Nýjar kvöldvökur - 01.01.1934, Blaðsíða 32

26
NÝJAR KVÖLDVÖKUR
und borgaralegir fangar, auk brezka
höfuðsmannsins, varðforingja hans og
varðmanna, sem eru 2000 að tölu. Það
er stór og ógeðsleg stofnun með skúrum,
tjöldum og nakinni jörð, afgirt með
gaddavír, og dökk askan liggur eins og
svört hönd yfir ökrum og engjum.
Inni á milli skálanna stendur bærinn
með úthýsum sínum, kúahópum og vinnu-
fólkinu, sem sefur á loftinu yfir mjólkur-
búrinu. Mona er ein kvenna á meðal 27
þúsund karlmanna. Höfuðsmaðurinn,
sem er vingjarnlegur maður, kallar hana
»konuna á Knockaloe«. Hún hefur nú
yfirstigið sárustu sorgina yfir bróður-
dauðanum og veikindum föðursins og
keppist við vinnu sína. Gripanna verður
að gæta, og eins og hún ekki gat farið
frá Knockaloe áður en Þjóðverjarnir
komu, getur hún það ekki fremur nú,
þegar faðir hennar liggur hálfmáttlaus
í rúminu.
Á daginn lítur hún upp til hans, hve-
nær sem hún kemst höndum undir, og á
kvöldin, þegar hún er búin að gefa
vinnufólkinu að borða, les hún fyrir
hann. Hún les í biblíunni, og eftir ósk
gamla mannsins er það ekki frarnar
Nýja-testamentið, heldur Gamla-testa-
mentið — Jobsbók og síðan Davíðssálm-
ar, ekki þessir léttu, frjálslegu sálmar,
heldur hinir, þar sem Davíð ákallar
Drottin um að koma fram hefnd á ó-
vinum hans. Faðir hennar er gjörbreytt-
ur. Hjarta hans er orðið gremjufullt.
Bölbænir Davíðs sefa hann, og þær taut-
ar hann fyrir munni sér, þegar hann er
einn;
Dóttir hans hafði rétt fyrir sér. Engin
hegning var þessum nöðruafkvæmum of
ströng.
Jólin koma, önnur jól stríðsáranna, og
vorið kemur á eftir, annað vorið. Mona
horfir með viðbjóði á lífið í fangaher-
búðunum. Þegar hún kemur á fætur í
grárri morgunskímunni, sér hún fang-
ana ráfa um í girðingu sinni eins og
villidýr, og þegar hún háttar í kvöld-
húminu, sér hún hvít ljósin frá bog-
lömpunum, sem settir hafa verið upp á
fjarlægustu svæði herbúðanna til að fyr-
irbyggja, að fangarnir sæu sér færi á
að flýja að næturlagi. Hún heyrir oft
og iðulega hark og háreysti, sem með
harðri hendi er kæft niður. Einnig heyr-
ir hún, að tilraun hafi verið gerð til
uppþots í mötuskálanum í fyrstu deild
og fjórir fangar hafi verið skotnir til
dauðs af varðliðinu. En Mona finnur
ekki til meðaumkunar.
Hún heyrir verðina tala um hræðilega
lesti meðal fanganna í þriðju deild, og
óttalegar refsingar, sem af þeim leiða.
Starf hennar heimtar stundum, að hún
gangi fram hjá girðingunni, sem liggur
umhverfis þessa deild, og þá finnur hún
ætíð, að bak við gaddavírsþræðina ganga
mennirnir fram og aftur og stara á hana
með áfergjulegu augnaráði, glottandi
eins og apar. Henni finnst kalt vatn
renna um herðar sér. Hún hefur líkar
kenndir og ef þeir hefðu svift hana klæð-
um. Þvílíkar skepnur! Þvílíkir óvættir!
Einn sólbjartan morgun, snemma sum-
ars, vaknar Mona við óminn af fall-
byssuskoti utan af hafi. Þegar hún lítur
út, kemur hún auga á herskip, sem varp-
að hefur akkerum á flóanum. Síðar sér
hún, að mikið umstáng og annríki er í
varðliðsforingjadeildinni og heyrir, að
innanríkisráðherrann sé kominn frá Lon-
don til að húsvitja í fangaskýlunum og
að landstjórinn sé að koma að boði höf-
uðsmannsins. Þegar hann er kominn, sér
hún þrjá menn ganga um deildirnar og
skoða þær. Seinni part dagsins ganga
þeir fram hjá húsinu, á leið til boi'ð-
skála höfuðsmannsins, og af því að eld-