Nýjar kvöldvökur - 01.01.1957, Síða 17

N.Kv.
HUGLEIÐINGAR ÓLAFS Á HAMRABORGUM
3
kærust, þegar þú ert í vanda staddur, lestu
eitt lítið innblásið ljóð, láttu það dvelja í
vitund þinni ofurlitla stund. Gleymdu öllu
öðru en því — öllu öðru en því og lífssál-
inni stóru — andanum frá ókunna landinu,
er snart hörpustreng skáldsins, listamanns-
ins, á þeirri björtu stund, er ljósið kviknaði
og ljóðið varð til. Á eftir ertu allur annar
maður og miklu færari um að ráða örlaga-
gátuna — bæði þína og annarra.
Á uppvaxtarárunum var ljóðið það
merkilegasta og jafnvel það máttugasta,
sem ég þekkti. Það heillaði með löfrandi
fegurð sinni. Það gladdi, af því það færði
tnanni alltaf eitthvað nýtt. Það vermdi, því
að maður var eins og barn í faðmi þess,
og það fræddi, því að alltaf var Ijóðið gát-
an mikla. Það reyndi á hugsunina, víkkaði
skilninginn og stækkaði sjóndeildarhring-
inn. Alltaf fannst mér eitthvað dularfullt
við ljóðin, því voru þau að mestu leyti mitt
einkamál.
A bernsku- og uppvaxtarárunum var ég
mjög ómannblendinn og ófélagslyndur.
Minnimáttarkenndin lá á mér eins og farg
og gjörði mér ótrúlega erfitt fyrir á allan
hátt. 011 óframfærni mín var hennar sök.
Frá því fyrst ég man eftir mér og fram-
undir tvítugsaldur, var það mér næstum of-
raun að vera í fjölmenni. Og fram eftir öll-
um aldri naut ég mín ekki nema með einum
förunaut eða sessunaut. Á æskuárunum leit
ég upp til þeirra jafnaldra minna, sem voru
glaðir og reifir í fjölmenni, eins og ekkert
væri um að vera. Það var nokkuð, sem ég
skildi ekki. 011 þau fyrirhæri, sem snertu
verulega við mér, talaði ég ekki um við
ýðra. Alltaf öðruhvoru fann ég eitthvað á
hak við raunveruleikann, þetta, sem við
Áöllum veraldlega hluti, en aldrei gat ég
ýittað mig á því, hvað það var. Eg fann þetta
^íka á bak við ljóðin, en oftast voru þau á-
hrif ljúf, þýð og mild. Það eina, sem virtist
slá á minnimáttarkenndina á unglingsárun-
um, voru íþróttirnar. Með þátttöku í þeim
gat ég losað ofurlítið um tök hennar smátt
og smátt. Aldrei hefi ég getað áttað mig á
því til hlítar, af hverju minnimáttarkenndin
stafar. Ymsir ætla, að hún eigi að einhverju
leyti upptök sín í áhrifum eða sveiflum frá
öðrum tilverusviðum. En vafalaust veldur
uppeldi og umhverfi líka miklu þar um.
Mörgu dulrænu fólki hefi ég kynnzt, er
hefur svipaða sögu að segja. Það hefur ver-
ið heltekið af þessari dularfullu minnimátt-
arkennd í bernsku og fram á fullorðinsár.
Fólk þetta nýtur sín mjög misjafnlega eftir
því, hvar það er statt. í ýmsum tilfellum er
það óeðlilega mikið háð umhverfinu. Um-
hverfið gjörir þá meira að lama en örva —
að myrkva en lýsa. Það skyggir á hæfileika
þess, í stað þess að laða þá fram. En þetta
gildir þó fyrst og fremst það tímabil, sem
einstaklingurinn er að átta sig á dulrænum
liæfileikum sínum og ná tökum á þeirri
orku, sem hann venjulega er í meira eða
minna sambandi við og minnimáttarkennd-
in segir oft meira eða minna til um. Þessi
harátta einstaklingsins, þessi leit hans að
sjálfum sér, ef svo mætti segja, tekur mjög
misjafnlega langan tíma. Stundum mörg ár.
Allt fer eftir því, hvort einhverjir vinir eru
viðbúnir að leiðheina og styðja af samúð
og skilningi eða hvort þessir menn mæta
skilningsleysi og kaldranahætti. En þegar
fólk hefur náð að þjálfa dulrænar gáfur
sínar og náð fullum tökum á þeirri geisla-
orku, sem það venjulega er í tengslum við,
getur það, þegar tímar líða, orðið óháðara
umhverfinu en fólk almennt. Eg var t. d.
svo háður umhverfinu á bernsku- og ungl-
ingsárunum, að námsgeta mín valt mjög á
því, hver var kennari minn og í hvaða um-
hverfi ég var staddur. Þannig verkar um-