Nýjar kvöldvökur - 01.01.1957, Page 22

8
HUGLEIÐINGAR ÓLAFS Á HAMRABORGUM
N. Kv..
til þess að skrifa nokkrar línur um þessi
mál og segja þá meðal annars frá minni eig-
in reynslu. Vegna þess fyrst og fremst, að ég
er sannfærður um, að allur fjöldi manna er
gæddur einhverjum vísi af þessu sjötta
skilningarviti — innsæinu. En allur fjöld-
inn hirðir ekkert um að glæða og þroska
þennan neista — þennan hæfileika, þessa
gáfu, af margvíslegum ástæðum. „Gæt þess
vel, sem göfgast hjá þér finnst, og glœddu
vel þann neista, sem liggur innst,“ segir
skáldið. Og það er ástæða til að leggja á-
herzlu á þessi orð hans á vorum dögum.
Því aðalkjarni mannlífsins er í því fólginn
að leita þennan neista uppi, glæða liann og
þroska. Það er að gjöra mannlífið andlegt.
Það er að lifa andlegu lífi. Það er að finna
leyndardóminn — guðs ríkið — innra með
sjálfum sér.
Árum saman þorði ég ekki að segja
nokkrum manni frá reynslu minni í stór-
hríðinni 1917 af þeirri einföldu ástæðu, að
ég bjóst ekki við, að nokkur tryði frásögn
minni. En þar sem ég hef verið hvattur til
að skrásetja sögu mína, þ. e. dulræna
reynslu, hef ég tekið mér penna í hönd. Ég
held það sé að minnsta kosti enginn skaði
skeður, þótt óbreyttur alþýðumaður láti til
sín heyra um þessi mál opinskátt og af-
dráttarlaust.
Eg hef kynnzt fólki, sem augljóslega heí-
ur fundið guðsríki innra með sjálfu sér og
á þess vegna ríki, sem ekki er af þessurn
heimi. Og ég er meira að segja svo „fávís“
að ætla, að menn yfirleitt eigi ríki, sem er
af öðrum heimi en þessum, sem við þekkj-
um bezt. En áður en ég fer lengra út í þessi
mál, í sambandi við samferðamenn og
sessunauta, langar mig til að fara nokkrum
orðum um þann mann sögunnar, sem hefur
verið mér einna hugstæðastur allra íslend-
inga. Allir kannast við hann, og öllum er
hann kær. Það er „listaskáldið góða“, fag-
urfræðingurinn og guðstrúarmaðurinn Jón-
as Hallgrímsson. Mig langar til að fara um
hann nokkrum orðum í þessu sambandi, af
því það er auðvelt að sýna í stuttu máli, að
hann átti ríki — að vísu af þessum heimi,
en eigi að síður ríki af öðrum heimi en
þessum. Og allir Islendingar ættu að geta
talað til hans inn í framtímann, þar sem
hann lifir og ríkir um eilífð, þessi látlausu
alvöruorð: „Mér fannst sem ættir þú arf-
inn þinn undir trúnaði mínum.“
Lesum við ljóð Jónasar Hallgrímssonar
skyggnum augum með aðgæzlu og gjör-
hygli og tileinkum okkur síðan heildar-
nrynd af manninum sjálfum, eins og hann
birtist okkur í ljóðunum, þá verður hún í
fáum orðum sagt þessi:
Hann er barn þessarar jarðar, þessa jarð-
ríkis, og hann er einnig barn guðs, barn
guðsríkis. Hann er í raun og sannleika hug-
sjón — von samtíðarinnar um mann fram-
tíðarinnar. Hann er ímynd — fyrirmynd
þess manns, sem koma skal. Einfaldur
hversdagsleikinn er honurn tilkomumikil
veröld. Allt er honum undursamleg sköpun,
undursamleg uppspretta unaðar, fegurðar
og vizku, hvar sem hann gengur, á hvað
sem hann lítur. I öllu sér hann neista hins
eilífa anda, allt lifandi er honum tengt. Það
smæsta sem hið hæsta. Allt er samræmis-
bundið. Allt verk og gjafir alföður. Þess
vegna er sál og minning hins göfuga Egg-
erts tengd „vallarstjörnum“ og bundin við
„hreiðurbúa lætin kvik, vorglaða hjörð i
vænum dal og vatnareyðar sporðablik", svo
mjög er samkenndin runnin honum í merg
og bein, eigi síður en tilfinningin fyrir guð-
dóminum. Svo skarpskyggn er Jónas, svo
þroskuð er innsœis-gáfa hans. Þess vegna
sér hann líka skoplítinn bagga býflugunn-
ar verða að logaskærum ljósum á altari hins