kom það
einnig í Ijós, að allt það, sem sagt var
um lifnaðarháttu og útlit Orang pendek,
átti prýðilega við Malayabjörninn. Hann
gengur oft uppréttur, veltir um trjá-
stofnum í fæðuleit, og sækist eftir sams-
konar aldinum og sagt var um Orang
pendek. Háralag hans og litur er næstum
hið sama og fyrr er sagt. Það gat þá
enginn vafi leikið á því lengur, að Orang
pendek og Malayabjörninn var sama dýr-
ið. Nú hefði mátt ætla að þetta væri úr
sögunni. En svo var eigi. Þegar Orang
pendek var kveðinn niður á Java, kom sú
fregn frá Sumatra, að þar hefði ungur
Orang pendek verið skotinn, og væri eng-
inn efi á, að þetta væri apamaður. Var
mikið um þetta rætt, einkum í Hollandi,
og meira að segja kom fram áskorun í
þinginu, til stjórnarinnar, um að stöðva
slíkar mannaveiðar. Þeir, sem fyrstir sáu
þetta apamanns-barn, voru ekki í nokkr-
um vafa um, að nú væri Pitecanthropus ■
loksins fundinn. En Adam var ekki lengi.
í Paradís og brátt var gátan leyst. Nátt-
úrugripasafnið í Buitenzorg lagði hið
mesta kapp á að fá eitt eintak af þessari
merkisskepnu. Þetta heppnaðist brátt og
safnið fékk beinagrind og húð af unga,
ásamt langri frásögn um að fullorðna
apamanninn hefði ekki tekizt að skjóta,.
en hann hefði misst ungann úr höndurn
sér, þegar veiðimennirnir skutu hann í
handlegginn. Síðan hefði unginn og sá
fullorðni kallazt á, en unginn hé'fði dá-
ið nokkru síðar. Við fyrstu sýn líktist
beinagrindin nokkuð mannsbeinagrind,
og húðin var hárlaus. En við nánari at-
hugun kom í Ijós, að húðin hafði verið
rökuð, og tennurnar sorfnar til, svo að
þær líktust mannstönnum, og að síðustu
rófan og afturhluti mjaðmarbeinanna
höggvinn burtu. Beinagrindin var af
marketti, apategund, sem algeng er
þarna.
Allt það, sem sagt hafði verið um
þenna apamann, var því hreinn uppspuni.
En hitt er sannleikurinn, að Malayarnir
á Sumatra hafa öldum saman leikið
þenna hrekk, að útbúa beinagrindur af
marköttum á þenna hátt og selja þær
auðtrúa mönnum fyrir ærið fé. Hinn
frægi ferðamaður, Marco Polo, segir frá
þessu fyrir um 600 árum síðan, og enn
helzt sami leikurinn við.
Þessi saga er ein af mörgum, sem sýn-
ir, hversu varlega ber að trúa ýmsum
þeim frásögnum, sem oss berast frá hin-
um suðrænu æfintýralöndum. En hún
hefir reynzt sérstaklega lífseig, af því
að einmitt steingervingafundirnir höfðu
eins og áður er sagt, bent á, að einhvern—
tíma hafi apamaður lifað á Java.